Хелена (каралева Швецыі)
Каралева Хелена (таксама Алена або Элін) — каралева-кансорт Швецыі, жонка караля Інгэ I Старэйшага. Меркавана сястра Блот-Свена.
| Хелена | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||
| Папярэднік | Гюла, Блатстулка | ||||||
| Пераемнік | Блатстулка, Інгігерд Харальдсдоцір | ||||||
| Нараджэнне |
XI стагоддзе |
||||||
| Смерць |
не раней за 1105 |
||||||
| Род | Інглінгі | ||||||
| Муж | Інгэ I Старэйшы[1][2] | ||||||
| Дзеці | Хрысціна Інгесдотэр[2], Маргарэт Фрэдкула, Кацярына Інгесдотэр Шведская, Рагнвальд Дурны і Рагвальд Інгесан[d] | ||||||
| Веравызнанне | Каталіцкая Царква | ||||||
Біяграфія
правіцьПаходжанне каралевы Хелены невядома. Лічыцца, што яна была з Эстэргётланда. Магчыма яна была з роду Інглінгаў[3], старой Шведскай каралеўскай сям’і і была сястрой Блот-Свена. Кароль Інгэ, які быў каралём Швецыі некалькі разоў, вядомы тым, што перамог паганцаў у рэлігійных войнах, якія адбываліся ў Швецыі паміж 1022 і 1088 гадамі, і адмяніў свабоду веравызнання, патрабуючы ад усіх вызнаваць хрысціянства. Яго самым вялікім праціўнікам у гэтым быў паганскі кароль Блот-Свен.
Кароль Інгэ ажаніўся з сястрой Блот-Свена Maer або Mö; у ісландскіх крыніцах яна згадваецца як Mär[3], але ў афіцыйных дакументах яна згадваецца як Хелена. Магчыма, яна была грэцкага або рускага паходжання, але гэта не пацверджана і малаверагодна. Гэты саюз добра вядомы ў гісторыі як шлюб паміж Інгай і сястрой Блот-Свена, а Свен заўсёды згадваецца як зяць Інгэ[4]. Таму ёсць меркаванне, што Інгэ быў жанаты два разы. Тым не менш, Maer не з’яўляецца сапраўдным імем, гэта проста старое скандынаўскае слова якое пазначае дзеву; іншае напісанне імя — Mö — таксама азначае дзеву. «Алена» — звычайнае лацінскае напісанне імя шведскага Элін. Можна меркаваць, што гэта адзін і той жа чалавек; Дзева Элін, для хрысціян-замежнікаў пішацца як Хелена на латыні, сястра паганскага караля Блот-Свена.
Генеалогію старых сем’яў вікінгаў вельмі цяжка адсачыць, нягледзячы на шматлікія песні, якія пра іх спяваюцца. Як сястра Блот-Свена, яна, магчыма, была дачкой шведскага прынца Інгвара Вандроўніка, сына караля Швецыі Эймунда Старога; такім чынам яна магла быць стрыечнай сястрой свайго мужа. Шлюб, верагодна, быў заключаны па палітычных прычынах, каб аб’яднаць паганскія і хрысціянскія фракцыі. Мяркуецца, што рунічны камень, узведзены чалавекам па імі Сігторн ў гонар дачкі Mö і сына Sven, быў усталяваны бацькам каралевы Хелены і Блот-Свена. Поўнае імя Хелены ў гэтым выпадку было б Хеленай Сігторнсдотэр.
Мала што можна пэўна сказаць пра каралеву Хелену, але яна хутчэй за ўсё была паганкай падобна свайму брату. На момант заключэння шлюбу яе альбо пераканалі, альбо прымусілі перайсці ў хрысціянскую веру. Магчыма, яна атрымала імя Хелена пасля хрышчэння, паколькі яе дочкам таксама далі імёны з хрысціянскай Еўропы: Хрысціна, Маргарэт і Катарына. Невядома, падтрымлівала яна паганцаў або хрысціян. У 1087—1088 гадах яна была сведкай вайны паміж яе мужам-хрысціянінам і братам-язычнікам і ўбачыла трыумф мужа. Магчыма, яна аплаквала смерць свайго брата і паганства ў 1087—1088 гадах, але да канца свайго жыцця яна была ці прыкідвалася хрысціянкай. Пасля паразы паганцаў яна разам са сваім мужам у перыяд паміж 1090 і 1100 гадамі заснавала першы вядомы жаночы манастыр у Швецыі — бенедыкцінскае абацтва Урэта ў Эстэргётландзе. Яна падарыла манастыру дваццаць маёнткаў у Эстэргётландзе[5]. Маёнткі меркавана належалі каралеве: былі пасагам або спадчынай ад брата Свена. Пасля смерці мужа прыкладна ў 1105 годзе, каралева-ўдава Хелена стала манашкай у абацтве Урэта[5].
Блытаніна з Аленай з Шоўдэ
правіцьКаралева Хелена ў гісторыі была доўга час зблытана са святой Аленай з Шоўдэ (пам. 1135), якая жыла ў Швецыі ў той жа перыяд. Гэта зман не падтрымліваюць сучасныя гісторыкі[6].
Дзеці
правіць- Хрысціна Інгесдотэр, жонка вялікага князя Кіеўскага Мсціслава Уладзіміравіча[7][8]
- Рангвальд Дурны, бацька Інгрыд Рагнвальдсдоцір[7], дзед караля Швецыі Магнуса Хенрыксена[9]
- Маргарэт Фрэдкула, каралева-кансорт Нарвегіі ў шлюбе з Магнусам III і каралева-кансорт Даніі ў шлюбе з Нільсам[7][10]
- Кацярына Інгесдотэр, жонка Б’ёрна Харальдсена Жалезнабокага[7], бабка караля Швецыі Кнута I Эрыксана[11]
Зноскі
- ↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
- ↑ а б Kindred Britain
- ↑ а б Lars O. Lagerqvist. "Sverige och dess regenter under 1.000 år",("Sweden and its rulers during 1000 years") (шведск.). — Albert Bonniers Förlag AB, 1982. — ISBN 91-0-075007-7.
- ↑ Lars O. Lagerqvist. "Sverige och dess regenter under 1.000 år",("Sweden and its rulers during 1000 years") (шведск.). — Albert Bonniers Förlag AB, 1982. — ISBN 91-0-075007-7.
- ↑ а б Sven Rosborn (In Swedish): När hände vad i Nordens historia (When did what happen in the historiy of the Nordic countries) (1997)
- ↑ Hans Gillingstam, «Helena», Svenskt biografiskt lexikon, https://sok.riksarkivet.se/Sbl/Presentation.aspx?id=12808
- ↑ а б в г The article Inge in Nordisk familjebok (1910).
- ↑ F. Dvornik, «The Kiev State and Its Relations with Western Europe», Transactions of the Royal Historical Society, Vol. 29, 1947, p. 41. Rurik dynasty, https://lisakov.com/en/projects/tree/ Архівавана 15 мая 2021.
- ↑ Hans Gillingstam, «Magnus Henriksson», Svenskt biografiskt lexikon, https://sok.riksarkivet.se/Sbl/Presentation.aspx?id=10155
- ↑ Hans Gillingstam, «Margareta», Svenskt biografiskt lexikon, https://sok.riksarkivet.se/sbl/Presentation.aspx?id=9095
- ↑ Hans Gillingstam, «Kristina», Svenskt biografiskt lexikon, https://sok.riksarkivet.se/Sbl/Presentation.aspx?id=11769
Літаратура
правіць- Lars O. Lagerqvist. "Sverige och dess regenter under 1.000 år",("Sweden and its rulers during 1000 years") (шведск.). — Albert Bonniers Förlag AB, 1982. — ISBN 91-0-075007-7.
- Sven Rosborn (шведск.): När hände vad i Nordens historia (When did what happen in the history of the Nordic countries) (1997)
- Svensk Uppslagsbok, 1947 års Utgåva. (Swedish dictionary, 1947 edition) (шведск.)