Пешмерга

Пешмерга
Пешмерга
	Сцяг (эмблема) фарміравання.
Гады існавання	з 1890 года па цяперашні час
Краіна	Іракскі Курдыстан
Тып	узброеныя сілы
Колькасць	150 000 - 200 000
Удзел у	Вераснёўскае паўстанне ў Іракскім Курдыстане ; Ірана-іракская вайна ; Вайна ў Персідскім заліве ; Іракская вайна ; Вайна супраць тэрарызму ; Грамадзянская вайна ў Сірыі
Камандзіры
Дзеючы камандзір	Масуд Барзані
Вядомыя камандзіры	Косрат Расул Алі ; Ідрыс Барзані ; Мустафа Барзані ; Казі Мухамед ; Джалал Талабані ; Махмуд Барзанджы

Пешмерга, пешмарга (нескл.) (курд.: Pêşmerge, курд.: پێشمەرگە, pêş — «перад» + merg — «смерць» + e — «ёсць», літаральна — «тыя, хто глядзіць смерці ў твар») — курдскія ваенізаваныя фарміраванні і ўзброеныя сілы ў Іракскім Курдыстане.

Гісторыя

Пешмерга з’явіліся ў Курдыстане са з’яўленнем руху за незалежнасць у 1890-х гадах. Моцны штуршок у развіцці яна атрымала ў пачатку 1920-х, пасля развалу Асманскай імперыі.

Назва паўстала ў сярэдзіне XX стагоддзя як курдская эквівалент ірана-арабскаму паняццю «фідаі», якім называлі воінаў, што прысвяцілі сябе барацьбе за высокую ідэю (першапачаткова — за веру). Само слова ўвёў курдскі пісьменнік, паэт і палітычны дзеяч Ібрагім Ахмед.

Падчас вераснёўскага паўстання ў 1961—1975 гадах атрады Пешмергі, колькасць якіх за час паўстання вырасла прыкладна да 15 тыс. чалавек, сталі падобны на рэгулярныя вайсковыя фармаванні, — байцы былі апрануты ў аднастайную ахоўную форму, атрымлівалі зарплату, былі зведзены ў «дывізіі» (фактычна брыгады), батальёны, роты, ўзводы і аддзяленні. Для паступлення на службу ў Пешмергу неабходна было прайсці сур’ёзны адбор, — не бралі жанчын і падлеткаў да 18 гадоў. Асноўнай зброяй у 1960-х гадах былі чэшскія даваенныя вінтоўкі «Брно-17» (мадыфікацыя германскай вінтоўкі). Паступова іх выціснулі савецкія АК і АКМ, у тым ліку і іх нізкаякасныя, але танныя кітайскія мадыфікацыі. Неўзабаве пасля пачатку вераснёўскага паўстання — у 1963 годзе — з’явіліся мінамёты (у тым ліку цяжкія). З’явілася і іншая артылерыя. Адзін з лідараў курдаў, Мустафа Барзані, нават арганізаваў асаблівыя артылерыйскія курсы.

Пешмерга ваявала на баку УС ЗША і кааліцыі на паўночным фронце падчас уварвання 2003 года ў Іраку.

На працягу наступных гадоў Пешмерга гуляла жыццёва важную ролю ў забеспячэнні бяспекі ў Курдыстане і іншых частках Ірака. Яе атрады таксама былі разгорнуты ў Багдадзе і правінцыі Аль-Анбар для антытэрарыстычных аперацый. Пешмерга стала актыўным удзельнікам барацьбы супраць ІД.

Ваенныя дзеянні

Асманская Імперыя 1914—1918 гг. (Гл. Каўказскі фронт (Першая сусветная вайна))
Іран 1946 г. (Гл. Вайна за Мехабацкую Рэспубліку)
Ірак 1961—1970 гг. (Гл. Першая курдска-іракская вайна)
Ірак 1974—1975 гг. (Гл. Другая курдска-іракская вайна)
Ірак, Іран 1980—1988 гг. (Гл. Ірана-іракская вайна)
Ірак 1991 г. (гл. Вайна ў Персідскім заліве)
Ірак 1994—1997 гг. (Гл. Грамадзянская вайна ў Іракскім Курдыстане)
Ірак 2003—2007 гг. (Гл. Уварванне кааліцыйных сіл у Ірак (2003 г.))
Ірак 2007 год — ц. ч. (Гл. Вайна супраць тэрарызму)

Сучаснасць

Іракскаму Курдыстану дазволена мець уласныя ўзброеныя сілы (гэта прапісана ў іракскай канстытуцыі). Цэнтральнай іракскай арміі забаронена ўваходзіць на тэрыторыю Курдыстана.

У цяперашні час існуе 12 аб’яднаных пяхотных батальёнаў, кожны з якіх налічвае каля 3-5 тыс. вайскоўцаў. Маецца таксама некалькі батальёнаў сіл спецыяльнага прызначэння, цяжкай артылерыі, сфармаваны штабы і апарат міністэрства, а таксама іншыя дапаможныя падраздзяленні, агульнай колькасцю каля 120 000 вайскоўцаў.

Узбраенне і ваенная тэхніка

Пешмерга ў асноўным выкарыстоўвае старую зброю, якая засталася ад СССР. Гэта адносіцца і да бранятанкавай тэхніцы, артылерыі і кулямётаў тыпу ДШК і гэтак далей. Выключэннем з’яўляюцца некалькі тысяч вінтовак G36 і G3 фірмы Heckler & Koch, пастаўленых Германіяй, але асноўная стралковая ўзбраенне — аўтаматы Калашнікава (АК-47, АКМ і АК74). У 2010-я гады Пешмерга падвышала сваю моц з дапамогай амерыканцаў і трафейных баявых машын (Т-72, Т-55). З’явіліся і больш сучасныя амерыканскія і расійскія сістэмы, у тым ліку M16, M82, джыпы, SA-16 і SA-18.