Немезіда (лац.: Nemesis) — гіпатэтычная зорка (Чырвоны карлік, белы карлік або карычневы карлік). Мяркуецца, што яна абарочваецца вакол Сонца на адлегласці 50-100 тысяч астранамічных адзінак (0,8-1,5 светлавога года), за межамі воблака Оарта[1].

Немезіда ў прадстаўленні мастака. Чырвоны карлік, які назіраецца з поля астэроідаў па суседстве. Светлая кропка крыху вышэй цэнтра — Сонца.

Здагадка пра існаванне такой зоркі была зроблена ў спробе растлумачыць назіраную перыядычнасць масавых выміранняў біялагічных відаў на Зямлі, якія, на думку некаторых навукоўцаў, адбываюцца прыкладна кожныя 26 мільёнаў гадоў.

У цяперашні час гіпотэза аб перыядычнасці масавых выміранняў лічыцца сумнеўнай[2], і большасць астраномаў лічыць, што сонца з’яўляецца адзіночнай зоркай у нашай Сонечнай сістэме. Аднак не выключаецца наяўнасць адной або некалькіх неадчыненых транснептунавых планет.

Факты, якія падмацоўваюць гіпотэзу правіць

Арбіта Седны правіць

Аддаленая ад Сонца Седна мае арбіту з вялікім эксцэнтрысітэтам[3]. Яе мінімальная адлегласць ад Сонца складае 76 а.а., а максімальная — 975 а.а. Перыяд яе звароту ацэньваецца ў 10,5-12 тысяч гадоў. Яе першаадкрывальнік, Майкл Браўн, адзначыў у артыкуле ў часопісе Discover, што такія параметры арбіты Седны з’яўляюцца вельмі дзіўнымі[3]. На яго думку, Седна не павінна знаходзіцца там, дзе яна была выяўлена, і не існуе механізму, які б дазволіў растлумачыць параметры яе арбіты. Яна ніколі не набліжаецца да Сонца дастаткова, каб яго прыцягненне аказала на яе істотны ўплыў, але і не выдаляецца настолькі, каб стала прыкметным прыцягненне іншых зорак[3].

Майкл Браўн прыводзіць тры версіі таго, як Седна магла апынуцца на сваёй арбіце: гравітацыйны ўплыў неадчыненай транснептунавай вялікай планеты, аднаразовае праходжанне зоркі на адлегласці парадку 500 а.а. ад Сонца і фарміраванне Сонечнай сістэмы ў зорным скопішчы. Апошнюю версію вучоны лічыць найбольш верагоднай[4][5].

На думку Уолтэра Кратэндэна, астранома-аматара, арбіта Седны знаходзіцца ў рэзанансе з меркаванай арбітай Немезіды[6].

Распаўсюджанасць двайных зорных сістэм правіць

Прыкладна палова зорак галоўнай паслядоўнасці — двайныя. Гэта дазваляе выказваць здагадку, што сонца можа быць часткай такой сістэмы з зоркай-кампаньёнам. У ваколіцах сонца (d<20 пк) знаходзіцца больш за 3000 зорак, сярод іх каля паловы — падвойныя зоркі ўсіх тыпаў. Кампаненты падвойных зорак часцей бываюць прадстаўлены зоркамі адной свяцільнасці і аднаго спектральнага класа, але бываюць і моцныя адрозненні[7]. Элементы падобнай сістэмы павінны звяртацца вакол агульнага цэнтра мас.

Крыніцы правіць

  1. Space.com, «Sun’s Nemesis Pelted Earth with Comets, Study Suggests» Архіўная копія на Wayback Machine, 11 March 2010, Leslie Mullen
  2. {{{загаловак}}}(англ.). — 2011. — В. 2. — Т. 416. — P. 1163—1180. — DOI:10.1111/j.1365-2966.2011.19112.x
  3. а б в «Astrobiology Magazine», «Cosmic Evolution» Section, «Getting WISE about Nemesis» 03/11/10, Author: Leslie Mullen http://www.astrobio.net/exclusive/3427/getting-wise-about-nemesis Архівавана 12 красавіка 2014.
  4. {{{загаловак}}}(англ.). — 2004. — Т. 36. — P. 1553. — Bibcode2004AAS...20512704B
  5. Transneptunian Object 90377 Sedna (formerly known as 2003 VB12)(недаступная спасылка). The Planetary Society. Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2012. Праверана 3 студзеня 2010.
  6. Staff. Evidence Mounts For Companion Star To Our Sun(недаступная спасылка). SpaceDaily (25 красавіка 2006). Архівавана з першакрыніцы 7 студзеня 2010. Праверана 27 лістапада 2009.
  7. Astronet, Двойные звезды. Архівавана з першакрыніцы 5 красавіка 2013. Праверана 26 красавіка 2016.