Вікіпедыя

BMW 328

Мадэль аўтамабіляў
BMW 328
Агульныя даныя
На рынку
Папярэднік
Папярэднік
  

BMW 328 — спартыўны родстар маркі BMW.

Адзін з найбольш паспяховых спартыўных аўтамабіляў свайго часу — пераможца мноства спаборніцтваў — кальцавых гонак і ралі. Усяго да пачатку Другой сусветнай вайны аўтамабіль прыняў удзел у 172 міжнародных і нацыянальных чэмпіянатах, заваяваўшы 141 перамогу[1], у тым ліку перамогу ў 1000-кіламетровай гонцы Mille Miglia ў 1938 і 1940 гады, брытанскім ралі RAC у 1939 годзе і першае месца ў 24-гадзіннай гонцы ў Ле-Мане  (руск.) (бел..

Да пачатку вайны вырабілі 464 аўтамабілі BMW 328, большасць з якіх мелі адкрытыя спартыўныя кузавы, але былі і спецыяльныя варыянты, якія вырабляліся па заказах[2].

Гісторыя Правіць

Працы па стварэнні спартыўнага родстара пачаліся ў 1935 годзе. Навінка павінна была замяніць мадэль BMW 319/1. Дызайн гэтага аўто распрацоўваўся пад кіраўніцтвам Пятра Шыманоўскага. Тэхнічную частку ўзяў на сябе Фрыц Фідлер. Ён увёў у гэтую распрацоўку мноства новых ідэй, якія дазволілі BMW 328 не раз перамагаць у аўтагонках.

Аўтамабіль быў упершыню прадстаўлены на Міжнароднай гонцы Эйфеля на трасе Нюрбургрынг 14 чэрвеня 1936 года. У 1936 годзе было пабудавана ўсяго тры BMW 328. Гэта былі гоначныя аўтамабілі, яны мелі палегчаны, пазбаўлены дзвярных праёмаў кузаў і суцэльнае ветравое шкло.

У продаж BMW 328 паступіў у лютым 1937 года. Кошт двухмесцавай машыны — 7400 RM, шасі — 5900 RM.

 
кабрыялет са скураным дахам фірмы Ludwig Weinberger  (ням.) (бел.. Музей Autostadt, Вольфсбург

Акрамя спартыўных варыянтаў, на базе BMW 328 існавалі і спецыяльныя варыянты дарожных аўтамабіляў. Фірмамі Wendler, Ludwig Weinberger і Gläser выпускаліся кабрыялеты са скураным верхам. У 1937—1938 гады створаны кабрыялет BMW 328, дапрацаваны атэлье Vereinigte Werkstatten, — са стацыянарнай рамкай лэбавага шкла і іншым тэнтам. Кампаніяй Vereinigte Werkstatten у якасці опцыі прапаноўваўся здымны цвёрды верх[1].

 
BMW 328 Wendler Coupe

У 1937 годзе для вядомага нямецкага прамыслоўцы Ганса Клепера фірмай Wendler  (ням.) (бел. было пабудавана купэ па праекце дызайнера Райнгарда Кеніг-Фашэнфельда, вучня прафесара Вунібальда Кама. Існавалі BMW 328 з кузавам купэ працы атэлье Muller/Freiburg.

Пачатак вайны прыводзіць да прыпынення выпуску аўтамабіляў. З красавіка 1936 па верасень 1939 года вырабілі ўсяго 464 аўтамабілі BMW 328, уключаючы шасі, перададзеныя розным кузаўным фірмам. 403 — мелі стандартны кузаў родстар[3]. Да 1939 года па ліцэнзіі з германскіх дэталяў аўтамабіль таксама збіраў брытанскі завод Frazer-Nash. Невялікая колькасць машын была сабрана з захаваных дэталяў ужо ў пасляваенныя гады.

Статыстыка вытворчасці[4]
1936 1937 1938 1939
3 171 164 126

Выдаткі на распрацоўку і вытворчасць BMW 328 склалі ў агульнай колькасці 445 000 марак[1][5]. З пабудаваных асобнікаў — каля 200 захаваліся да нашага часу, з якіх каля 120 знаходзяцца ў Германіі[6].

Канструкцыя Правіць

 
Родстар BMW 328, выгляд ззаду

Тэхнічную частку аўтамабіля праектаваў таленавіты інжынер Фрыц Фідлер. Распрацоўку дызайну кузава часта прыпісваюць Пятру Шыманоўскаму[7][8].

За аснову было ўзята шасі родстара BMW 319/1 узору 1935 года са сталёвай A-падобнай рамай з труб авальнага перасеку пераменнага дыяметра (дыяметр змяншаецца ад цэнтра да краю, максімальны дыяметр трубы рамы — 90 мм). Рама была вырабленай са сплаву магнію і алюмінія. Дзве стальныя трубы сыходзіліся да носа і злучаліся папярочкамі прамавугольнага перасеку. На раму ўсталёўваліся элегантныя металічныя кузаўныя панэлі, якія мацуюцца да драўлянага каркасу[1].

Лёгкі кузаў дазволіў давесці масу аўтамабіля да 830 кілаграмаў, што спрыяльна адбілася на хуткасных характарыстыках машыны — максімальная хуткасць стандартнага родстара BMW 328 складала 150 км/г. Складны тэнт, здымныя бакавыя вокны і багаж размяшчаліся ў задняй частцы кузава. Крышка багажніка адсутнічала і доступ да яго можна было атрымаць адкінуўшы наперад спінкі сядзенняў.

 
Рухавік BMW 328 на стэндзе ў музеі BMW

Рухавік — радны, шасціцыліндравы, 2-літровы. Вядомы па мадэлях 321 і 326, але для BMW 328 магутнасць падвысілі з 50 да 80 к.с. Была спраектаваная новая алюмініевая галоўка цыліндраў з паўсферычнымі камерамі згарання са значна пашыранымі ўпускнымі і выпускнымі каналамі і V-падобнай устаноўкай верхніх клапанаў (замест звычайнай паралельнай). Дзякуючы прымяненню трох карбюратараў і паўсферычнай камеры згарання пры ступені сціску 7,5:1 рухавік развіваў круцільны момант 126 Н·м.

Першапачаткова на аўтамабілі была ўжытая чатырохступеньчатая трансмісія ZF ад BMW 319/1, аднак на пазнейшых мадэлях выкарыстоўвалася каробка перадач Hurth.

Падвеска пярэдніх колаў складалася з ніжніх папярочных рычагоў і верхняй рысоры, а задні наразрэзны мост з гіпоіднай перадачай падвешваўся на паўэліптычных рысорах. На аўтамабілі стаялі тармазы барабаннага тыпу з гідрапрывадам. Працоўная тармазная сістэма дзейнічала на ўсе чатыры колы. Ручны тормаз быў механічным, на заднія колы — з тросавым прывадам.

Тэхнічныя характарыстыкі[9]
Рухавік
Тып шасціцыліндравы, радны
Дыяметр × Ход поршня 66 × 96 мм
Аб’ём 1971 см³
Магутнасць 80 к.с. пры 5000 аб/хв
Ступень сціску 7,5
Карбюратар тры карбюратары Solex 30 JF
Акумулятар 6 В, 75 А·г
Генератар 90 або 30 Вт
Трансмісія
Прывад на заднія колы
Счапленне адзінарнае, сухое
Каробка перадач 4-ступеньчатая, Hurth,
сінхранізаваныя III—IV перадачы 		4-ступеньчатая, ZF,
сінхранізаваныя III—IV перадачы
Перадатачныя лікі I — 3,63;
II — 2,07;
III — 1,50;
IV — 1,00;
задні ход — 3,88 		I — 3,07;
II — 1,82;
III — 1,25;
IV — 1,00;
задні ход — 3,70
Шасі
Шасі трубчасты каркас, каробчатая папярочка
Пярэдняя падвеска папярочны рычаг знізу і адна папярочная рысора зверху
Задняя падвеска на паўэліптычных рысорах
Рулявое кіраванне зубчастая рэйка
Нажны тормаз гідраўлічны, калодачны, на 4 колы
Ручны тормаз з тросавым прывадам, на заднія колы
Агульныя звесткі
Памеры 3900 × 1550 × 1400 мм
Колавая база 2400 мм
Каляіна спераду/ззаду 1153/1220 мм
Дыскі з пяцю адтулінамі (па жаданні — з цэнтральным мацаваннем)
3,25 або 3,50 D × 16
Шыны 5,25 або 5,50-16
Радыус павароту 10 м
Маса шасі 500 кг
Маса аўтамабіля 830 кг
Дазволеная агульная вага 1220 кг
Макс. хуткасць 150 км/г
Расход паліва на 100 км 14,5 л
Паліўны бак 50 л (па жаданні — 100 л)

Спецыяльныя варыянты Правіць

Большасць з пабудаваных аўтамабіляў мела адкрытыя спартыўныя кузавы, але існавалі і спецыяльныя варыянты, якія вырабляліся па заказах. На шасі BMW 328 быў пабудаваны шэраг спецыяльных гоначных машын.

«Bügelfalten» Правіць

 
BMW 328 Mille Miglia «Bügelfalten»

У 1939 годзе для гонкі Mille Miglia быў пабудаваны BMW 328 Bügelfalten (нумар шасі 85032)[10]. Ад іншых BMW 328 пабудаваных да Mille Miglia ён адрозніваўся акцэнтаванымі рэбрамі ўздоўж пярэдніх і задніх крылаў, за што і атрымаў імя Bügelfalten (ням.: «стрэлкі на штанах»).

На Mille Miglia 1940 года экіпаж Ханса Венхера і Рудольфа Шольца пад нумарам 71 фінішаваў шостым.

Падчас Другой сусветнай вайны родстар знаходзіўся ў валоданні Альберта Шпеера. Пасля вайны аўтамабіль трапіў у СССР у якасці трафея. З 1972 па 2001 год быў ва ўладанні калекцыянера з Рыгі. У маі 2010 года прададзены на аўкцыёне «Sporting Classics of Monaco»[11].

«Mille Miglia» Правіць

 
BMW 328 Touring Coupe

У 1940 годзе для гонкі Mille Miglia былі пабудаваныя пяць аўтамабіляў, названыя BMW 328MM[7]. Тры з іх мелі адкрытыя абцякальныя алюмініевыя кузавы на трубчастым каркасе. Дзве іншыя BMW 328 — закрытыя аэрадынамічныя купэ. Адно з іх было пабудавана пад наглядам Фідлера ў Мюнхене, іншае — кузаўным атэлье Touring у Мілане. Кузавы яшчэ двух родстараў былі створаны ў атэлье Carrozzeria Touring.

«Kamm Coupe» Правіць

 
BMW 328 Kamm Coupe

Для ўдзелу ў гонцы Берлін-Рым, прызначанай на канец 1938 года, у Мюнхене быў запушчаны праект AM 1007 — купэ на базе BMW 328. Кузаў быў цалкам алюмініевым і мантаваўся на сталёвым трубчастым падрамніку, машына павінна была разганяцца да 230 км / г, але тэсты выявілі дрэнную кіравальнасць на высокай хуткасці і катастрафічную адчувальнасць да бакавога ветра. Праект закрылі, а сама гонка была адкладзеная.

Пасля праекту AM 1007 былі пачата распрацоўка новага аўтамабіля (AM 1008), названага ў гонар нямецкага піянера аэрадынамікі Вунібальда Камма — BMW 328 Kamm Coupe. У аснову было пакладзена ранейшае шасі, але з расцягнутай на 20 см колавай базай. Новы кузаў быў створаны пад кіраўніцтвам шэф-дызайнера BMW Вільгельма Меергубера. На шашы паміж Мюнхенам і Зальцбургам Kamm Coupe ўпершыню прадэманстраваў свае магчымасці — на тэстах аўтамабіль разганяўся да 230 км/г, але ў гонцы Mille Miglia 1940 BMW 328 Kamm Coupe сышоў з-за тэхнічных праблем.

Пасля вайны BMW 328 Kamm Coupe застаўся ў Германіі, былы дырэктар BMW па гонках Эрнст Леф набыў машыну для асабістага карыстання, але праз некалькі гадоў прадаў яе з-за цяжкага фінансавага становішча. У 1953 годзе аўтамабіль быў згублены ў выніку аварыі з удзелам яго новага ўладальніка. У 2010 годзе, да сямідзесяцігоддзя перамогі ў Mille Miglia, была зроблена дакладная копія аўтамабіля[12].

«Berlin-Rom Touring Roadster» Правіць

 
BMW 328 Berlin-Rom Touring Roadster

Для прабегу Берлін-Рым былі пабудаваныя спецыяльныя родстары — BMW 328 Berlin-Rom Touring Roadster. Працу над імі таксама вяло атэлье Carrozzeria Touring — у 1940 годзе шасі адправіліся ў Мілан. Працу скончылі толькі ў сакавіку 1941 года, але з-за вайны аўтамабіль не прымаў удзел у гонках.

Былі пабудаваны тры аўтамабілі. Пасля ўсе тры машыны лічыліся страчанымі. Адзін нібыта ў 50-х гадах апынуўся ў Злучаных Штатах, другі знік, трэці быў адноўлены.

У спорце Правіць

BMW 328 дасягнуў выдатных спартыўных поспехаў у 1939-40 гадах. Ён выйграў гонкі «Mille Miglia», «24 гадзіны Ле-Ман», «Гран-Пры-Брэст», «24 гадзіны Франкошамп».

У 1936 годзе лёгкі двухмясцовы родстар упершыню выйшаў на трасу. 14 чэрвеня ў Нюрбургрынгу сусветны рэкардсмен-матацыкліст Эрнст Хенэ  (ням.) (бел. вывеў аўтамабіль на трасу. Нягледзячы на дажджлівы дзень, прататып усталяваў новы рэкорд трасы і прыйшоў да фінішу першым.

На рахунку гоначных версій BMW 328 мноства гонак, у тым ліку перамога ў 1000-кіламетровай гонцы Mille Miglia у 1938 і 1940 гадах, брытанскім ралі RAC у 1939 і пяты вынік у агульным заліку (першы ў сваім класе) на 24-гадзіннай гонцы ў Ле-Мане.

 
BMW 328 «Mille Miglia», пабудаваны ў 1940 годзе, за рулём — Адольф Брудэс

Абсалютным трыумфам BMW 328 варта прызнаць гонкі «Mille Miglia» 1940 года, калі нямецкая каманда выступіла ў складзе чатырох экіпажаў: Ханштайна  (ням.) (бел. і Боймера  (ням.) (бел., Брудэса  (ням.) (бел. і Розэ  (ням.) (бел., Брыма і Рыхтэра, Венхера і Шольца, якія занялі адпаведна першае, трэцяе, пятае і шостае месцы. Перамогу на закрытай машыне атрымаў экіпаж Ханштайн/Боймер. Трэцімі былі Брудэс/Розэ на адкрытай версіі. Машына са стартавым нумарам 71 прыйшла да фінішу той гонкі шостай, яшчэ адзін родстар заняў пятае месца. Экіпаж Хашке фон Ханштайна і Вальтэра Боймера ўстанавіў рэкорд максімальнай сярэдняй хуткасці на трасе Mille Miglia, развіўшы 103 мілі ў гадзіну (пыкладна 166 км/г).

Ажно да 1950-х гадоў BMW 328 паспяхова ўдзульнічала ў міжнародных гонках. Пасля вайны BMW 328 Touring Coupe прымала ўдзел у гонках па ўздыме на груд у Ругештайнэ ў 1946 годзе[1]. Таксама, вядомы гоншчык Артур Розэнхаммер стварыў у прыгарадзе Берліна, невялікую фірму па адзінкавым вырабе на базе BMW 328 спартыўных і гоначных аўтамабіляў для гоншчыкаў ГДР[13].

У 1947 годзе Карл Клінг на BMW 328 Kamm Coupe змог дамагчыся перамогі на кальцавых гонках у Хакенхайме  (руск.) (бел..

Уплыў Правіць

Канструкцыя BMW 328 была вельмі паспяховай. Для свайго часу гэты аўтамабіль быў прарывам у аўтамабілебудаванні. Напрыклад, у гэтым аўтамабілі ўпершыню была ўжытая трубчастая рама і паўсферычныя камеры згарання рухавіка[14]. Дызайн BMW 328 азначыў шлях да цалкам абцякальнай формы кузава.

Пасля вайны, адзін з 328 Mille Miglia і тэхнічныя планы аўтамабіля былі выкарыстаны кампаніямі Bristol Aeroplane і Frazer Nash пры стварэнні сваіх аўтамабіляў. Угаварылі прыехаць таксама і інжынера BMW — Фрыца Фідлера  (англ.) (бел., які спраектуе ўдалую мадэль Bristol 400  (англ.) (бел. па матывах перадваенных аўтамабіляў BMW. Мадэрнізаваны рухавік BMW 328 выкарыстоўваўся на англійскіх аўтамабілях «Брысталь» (Bristol) і «Фрэзер-Нэш» (Frazer Nash). Як мяркуюць аўтамабільныя гісторыкі, BMW 328 стаў стылістычным правобразам Jaguar XK120  (англ.) (бел.[7].

У 1999 годзе BMW 328 быў названы журналістамі ў ліку першых 25-ці ў конкурсе «Аўтамабіль стагоддзя».

BMW Mille Miglia Правіць

 
Канцэпт-кар BMW Mille Miglia на фоне арыгінальнага BMW 328 Mille Miglia Touring Coupe

У красавіку 2006 гады BMW прадставіў канцэпт-кар BMW Mille Miglia, натхнёны BMW 328 Mille Miglia Touring Coupe 1940 года. За аснову прататыпа была ўзятая серыйная мадэль Z4 M Coupe. Рухавік — радны 6-цыліндравы 3,2 л. магутнасцю 343 к.с., запазычаны ад M3 (E46). Кузаў у рэтра-стылі быў зроблены з арміраванага вуглявалакном пластыка (даўжыня — 4344 мм, шырыня — 1921 мм, вышыня — 1247 мм). Дзверы адсутнічаюць. Замест іх — адкідны каўпак, які аб’ядноўваў дах з лабавой і бакавымі шыбамі[15].

BMW 328 Hommage Правіць

 
BMW 328 Hommage

Да 75-годдзя родстара была пабудавана сучасная інтэрпрэтацыя — BMW 328 Hommage. Паказаны ў 2011 годзе конкурсе элегантнасці ў Віла д'Эстэ  (англ.) (бел.[16].

Зноскі

  1. ↑ а б в г д Классик // Авторевю : часопіс. — 2008. — № 24.(недаступная спасылка) (руск.)
  2. ↑ W. Oswald, 1979, с. 64—65
  3. ↑ BMW 328 Roadster: Der Ursprung aller M-Modelle (ням.). FOCUS-Online // focus.de (17 ліпеня 2014). Праверана 30 красавіка 2023.
  4. ↑ W. Oswald, 1979, с. 52
  5. ↑ http://www.7-forum.com/news/75-Jahre-BMW-328-3953.html 75 год BMW 328 (ням.)
  6. ↑ http://www.cartype.com/pages/5514/bmw_328__1936 Архівавана 2 кастрычніка 2017. (англ.)
  7. ↑ а б в Хроника: BMW-328 // За рулём (руск.)
  8. ↑ http://www.avtomonitor.ru/autoworld/cars_old/27787/ Архівавана 5 сакавіка 2016. (руск.)
  9. ↑ W. Oswald, 1979, с. 63
  10. ↑ "Bügelfalte" wird versteigert (ням.). Autobild Klassik // autobild.de (25 сакавіка 2010). Праверана 30 красавіка 2023.
  11. ↑ Sporting Classics of Monaco 2010 – Lot 297. 1937 BMW 328 Mille Miglia "Bügelfalte" // RM Sotheby's (англ.)
  12. ↑ Wiedergeburt eines Mille Miglia-Klassikers (ням.). Autobild Klassik // autobild.de (23 красавіка 2010). Праверана 30 красавіка 2023.
  13. ↑ http://www.nauka-avto.ru/vb/showthread.php?t=139 (руск.)
  14. ↑ http://www.online-bmw.ru/bmw3/328
  15. ↑ Vergessene Studien: BMW Concept Coupé Mille Miglia (2006) (ням.). de.motor1.com (22 сакавіка 2019). Праверана 29 красавіка 2023.
  16. ↑ Vergessene Studien: BMW 328 Hommage (2011) (ням.). de.motor1.com (21 лютага 2022). Праверана 29 красавіка 2023.

Літаратура Правіць

Спасылкі Правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=BMW_328&oldid=4541017"