Святая святых
Святая святых (стар.-грэч.: ἅγιος αγίων, лац.: sancta sanctorum) — калька з яўрэйскага Кадэш ха-Кадашым (іўр.: קֹדֶשׁ הַקֳּדָשִׁים) — самае запаветнае месца Скініі сходу, а затым і Іерусалімскага храма, дзе захоўваліся Скрыжалі Запавету.[1]
Гэтай назвай пазначалася ўнутраная частка Скініі сходу, аддзеленая ад вонкавага памяшкання завесай (парахет), у якой знаходзіўся Каўчэг Запавету.[2] Святасць месца вызначалася яшчэ і тым, што менавіта там, над каўчэгам, Бог з’яўляўся першасвятару для абвяшчэння сваёй волі і запаветаў яўрэйскаму народу.[3] У Іерусалімскім храме, Святая святых звалася таксама двір (іўр.: דְּבִיר або давір[4]) і ў ёй размяшчаўся Краевугольны камень Храмавай гары, над якім цяпер стаіць мусульманскі Купал Скалы. Лічыцца,[5] што з яго Бог пачаў Стварэнне свету.
Святая святых у іўдаізме характарызавалася як месца, дзе фізічна адчуваецца прысутнасць Бога (гл. Шэхіна).
Рытуал правіць
Як у Скініі сходу, так і ў Іерусалімскім храме, уваходзіць у Святая святых дазвалялася выключна першасвятару, і то раз у годзе ў Судны дзень. Першасвятар акрапляў памяшканне крывёй ахвярных жывёл (быка і казла, прынесеных у ахвяру на ахвярніку ў вонкавым двары Храма) і курыў духмяныя рэчывы перад Каўчэгам Запавету. Там жа размяшчаліся залатыя курыльніцы. Падчас гэтага дзейства першасвятар прамаўляў тэтраграматон, запаветнае імя Бога, і гэта было адзіным момантам, калі імя Божае называлася ўслых. Паводле падання, асоба першасвятара пры гэтым выпраменьвала ззянне.
У Хрысціянстве правіць
Хрысціянскі Храм таксама мае сваё Святое Святых, але ў яго могуць уваходзіць і Архірэі (як Першасвятар), і Іерэі (як Святары), і Дыяканы (як Левіты)
Сучасны сэнс правіць
«Святая святых» — у агульным сэнсе — 1) самае дарагое, запаветнае.[1] 2) найбольш запаветнае, святое месца ў цэнтральных культавых збудаваннях розных рэлігій, доступ да якога звычайна строга табуяваны і з якім традыцыйна злучаецца фізічная прысутнасць боскіх сіл.
Зноскі
Літаратура правіць
- Святая святых // Новая иллюстрированная энциклопедия. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2003. — Т. 16 Ро-Ск. — С. 143. — 255 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85270-208-0.