Палітыка Грэнландыі

Грэнландыя, якая з’яўляецца аўтаномнай тэрыторыяй Даніі, у палітычных адносінах прадстаўляе парламенцкую прадстаўнічую дэмакратыю з шматпартыйнай сістэмай, якая ўваходзіць у склад Дацкага Спалучанага каралеўства.

Выканаўчая ўлада

Кіраўніком Грэнландыі з’яўляецца манарх Даніі (з 14 студзеня 1972 года — Маргрэтэ II), які прызначае сваім прадстаўніком вярхоўнага камісара (з 1 красавіка 2005 года — Сёрен Халь Мёлер).

Выканаўчую ўладу ажыццяўляе ўрад пад кіраўніцтвам прэм’ер-міністра, які фарміруецца маючай большасць у парламенце партыяй ці кааліцыяй. У кампетэнцыю ўрада Грэнландыі ўваходзяць унутраныя дзеі вострава, у той час як знешняя, фінансавая і абаронная палітыка застаюцца за ўрадам Даніі.

Па выніках рэферэндуму, які адбыўся ў 2008 годзе, урад Грэнландыі атрымаў права ўдзельнічаць у выпрацоўцы знешняй палітыкі, кантраліраваць органы правапарадку і самастойна распараджацца прыроднымі рэсурсамі вострава.

Заканадаўчая ўлада

Заканадаўчая ўлада на востраве осуществляется Ландстынгам — аднапалатным парламентам, які складаецца з 31 дэпутата, выбранага на 4 года па прапарцыянальнай сістэме. Апошнія выбары адбыліся 2 чэрвеня 2009 года. Насельніцтва таксама выбірае двух дэпутатаў для прадстаўніцтва краіны ў парламенце Даніі. Па выніках выбараў 2007 года адзін з дэпутатаў належыць да партыі «Сіўмут», другой да партыі «Інуіт Атакатыгіт».

Судовая ўлада

Судовая ўлада Грэнландыі з’яўляецца незалежнай ад двух іншых і ажыццяўляецца Вярхоўным судом.

Палітычныя партыі

Асноўнымі палітычнымі партыямі Грэнландыі з’яўляюцца сацыял-дэмакратычная «Сіўмут» («Наперад»), якая падтрымлівае ўмераную аўтаномію, і левасацыялістычная «Інуіт Атакатыгіт» («Народнае супольніцтва»), якая выступае за поўную аўтаномію краіны. Таксама дзейнічаюць ліберальная партыя «Дэмакратыт» і кансерватыўная «Атасут» («Свядомасць супольніцтва»), якая падтрымлівае інтарэсы сельскіх жыхароў.

Па выніках выбараў 2009 года 14 дэпутацкіх мандатаў з 31 мае партыя «Інуіт Атакатыгіт», якая фарміруе ўрад разам з «Дэмакратамі». Да гэтага цягам 30 гадоў урад фарміравалі прадстаўнікі партыі «Сіўмут».

Адміністрацыйнае дзяленне

Пасля рэформы, якая ўступіла ў сілу 1 студзеня 2009 года, Грэнландыя падзяляецца на 4 камуны і Паўночна-Усходні Грэнландскі нацыянальны парк, які мае асаблівы статус, а таксама амерыканскую авіябазу Туле, якая таксама не ўваходзіць ні ў адну з камун.

Знешняя палітыка

Права вядзення знешняй палітыкі вострава належыць Даніі. Такім чынам, Грэнландыя не мае сваіх дыпламатычных прадстаўніцтваў за мяжой альбо якіх-небудзь прадстаўніцтваў на сваёй тэрыторыі. Тым не менш, пасля рэферэндуму 1982 года Грэнландыя не ўваходзіць у ЕС, сябрам якога з’яўляецца Данія, і яго эканамічныя праграмы, а таксама з’яўляецца самастойным сябрам Паўночнага савета і Паўночнага інвестыцыйнага банка.