Трубчэўск

горад у Бранскай вобласці Расіі

Трубчэўск (руск.: Трубчевск) — горад (з 1778 года) у Расіі, адміністрацыйны цэнтр Трубчэўскага раёна Бранскай вобласці. Насельніцтва 16,1 тыс. чалавек (2005).

Горад
Трубчэўск
руск.: Трубчевск
Герб
Герб
Краіна
Рэгіён
Каардынаты
Заснаваны
975
Плошча
  • 14 км²
Вышыня цэнтра
150 м
Насельніцтва
  • 13 287 чал. (2021)[1]
Часавы пояс
Тэлефонны код
48352
Паштовыя індэксы
242220
Аўтамабільны код
32
Трубчэўск на карце Расіі ±
Трубчэўск (Расія)
Трубчэўск
Трубчэўск (Бранская вобласць)
Трубчэўск

Горад на рацэ Дзясне (прытоку Дняпра), за 94 км на паўднёвы захад ад Бранска.

Гісторыя

правіць

Горад узнік на аснове паселішча IX—XI стст. Першапачатковае паселішча размяшчалася за 10 км ніжэй па цячэнні Дзясны, побач сучаснай вёскі Кветунь. З XII ст. — на цяперашнім месцы, цэнтр удзельнага княства. У 1164—1500 цэнтр Трубчэўскага княства. У 2-й пал. XII ст. пашырыўся, да дзядзінца прымыкаў трохкутны ў плане вакольны горад, дзе быў узведзены каменны храм. Упершыню згадваецца ў «Аповесці мінулых гадоў» пад 1185 г. як Трубецк. У крыніцах называецца Трубеч, Трубчэск або Трубежск.

У 1240 годзе захоплены татарамі. У 1356 годзе захоплены вялікім князем літоўскім Альгердам і аддадзены ва ўдзел свайму сыну Дзмітрыю Альгердавічу, родапачынальніку князёў Трубяцкіх. Захоплены Вялікім княствам Маскоўскім падчас вайны 1500—1503 гадоў.

У час Лівонскай вайны (1558-83) спустошаны атрадам князем М. А. Вішнявецкага ў 1581 годзе. У 1580-х гадах узведзены новыя ўмацаванні. У Смутны час у 1609 годзе падараваны Лжэдзмітрыем II сандамірскаму ваяводзе Ю. Мнішэку. паводле Дэўлінскага перамір’я 1618 года адышоў да Рэчы Паспалітай. У снежні 1632 заняты рускімі войскамі ў ходзе руска-польскай вайны 1632-34 гадоў, паводле Палянаўскага міру (1634) застаўся ў складзе Рэчы Паспалітай. Падчас межавання мяжы, па дадатковым пратаколе ад 18(28) кастрычніка 1644 года, горад быў перададзены Рускай дзяржаве.

У 1659 г. пабудаваны новыя дрэва-земляныя ўмацаванні. З 1660 г. належаў князю А. М. Трубяцкому. З кан. 17 — пач. 18 стст. у Трубчэўску і павеце развівалася прамысловасць (жалезаробны, шкляныя заводы, у 2-й пал. 18 ст. — бровары і інш.). Паветовы горад Кіеўскай губерні (1708-19), Сеўскай правінцыі Кіеўскай (1719-27) і Белгародскай (1727-78) губерняў, Арлоўскай губерні (1778—1920; да 1796 — Арлоўскае намесніцтва). У вайну 1812 года з’яўляўся базай па нарыхтоўцы правіянту для расійскай арміі.

Савецкая ўлада ўстаноўлена 2(15) студзеня 1918 года. Паветовы горад (1920-24) і валасны цэнтр Почапскага павета (1924-29) Бранскай губерні. Раённы цэнтр Бранскай акругі Заходняй вобласці (1929-30), Заходняй вобласці (1930-37), Арлоўскай вобласці (1937-44). У Вялікую Айчынную вайну на захад ад Трубчэўска 29 жніўня — 5 верасня 1941 года адбылася адна з найбуйнейшых сустрэчных танкавых бітваў пачатковага этапу вайны. Акупіраваны германскімі войскамі 9.10.1941, быў моцна разбураны. Вызвалены савецкімі войскамі 18 верасня 1943 года падчас Бранскай наступальнай аперацыі. Раённы цэнтр Бранскай вобласці (1944-63, з 1964).

Насельніцтва

правіць
Год Колькасць
1856 4 000 [2]
1866 6 000
1897 7 400 [2]
1913 8 500 [2]
1926 11 100 [2]
1931 12 200 [2]
1939 8 345 [3]
1950 7 800
1959 9 605 [4]
1970 12 079 [5]
Год Колькасць
1979 14 410 [6]
1989 16 301 [7]
1992 16 400 [2]
1996 17 200 [2]
1998 17 700 [2]
1999 17 400
2000 16 900 [2]
2001 16 500 [2]
2002 16 342 [8]
2003 16 300 [2]
Год Колькасць
2005 16 100 [2]
2006 15 900 [2]
2007 15 700 [9]
2008 15 500 [2]
2009 15 163 [10]
2010 15 014 [11]
2011 14 949 [12]
2012 14 648 [13]
2013 14 472 [14]
2014 14 073 [15]
Год Колькасць
2015 13 921 [16]
2016 13 802 [17]
2017 13 696 [18]
2018 14 001 [19]
2019 13 695 [20]
2020 13 613 [21]
2021 13 287 [1]

Эканоміка

правіць

Перапрацоўка сельскагаспадарчай сыравіны.

  • АТ «Неруса»
  • «Аграпрамвалакно»
  • ДУ «Трубчэўскае лясніцтва»
  • АТ «Трубчэўская мануфактура»
  • АТ «Хлеб»
  • АТ «Дзяснянскія сыры»
  • ЗАТ «Дзяснянскі харчкамбінат»

Адукацыя

правіць
  • Трубчэўскі політэхнічны тэхнікум.
  • Трубчэўскі аграрны каледж.
  • Трубчэўскі педагагічны каледж.
  • Сярэднія школы № 1,2
  • Гімназія № 1
  • Прафесійны ліцэй № 1

Славутасці

правіць
 
Троіцкі сабор.
  • Троіцкі сабор (1784–92, на фун­да­мен­тах сабо­ра 12 ст.).
  • Помнік 1000-годдзю Трубчэўска з фігу­рай Бая­на (1975).

Вядомыя асобы

правіць

Зноскі

правіць
  1. а б https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
  2. а б в г д е ё ж з і к л м н http://www.MojGorod.ru/brjansk_obl/trubchevsk/index.html
  3. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_pop_39_3.php
  4. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.phpДемоскоп Weekly.
  5. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.phpДемоскоп Weekly.
  6. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.phpДемоскоп Weekly.
  7. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
  8. http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls
  9. http://www.gks.ru/bgd/regl/b07_14t/IssWWW.exe/Stg/z/02.htm
  10. http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls
  11. http://bryansk.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bryansk/resources/0f50b5804e367fe2afe7afba5f1db840/01-10.xls
  12. Оценка численности населения Брянской области на 1 января 2009-2016 годов
  13. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2012/bul_dr/mun_obr2012.rar
  14. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктовРосстат, 2013. — 528 с.
  15. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar
  16. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar
  17. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar — 2018.
  18. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 годаМ.: Росстат, 2017.
  19. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 годаМ.: Росстат, 2018.
  20. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2019/bul_dr/mun_obr2019.rar
  21. https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/CcG8qBhP/mun_obr2020.rar

Спасылкі

правіць