Аляксандра Васілеўна Нікалаева
Аляксандра Васілеўна Нікалаева (4 лістапада 1906, Санкт-Пецярбург — 16 студзеня 1997) — беларуская артыстка балета, педагог. Народная артыстка БССР (1944).
| Аляксандра Васілеўна Нікалаева | |
|---|---|
| Дата нараджэння | 4 лістапада 1906 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 16 студзеня 1997 (90 гадоў) |
| Грамадзянства | |
| Прафесія | балерына |
| Тэатр | |
| Член у | |
| Прэміі |
 |
| Узнагароды |
    |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
У 1925 годзе скончыла Школу рускага балета пад кіраўніцтвам А. Л. Валынскага ў Санкт-Пецярбургу.[1]
У 1929 годзе скончыла Ленінградскае харэаграфічнае вучылішча (педагог М. Ф. Раманава).
У 1934—1960 гадах — вядучая балерына Дзяржаўнага тэатра оперы і балета Беларусі.
Падчас Вялікай Айчыннай вайны выступала ў складзе франтавых канцэртных брыгад разам з Дорай Кроз, Верай Мальковай, Ісідарам Балоціным, Ларысай Александроўскай, піяністам Сямёнам Талкачовым, артыстамі балета Юліяй Хіраска, Сямёнам Дрэчынам і Тамарай Узунавай.[2] У 1945 годзе ў складзе беларускай канцэртнай брыгады выступала ў Германіі.
У 1949—1961 гадах — адначасова мастацкі кіраўнік, у 1961—1979 гадах — педагог Беларускага харэаграфічнага вучылішча. Сярод вучняў В. Дудкевіч.
Член Беларускага саюза тэатральных дзеячаў з 1947 года.
Творчасць правіць
Яе мастацтва вылучалася яркім тэмпераментам, псіхалагічнай праўдзівасцю, высокай тэхнікай танца. Першая ўвасобіла вобразы беларускіх жанчын: Зоські («Салавей» М. Крошнера) і Надзейкі («Князь-возера» В. Залатарова, Дзяржаўная прэмія СССР 1950), надзяліўшы іх нацыянальнай адметнасцю, вялікай унутранай сілай і абаяльнасцю.
Сярод іншых лепшых партый вылучаюцца Адылія («Лебядзінае возера» П. Чайкоўскага), Кітры («Дон Кіхот» Л. Мінкуса), Зарэма («Бахчысарайскі фантан» Б. Асаф’ева), Тао Хоа («Чырвоны мак» Р. Гліэра), Ліза («Марная засцярога» П. Л. Гертэля), Сванільда («Капелія» Л. Дэліба), Каламбіна («Арлекінада» Р. Дрыга), Цар-дзяўчына («Канёк-Гарбунок» Ц. Пуні), Гітана («Іспанкае капрычыо» на музыку М. Рымскага-Корсакава). З поспехам выконвала характарныя танцы ў операх «Кармэн» Ж. Бізэ, «Іван Сусанін» М. Глінкі, «Князь Ігар» А. Барадзіна, «Аіда» Дж. Вердзі, «Фауст» Ш. Гуно, «Страшны двор» С. Манюшкі і інш.
У 1964—1988 гадах кіравала Мінскай народнай студыяй класічнага танца «Арабеск».
Узнагароды правіць
- Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга (25.02.1955)
- Ордэн «Знак Пашаны» (20.06.1940)[3]
- Народная артыстка Беларускай ССР (1944)
- Сталінская прэмія другой ступені (1950) — за выкананне партыі Надзейкі ў балеце «Князь-возера» В. А. Залатарова.
Зноскі
- ↑ Балет: энциклопедия. / Гл. ред. Ю. Н. Григорович.- М.: Советская энциклопедия, 1981.- 623 стр. с илл.
- ↑ Усе чакалі, калі ўсталюецца цішыня… Успаміны Веры Кроз (КіМ, № 19 (939) 08.05.2010 — 14.05.2010 г.)
- ↑ О награждении участников декады белорусского искусства. Архівавана з першакрыніцы 20 кастрычніка 2021. Праверана 20 кастрычніка 2021.
Літаратура правіць
- Чурко Ю. М. Нікалаева Аляксандра Васілеўна // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — С. 332. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).
- Аляксандра Васілеўна Нікалаева // Тэатральная Беларусь: энцыклапедыя : у 2 т. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2003. — Т. 2. — 571 с. — 4 000 экз. — ISBN 985-11-0259-8.
- Балет: энциклопедия. / Гл. ред. Ю. Н. Григорович.- М.: Советская энциклопедия, 1981.- 623 стр. с илл.
- Нікалаева Аляксандра Васілеўна // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 537. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.