Яніс Чакстэ (лат.: Jānis Čakste; 14 верасня 1859 — 14 сакавіка 1927) — першы прэзідэнт Латвійскай Рэспублікі.

Яніс Чакстэ
лат.: Jānis Čakste
Сцяг1-ы Прэзідэнт Латвіі
14 лістапада 1922 — 14 сакавіка 1927
Папярэднік пасада заснавана
Пераемнік Густаус Зэмгалс
1-ы Старшыня Народнага Савета Латвіі
17 лістапада 1918 — 1 мая 1920
Папярэднік пасада заснавана
Пераемнік пасада скасавана
Сцяг1-ы Старшыня Устаноўчага сходу Латвіі
1 мая 1920 — 7 лістапада 1922
Папярэднік пасада заснавана
Пераемнік пасада скасавана
Нараджэнне 14 верасня 1859(1859-09-14)[1][2][…]
Смерць 14 сакавіка 1927(1927-03-14)[4][1][…] (67 гадоў)
Месца пахавання
  • Лясныя могілкі[d]
Дзеці Mintauts Čakste[d] і Konstantīns Čakste[d]
Партыя Сялянскі Саюз Латвіі, Партыя Дэмакратычнага Цэнтра
Член у
Адукацыя
Прафесія Юрыст
Месца працы
Аўтограф Выява аўтографа
Узнагароды
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Трох Зорак
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Трох Зорак
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Лепольда I
Крыж Свабоды 3 класа 1 ступені
Крыж Свабоды 3 класа 1 ступені
Вялікі крыж ордэна Белай ружы
Ордэн Адраджэння Польшчы 1-й ступені
Ордэн Адраджэння Польшчы 1-й ступені
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Палітычная дзейнасць

правіць

У студзені 1919 года на чале латвійскай дэлегацыі наведвае Лондан і парыжскую мірную канферэнцыю. 1 мая 1920 года адкрывае першае пасяджэнне Канстытуцыйнага сходу. Прымае ўдзел у выбарах яго старшыні. Атрымлівае 83 галасы, тады як Яніс Райніс — толькі 48.

14 лістапада 1922 г. Сейм абірае Чакстэ першым прэзідэнтам Латвіі (92 дэпутата — «за», 6 устрымаліся) як адзінага кандыдата. 6 лістапада 1925 г. ён абіраецца паўторна. За час прэзідэнцтва абвясціў 402 законы. Ліберальным быў закон аб адукацыі, які абавязваў дзяржаву і самакіраванне ствараць столькі школ нацменшасцей, колькі неабходна. Памілаваў 549 чалавек. З 14 лістапада 1919 года — дацэнт Латвійскага ўніверсітэта, 28 верасня 1924 года атрымаў ступень Dr. iur. honoris causa. З 1921 года чытаў лекцыі і на афіцэрскіх курсах.

14 сакавіка 1927 г. памёр. Пахаваны на Лясным могілках у Рызе.

У 2003 годзе ў Елгаве ўсталяваны помнік, а ў сталіцы імем Чакстэ названая вуліца.

Зноскі

  1. а б Janis Cakste // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. Janis Cakste // Brockhaus Enzyklopädie
  3. Deutsche Nationalbibliothek Record #119378841 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 15 снежня 2014.
  4. а б Чаксте Янис // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.