HMS Irresistible (1898)
HMS Irresistible («Ірэзі́сцібл», у перакладзе «Непаўторны») — чацвёрты браняносец-дадрэдноўт тыпу «Фармідэбл» Каралеўскіх ВМС Вялікабрытаніі.
| Ірэзісцібл | |
|---|---|
| англ.: HMS Irresistible | |
_in_1908.jpg) HMS Irresistible у 1908 годзе | |
| Гісторыя карабля | |
| Дзяржава сцяга |
 Вялікабрытанія |
| Будаўніцтва пачата | 15 снежня 1898 года |
| Спушчана на ваду | Кастрычнік 1901 года |
| Уведзены ў эксплуатацыю | 4 лютага 1902 года |
| Выведзены са складу флоту | 18 сакавіка 1915 года |
| Асноўныя характарыстыкі | |
| Тып карабля | браняносец |
| Хуткасць (надводная) | 18,2 вузлоў (33,7 км/г) |
| Экіпаж | 780 |
| Памеры | |
| Водазмяшчэнне надводнае | 14 921 тон |
| Даўжыня найбольшая (па КВЛ) | 125 м |
| Шырыня корпуса найб. | 23 м |
| Сярэдняя асадка (па КВЛ) | 8,15 м |
| Сілавая ўстаноўка | |
| Узбраенне | |
| Артылерыя |
4 × 12" марская гармата Mark IX 12 × 6" марская гармата Mark VII 16 × 12-фунтавая гармата 6 × 47-мм гармат 2 × 7,7 мм кулямёта Вікерс |
| Тарпедна- міннае ўзбраенне |
Чатыры 450-мм падводных тарпедных апарата |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Канструкцыя правіць
HMS Irresistible быў закладзены на верфі Чатэм 11 красавіка 1898 года і спушчаны на ваду 15 снежня 1898 года ў вельмі незавершаным стане, каб вызваліць стапелі для пабудовы браняносца HMS Venerable. «Ірэзісцібл» быў дабудаваны ў кастрычніку 1901 года.
Irresistible па калібру ўзбраення і вонкаваму выгляду быў падобны на папярэднікаў — браняносцы тыпаў «Маджэсцік» і «Канопус». Irresistible, як і іншыя караблі тыпу «Фармідэбл», часта апісваецца, як палепшаны «Маджэсцік», але па канструкцыі яны былі павялічанымі версіямі «Канопуса». Аднак канструкцыя Irresistible уключала браню Крупа для паляпшэння абароны і без памяншэння памеру карабля. Такім чынам, Irresistible быў большы, чым «Канопус», і меў больш магутную вертыкальную абарону, чым «Маджэсцікі», разам са хуткасцю «Канопусаў». Схема браніравання Irresistible была аналагічнай «Канопусам», хоць браняпояс даходзіў да кармы і быў 66 метраў у даўжыню, 4,6 метра ў вышыню і 23 сантыметра ў таўшчыню. Яна была звужана да носа да 7,6 см у таўшчыню і 3,7 метра ў шырыню і да карме да 3,8 см у таўшчыню і 2,4 метра ў шырыню. Вежы галоўнага калібра неслі 25 см броні Крупа спераду і 20 см ззаду.
У «Фармідэблах» было палепшана галоўнае і дапаможнае ўзбраенне: даўжыня 12-цалевых гармат павялічана з 35 да 40 калібраў, 6-цалевых — з 40 да 45 калібраў. 12-цалевыя гарматы маглі зараджацца пры любым кірунку і ўзвышэнні, і мелі падзеленыя пад’емныя машыны з працоўнымі памяшканнямі пад вежамі, каб у выпадку ўзгарання кардыта ў вежы пазбегнуць распаўсюджвання пажару ў памяшканні для працы з боепрыпасамі і ў парахавыя склепы.
Irresistible меў палепшаную форму корпуса, якая паляпшае мораходнасць на вялікіх хуткасцях у параўнанні з «Маджэсцікамі». Грабныя вінты з кручэннем унутр, якія дазвалялі паменшыць расход паліва і трохі павялічыць хуткасць, але коштам пагаршэння манеўранасці на нізкіх хуткасцях.
Са з’яўленнем «Дрэдноўта» у пачатку 1906 года, і лінейных крэйсераў ў 1908 годзе, дадрэдноўты маральна састарэлі, аднак яны ўсё яшчэ выконвалі некаторыя баявыя задачы ў першыя гады Першай сусветнай вайны.
Служба правіць
4 лютага 1902 года на верфі Чатэм Irresistible быў падрыхтаваны да плавання для аховы Гібралтара і замены браняносца HMS Devastation у складзе Міжземнаморскага флоту Вялікабрытаніі. На працягу наступных двух гадоў у Міжземным моры, карабель пацярпеў дзве аварыі: сутыкнуўся з нарвежскім параходам у тумане 3 сакавіка 1902 года (што прывяло да пашкоджання бартавой броні) і сеў на мель каля Мальты 5 кастрычніка 1905 года. З пачаткам вайны ўдзельнічаў у патруляванні Ла-Манша, у лютым 1915 г. адпраўлены ў Дарданэлы, дзе уключаны ў склад 2-й лінейнай дывізіі.
Гібель «Ірэзісцібл» правіць
18 сакавіка 1915 года ў 16:16 па мясцовым часе, удзельнічаючы ў Дарданэльскай аперацыі, «Ірэзісцібл» падарваўся на турэцкай міне[1], што прывяло да страты ходу. Плынь аднесла браняносец ў бок турэцкіх берагавых гармат, якія адкрылі па ім моцны агонь. Праз некаторы час узніклі праблемы з гарматай галоўнага калібра. Спробы буксіроўкі карабля браняносцам «Ocean» апынуліся беспаспяховымі з-за моцнага непрыяцельскага агню, нахілу судна і невялікай глыбіні ў раёне аперацыі. Вялікая частка каманды, за выключэннем капітана і групы маракоў-валанцёраў перайшла на эсмінец Tow, які даставіў яе на дрэдноўт «Queen Elizabeth». Астатняя частка каманды перайшла на «Ocean». Пры адыходзе ад «Ірэзісцібл» у 18:05 «Ocean» у сваю чаргу падарваўся на міне, і быў пакінуты камандай. Вечарам эсмінец Jed увайшоў у Дарданэлы з мэтай знішчыць «Ірэзісцібл» і «Ocean» тарпедамі з тым, каб яны не патрапілі ў рукі турак, аднак не выявіў ні аднаго з іх[2]. Па дадзеных турэцкіх крыніц, «Ірэзісцібл» быў патоплены берагавымі батарэямі каля 19:30[3].
Зноскі правіць
- ↑ Гібель браняносца «Irresistible» («Ірэзісцібл») (руск.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 29 лістапада 2014. Праверана 21 чэрвеня 2016.
- ↑ Burt, стр. 174
- ↑ Randal Gray. Conway's All the World's Fighting Ships: 1906-1921 / Robert Gardiner (Editor). — Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 1985. — P. 8. — (Conway's All the World's Fighting Ships). — ISBN 0-87021-907-3.
Літаратура правіць
- Burt, R. A. British Battleships 1889—1904. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 1988. ISBN 0-87021-061-0.
- Chesneau, Roger, and Eugene M. Kolesnik, eds. Conway’s All The World’s Fighting Ships, 1860—1905. Londo: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 0-85177-133-5.
- Dittmar, F. J., & J.J. Colledge. «British Warships 1914—1919». London: Ian Allen, 1972. ISBN 0-7110-0380-7.
- Gibbons, Tony. The Complete Encyclopedia of Battleships and Battlecruisers: A Technical Directory of All the World’s Capital Ships From 1860 to the Present Day. London: Salamander Books Ltd., 1983.
- Gray, Randal, Ed. Conway’s All The World’s Fighting Ships 1906—1921. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 1985. ISBN 0-87021-907-3.
Спасылкі правіць
- Гісторыя серыі «Formidable» («Фармідэбл») Архівавана 29 лістапада 2014.
- Gallipoli: The War at Sea: An Агляд Архівавана 21 чэрвеня 2007. (англ.)(англ.)