Папараці

Па́параці сапраўдныя, поліпадыяпсіды (Polypodiopsida) — клас сучасных папарацепадобных.

Папараці
Мнаганожка звычайная
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Папарацепадобныя Клас:  Папараці
Міжнародная навуковая назва
Polypodiopsida Cronquist, Takht. & W.Zimm. (1966)
Сінонімы
Filicopsida C.Agardh, nom. illeg. Gleicheniopsida Doweld Pteridopsida Ritgen
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   846528 NCBI   241806 EOL   4495 FW   196331

Апісанне

Гэта шматгадовыя ці вельмі рэдка аднагадовыя расліны ад дробных форм да вельмі буйных. Іх геалагічная гісторыя бярэ пачатак у карбоне. Паходзяць, верагодна, ад зігаптэрыдыяпсід.

Сцёблы іх уяўляюць сабой прамастаячыя ствалы, у дрэвападобных форм яны іншы раз дасягаюць значнай вышыні ці прадстаўлены карэнішчам. Праводзячая сістэма — ад пратастэлы да вельмі спецыялізаваных тыпаў дыктыястэлы. Трахеіды лесвічныя. Рэдка маюцца сасуды. Лісты вельмі розных тыпаў як па памерах, так і па форме, жылкаванні і шчыльнасці. Маладыя лісты спіральна закручаны.

Асаблівасці біялогіі

Раўнаспоравыя ці, рэдка, разнаспоравыя расліны. Спарангіі ў большасці выпадкаў сабраныя ў сорусы. Пакрывальца можа быць, а можа і адсутнічаць. Спарангіі маюць аднаслойныя сценкі (у лептаспарангіятных папарацей) і не маюць вусцеек. Маецца кальцо, якое ў прадстаўнікоў класа дасягае вялікай разнастайнасці і высокай спецыялізацыі. З павышэннем спецыялізацыі кальца лік спор у кожным спарангіі змяншаецца. Гаметафіты ў большасці прадстаўнікоў класа зялёныя, наземныя і двухполыя, а ў разнаспоравых форм — раздзельнаполыя і моцна рэдукаваныя. Антэрыдыі, у адрозненне ад вужоўнікавых і мараціевых, больш дробныя і больш-менш выступаюць над паверхняй гаметафіта і ўтвараюць значна меншы лік сперматазоідаў. Архегоніі параўнальна мала адрозніваюцца ад архегоніяў офіяглосапсід і мараціяпсід.

Класіфікацыя

Клас поліпадыяпсіды налічвае да 300 родаў і каля 12000 відаў, а разам з вымерлымі папарацямі — і яшчэ больш.

Клас падзяляюць на тры падкласы:

• поліпадыіды (Polypodiidae)
• марсілеіды (Marsileidae)
• сальвінііды (Salviniidae)

Значэнне

Папараці з’яўляюцца важным кампанентам у надглебавым покрыве лясоў, балот і вільготных лугоў. Сярод іх сустракаюцца лекавыя і дэкаратыўныя расліны. Некаторыя віды ядомыя (напрыклад, маладыя парасткі качадыжніку).

Літаратура

• Сапегін Л. М. Батаніка. Сістэматыка вышэйшых раслін: вучэбны дапаможнік для студэнтаў устаноў вышэйшай адукацыі па біялагічных спецыяльнасцях — Гомель: ГДУ, 2012. — 337 с. — ISBN 978-985-439-644-6
• Па́параці // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 557. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.