Фалафель (араб. فلافل‎‎, іўр.: פָלָאפֶל) — сярэднеўсходняя страва, смажаныя ў фрыцюры шарыкі са здробненага зерня нуту або бобу, часам з дадаваннем фасолі, запраўленыя прыправамі.

Фалафель
Краіна паходжання
Кампаненты
Асноўныя
Падача
Тып стравы meze[d]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

У заходніх краінах фалафель шырока распаўсюджаны ў арабскіх кафэ і закусачных, а таксама сярод вегетарыянцаў і веганаў.

Этымалогія

правіць

Слова falafel можа адносіцца да смажаных шарыкаў або сандвічаў з імі[2]. Некаторыя крыніцы лічаць, што назва фалафель паходзіць ад арабскага слова falāfil (فلافل), форма множнага ліку ад filfil (فلفل), якое азначае «перац», ад персідскага pilpil (پلپل),[3] імаверна, ад санскрыцкага слова pippalī (पिप्पली), што азначае «доўгі перац»[4]. Нядаўна было прапанавана, што назва фалафель мае копцкае паходжанне ад pha la phel (Φα Λα Φελ), што азначае «з шмат бобу».[5]

Гісторыя

правіць
 
Сандвіч з фалафелем.

Паходжанне фалафеля невядома і спрэчнае.[2] Традыцыйна лічыцца, што страва паходзіць з Егіпта,[6] магчыма ўжывалася коптамі як замена мясу падчас посту.[7][8] Фалафель быў экспартаваны праз партовы горад Александрыя ў іншыя раёны на Блізкім Усходзе[9]. Страва пазней распаўсюдзілася на поўнач ад Леванта.[10][11] Ёсць тэорыя, што фалафель узнік падчас уладарства фараонаў Егіпта[12] або на Індыйскім субкантыненце.[6][13]

Прыгатаванне

правіць

Нут або бабы замочваюць або гатуюцца, затым з іх робіцца пюрэ. Да яго дадаюцца розныя спецыі, сярод якіх традыцыйна могуць выкарыстоўвацца пятрушка, трава і насенне каляндры, часнок, цыбуля, соль, чорны і востры перцы і кмен. Таксама могуць прысутнічаць іншыя інгрэдыенты, напрыклад булгур. З гэтай сумесі фарміруюцца шарыкі, памерам з грэцкі арэх, якія смажацца ў алеі да набыцця залаціста-карычневага колеру.

Вырабляюцца гатовыя сухія сумесі, якія дастаткова змяшаць з вадой, каб атрымаць масу для гатавання фалафеля.

Фалафель традыцыйна падаецца з кунжутным соусам, гароднінай і пітай (тонкім лавашом). У закусачных нярэдка падаюць піту, начыненую фалафелем і гароднінай, як фастфуд.

Зноскі

  1. а б в г д е ё ж https://www.arabskie.pl/pl/p/PRZEPIS-Falafel.-Pyszne-kotleciki-z-cieciorki/647
  2. а б Petrini, Carlo; Watson, Benjamin (2001). Slow food : collected thoughts on taste, tradition, and the honest pleasures of food. Chelsea Green Publishing. p. 55. ISBN 978-1-931498-01-2. Праверана February 6, 2011.
  3. «پلپل», Dehkhoda Dictionary
  4. Isaac E. Mozeson (September 2002). The Word: The Dictionary That Reveals the Hebrew Source of English. SP Books. p. 123. ISBN 978-1-56171-942-6. Праверана 12 October 2011.
  5. Makar, Adeeb B. (2001). The Abbreviated Coptic-English Dictionary. Hayward, Calif.: St. Mina Monastery Press. p. 185. OCLC 609610948. Φαλαφελ (fåˈlåfālˈ) m. Falafel. (lit. that which has lots of beans). See Φα, Λα, Φελ.
  6. а б Galili, Shooky (July 4, 2007). "Falafel fact sheet". Ynet News. Праверана February 6, 2011.
  7. Raviv, Yael (August 1, 2003). "Falafel: A National Icon". Gastronomica. 3 (3): 20–25. doi:10.1525/gfc.2003.3.3.20. JSTOR 10.
  8. Denker, Joel (2003). The World on a Plate: A Tour Through the History of America's Ethnic Cuisine. U of Nebraska Press. p. 41. ISBN 0-8133-4003-9.
  9. Green, Aliza (2004). Beans. Running Press. p. 76. ISBN 978-0-7624-1931-9.
  10. Kantor, Jodi. A History of the Mideast in the Humble Chickpea. The New York Times (10 ліпеня 2002). Праверана March 23, 2008.
  11. MacLeod, Hugh (October 12, 2008). "Lebanon turns up the heat as falafels fly in food fight". The Age. Праверана February 10, 2010.
  12. Wilson, Hilary (1988). Egyptian food and drink. Shire. p. 25. ISBN 978-0-85263-972-6.(недаступная спасылка)
  13. Sussman, Anna (August 16, 2007). "A Lebanese chef's vision: Make falafel, not war". The New York Times. Праверана March 6, 2010.

Спасылкі

правіць