Іпаліт Антонавіч Яўневіч
Іпаліт Антонавіч Яўневіч (4 сакавіка 1831[1], Кеміна[d], Магілёўская губерня — 18 лістапада 1903[1], Санкт-Пецярбург[1]) — расійскі навуковец, спецыяліст у галіне гідраўлікі, механікі і машынабудавання, магістр прыкладной матэматыкі, дэкан, заслужаны прафесар Санкт-Пецярбургскага тэхналагічнага інстытута, аўтар першага навучальнага дапаможніка па тэорыі пругкасці на рускай мове. Сапраўдны стацкі саветнік.
| Іпаліт Антонавіч Яўневіч | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||||
| Дата нараджэння | 4 сакавіка 1831[1] | ||||||
| Месца нараджэння | |||||||
| Дата смерці | 18 лістапада 1903[1] (72 гады) | ||||||
| Месца смерці | |||||||
| Месца пахавання | |||||||
| Грамадзянства | |||||||
| Род дзейнасці | інжынер-механік, інжынер, матэматык, фізік, выкладчык універсітэта, дэкан | ||||||
| Навуковая сфера | гідраўліка, механіка, машынабудаванне, прыкладная матэматыка | ||||||
| Месца працы | |||||||
| Навуковая ступень | кандыдат матэматычных навук[d] | ||||||
| Навуковае званне | прафесар | ||||||
| Альма-матар | |||||||
| Член у | |||||||
| Узнагароды |
|
||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Біяграфія правіць
Нарадзіўся 4 (16) жніўня 1831 года ў маёнтку Кеміна Сенненскага павета Магілёўскай губерні ў памешчыцкай сям'і[2].
У 1852 годзе скончыў Пскоўскую гімназію; у 1856 годзе — фізіка-матэматычны факультэт Імператарскага Санкт-Пецярбургскага ўніверсітэта са ступенню кандыдата матэматычных навук і прызначаны выкладчыкам тэарэтычнай (з 1856), а затым (з 1859) і практычнай механікі ў Пецярбургскім тэхналагічным інстытуце.
У 1861 годзе быў камандзіраваны на два гады за граніцу для ўдасканалення ў навуцы, дзе азнаёміўся з лепшымі машынабудаўнічымі заводамі Германіі, Бельгіі, Францыі і Англіі. У 1862 годзе, пасля вяртання ў Расію, у ператвораным у вышэйшую навучальную ўстанову тэхналагічным інстытуце чытаў курс пабудовы машын, паралельна з 1863 года выкладаў прыкладную механіку і пабудову машын у Мікалаеўскай марской акадэміі. У 1868 годзе атрымаў ступень магістра прыкладной механікі і зацверджаны на пасадзе прафесара Тэхналагічнага інстытута. У тым жа годзе выбраны дэканам, займаў гэту пасаду да 1887 года[2].
У пачатку 1870-х гадоў быў выкладчыкам 2-га (машынабудаўнічага) аддзела Рускага тэхнічнага таварыства (РТТ); у 1884 годзе быў унесены ў спіс пажыццёвых членаў РТТ.
З 1886 года выкладаў прыкладную механіку ў Інстытуце грамадзянскіх інжынераў, і з 1891 года — у зноў заснаваным электратэхнічным інстытуце (ЭТІ). У 1895 годзе выбраны ганаровым членам савета ЭТІ, у 1900 годзе — ганаровым інжынерам-электрыкам ЭТІ[3][4].
Памёр 5 лістапада 1903 года. Пахаваны на Выбаргскіх рымска-каталіцкіх могілках у Санкт-Пецярбургу[5]. Магіла не захавалася[6].
Сям'я правіць
Быў жанаты. Сын — Марыян Яўневіч — міравы суддзя, стацкі саветнік, судовы следчы 1-га ўчастку ў Царскім Сяле[7][8].
Бібліяграфія правіць
- Руководство к изучению законов сопротивлений строительных материалов, с присоединением общих начал теории упругости твёрдых тел. -СПб., 1868;
- Курс гидравлики: В 2 ч. -СПб., 1874, 1875;
- Курс прикладной механики. -СПб., 1886;
- Основные начала гидростатики -СПб., 1874 — дзве публічныя лекцыі
Неаднаразова друкаваўся ў навуковых часопісах. У «Известиях спб. практического технологического института» за 1877, 1878 і 1890 гады надрукаваў тры артыкулы, у тым ліку «Вопыт усталявання пачаткаў кінематыкі кропельнай правільна рухомай вадкасці».
У «Інжынерным часопісе» за 1890 год змясціў артыкулы «Ураўненне Бусінеска і яго прымяненне да некаторых прыватных выпадкаў руху кропельнай вадкасці»; «Некалькі слоў пра законы руху падглебавай вады»; «Пра выцяканне кропельнай вадкасці пры пераменным гарызонце». За апошнія дзве працы быў ганараваны інжынерным камітэтам прэміяй. Некаторыя артыкулы Яўневіча былі перакладзены на польскую мову ў часопісе «Przegląd Techniczny».
Зноскі
- ↑ а б в г д е https://bj.uj.edu.pl/zasoby-cyfrowe/biogramy/biogram?id=61234 Праверана 17 кастрычніка 2021.
- ↑ а б Мелуа А. И. Инженеры Санкт-Петербурга. Энциклопедия. — СПб.: Издательство Международного фонда истории науки, 1996. — С. 236. — 814 с. — ISBN 5-86050-081-5.
- ↑ Евневич И. А. Архівавана 20 кастрычніка 2017. Биография. Сайт СПбГЭТУ «ЛЭТИ»
- ↑ Почётные инженеры-электрики ЭТИ. Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2017. Праверана 20 кастрычніка 2017.
- ↑ Евневич, Ипполит-Доминик (Антонович) // Петербургский некрополь / Сост. В. И. Саитов. — СПб.: Типография М. М. Стасюлевича, 1912. — Т. 2 (Д—Л). — С. 113.
- ↑ Кобак А. В., Пирютко Ю. М. Исторические кладбища Санкт-Петербурга. — М. ; СПб. : Центрполиграф : МиМ-Дельта, 2009. — 798 с.
- ↑ Евневич — Мариан Иппол. сс. // Алфавитный указатель жителей… // Весь Петроград на 1917 год, адресная и справочная книга г. Петрограда. — Петроград: Товарищество А. С. Суворина — «Новое время», 1917. — С. 228. — ISBN 5-94030-052-9.
- ↑ История Царскосельского суда. Архівавана з першакрыніцы 21 кастрычніка 2017. Праверана 20 кастрычніка 2017.
Літаратура правіць
- Евневич Ипполит Антонович // Список гражданским чинам четвертого класса. Исправлен по 15-е июня 1881 года. — СПб.: Типография Правительствующего сената, 1881. — С. 1341.
- Ипполит Антонович Евневич // С.-Петербургский технологический институт императора Николая I // Список лиц, служащих по ведомству Министерства народного просвещения на 1903 год. — СПб.: Типография Министерства внутренних дел, 1903. — С. 318.
- Евневич, Ипполит Антонович // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
- Евневич, Ипполит Антонович // Новый энциклопедический словарь: В 48 томах (вышло 29 томов). — СПб., Пг.: 1911—1916.
Спасылкі правіць
- Іпаліт Антонавіч Яўневіч на сайце анлайн-энцыклапедыі «Беларусь у асобах і падзеях»