Алфрэд Норт Уайтхед

Алфрэд Норт Уайтхед
Алфрэд Норт Уайтхед
Дата нараджэння	15 лютага 1861[…]
Месца нараджэння	Рамсгейт[d], Танет[d], Кент[d], Кент, Англія, Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі;
Дата смерці	30 снежня 1947[…] (86 гадоў)
Месца смерці	Кембрыдж, акруга Мідлсекс[d], Масачусетс, ЗША;
Месца пахавання	Trinity College Chapel[d];
Грамадзянства	Вялікабрытанія;
Жонка	Evelyn Ada Maud Rice Willoughby-Wade[d]
Дзеці	Thomas North Whitehead[d]
Род дзейнасці	філосаф, матэматык, фізік, багаслоў, пісьменнік, логік
Навуковая сфера	логіка, матэматыка, філасофія навукі[d] і метафізіка
Месца працы	Гарвардскі ўніверсітэт; Універсітэцкі каледж Лондана[d]; Імперскі каледж Лондана[d];
Альма-матар	Трыніці-каледж; Шэрбарнская школа[d]; Кембрыджскі ўніверсітэт;
Навуковы кіраўнік	Edward Routh[d]
Вядомыя вучні	Роберт Опенгеймер
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства; Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук;
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (1903) honorary doctor of the University of St Andrews[d] ганаровы доктар Гарвардскага ўніверсітэта[d] Медаль Сільвестра (1925) James Scott Prize Lectureship[d] (1922) Butler Medal[d] (1930) член Брытанскай акадэміі[d]
Подпіс
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Алфрэд Норт Уайтхед (англ.: Alfred North Whitehead; 15 лютага 1861, г. Рэмсгіт, Вялікабрытанія — 30 снежня 1947) — англійскі логік, філосаф і матэматык. Прафесар Кембрыджскага і Лонданскага (з 1914), Гарвардскага (з 1924) універсітэтаў.

Адзін з заснавальнікаў лагістычнай школы ў філасофіі матэматыкі, якая ў значнай ступені вызначыла развіццё матэматычнай логікі («Principa mathematica», т. 1—3, 1910—13, з Б. Раселам).

Для эвалюцыі філасофскіх поглядаў А. Уайтхеда характэрны пераход з пазіцый неарэалізму да аб'ектыўнага ідэалізму, набліжанага да платанізму. Імкнуўся да ўзгаднення філасофіі з прыродазнаўчымі дысцыплінамі, да рацыянальнага абгрунтавання навукі і яе ролі сярод іншых сістэм ведаў (мастацтва, рэлігія, філасофія). Уяўляў прыроду ў выглядзе адзінства падзей («элементарных фактараў пачуццёвага вопыту») і аб'ектаў («вечных элементаў у прыродзе»), што, на яго думку, дазваляе разумець прыроду як працэс і сумясціць палажэнні пра незалежнасць прыроды ад думкі і пра тоеснасць прыроды і вопыту. Лічыў, што ўсё існае з'яўляецца часткай вопыту: індывідуальнага для канечных рэчаў і божага для свету наогул. Сусветны працэс разглядаў як «вопыт Бога», у якім «вечныя аб'екты» пераходзяць з ідэальнага божага свету ў свет фізічны і якасна вызначаюць падзеі. Сцвярджаў, што паколькі падзея мае часовы, зменлівы характар, яна арганічная; прапанаваў замяніць паняцце матэрыі паняццем «арганізм». Лічыў, што аб'ектам вывучэння навукі з'яўляюцца арганізмы (напр., біялогія вьюучае больш буйныя арганізмы, фізіка — меншыя). Для сацыялагічных поглядаў А. Уайтхеда характэрны разуменне ідэй як галоўных рухальных сіл грамадства і абсалютызацыя ролі вучоных у сацыяльным развіцці.

Зноскі

↑ ^а ^б MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
↑ ^а ^б Alfred North Whitehead // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ Find a Grave — 1996.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
↑ ^а ^б ^в ^г Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

Літаратура правіць

Уайтхед // БелЭн у 18 т. Т. 16. Мн., 2003.

[_1724aafd92499396-1] а ^б MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>

[_98f782fac514daca-2] а ^б Alfred North Whitehead // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[_126f526abb4fc5ce-3] Find a Grave — 1996.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>

[_033495c6053bf66f-4] а ^б ^в ^г Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

Алфрэд Норт Уайтхед

Дата нараджэння	15 лютага 1861(1861-02-15)^[1]^[2]^[…]
Месца нараджэння	Рамсгейт^[d], Танет^[d], Кент^[d], Кент, Англія, Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі
Дата смерці	30 снежня 1947(1947-12-30)^[1]^[2]^[…] (86 гадоў)
Месца смерці	Кембрыдж, акруга Мідлсекс^[d], Масачусетс, ЗША
Месца пахавання	Trinity College Chapel^[d]^[3]
Грамадзянства	Вялікабрытанія
Жонка	Evelyn Ada Maud Rice Willoughby-Wade^[d]
Дзеці	Thomas North Whitehead^[d]
Род дзейнасці	філосаф, матэматык, фізік, багаслоў, пісьменнік, логік
Навуковая сфера	логіка^[4], матэматыка^[4], філасофія навукі^[d]^[4] і метафізіка^[4]
Месца працы	Гарвардскі ўніверсітэт Універсітэцкі каледж Лондана^[d] Імперскі каледж Лондана^[d]
Альма-матар	Трыніці-каледж Шэрбарнская школа^[d] Кембрыджскі ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	Edward Routh^[d]
Вядомыя вучні	Роберт Опенгеймер
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства^[d] (1903) honorary doctor of the University of St Andrews^[d] ганаровы доктар Гарвардскага ўніверсітэта^[d] Медаль Сільвестра (1925) James Scott Prize Lectureship^[d] (1922) Butler Medal^[d] (1930) член Брытанскай акадэміі^[d]
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы