Анджэй Снядэцкі

Анджэй (Енджэй) Снядэцкі (польск.: Jędrzej Śniadecki; 30 кастрычніка 1768, мяст. Жнін, Гнезненскае ваяводства, Рэч Паспалітая — 11 мая 1838) — польскі хімік, лекар, філосаф і асветнік. Брат Яна Снядэцкага.

Анджэй Снядэцкі
польск.: Jędrzej Śniadecki
Дата нараджэння	30 лістапада 1768(1768-11-30)
Месца нараджэння	Рыдлева[d], Гміна Жнін, Жнінскі павет, Куяўска-Паморскае ваяводства, Польшча
Дата смерці	12 мая 1838(1838-05-12) (69 гадоў)
Месца смерці	Вільня, Віленскі павет, Літоўска-Віленская губерня, Расійская імперыя
Месца пахавання	Гароднікі
Грамадзянства	Царства Польскае Рэч Паспалітая  Герцагства Варшаўскае  Расійская імперыя
Дзеці	Юзаф Канстанцін Снядэцкі[d], Людвіка са Снядэцкіх[d] і Zofia Sniadecka[d]
Род дзейнасці	хімік, біёлаг, пісьменнік, філосаф, урач
Навуковая сфера	літаратура, біялогія, хімія, філасофія і публіцыстыка
Месца працы	Віленскі ўніверсітэт
Альма-матар	Ягелонскі ўніверсітэт Bartłomiej Nowodworski High School[d] Liceum Ogólnokształcące im. Michała Kosmowskiego w Trzemesznie[d]
Член у	Варшаўскае таварыства сяброў навук[d] Віленскае медыцынскае таварыства[d]
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся 30 кастрычніка 1768 года ў мястэчку Жнін Гнезненскага ваяводства (цяпер горад у Куяўска-Паморскім ваяводстве Польшчы).

Вывучаў медыцыну ў Ягелонскім універсітэце ў Кракаве. Удасканальваў веды ў Павіі, Вене, Эдынбургу. У Эдынбургскім універсітэце, навучаючыся ў прафесара Джозэфа Блэка (1728—1799), зацікавіўся хіміяй.

У 1797—1822 гадах — прафесар хіміі, у 1826—1832 гадах — медыцыны ў Віленскім універсітэце, з 1832 года — прафесар Медыка-хірургічнай акадэміі ў Вільні.

У галоўнай працы «Тэорыя арганічных істот» («Teoria jestestw organicznych», т. 1—2, 1804—11) развіў ідэю эпігенезу. Прапагандаваў прынцыпы сацыяльнай гігіены. Аўтар першага падручніка хіміі на польскай мове «Пачаткі хіміі» («Początki chemii») (1800).

У 1805—1806 гадах рэдагаваў часопіс «Дзённік Віленскі» («Dzennik Wileński»), у 1816—1822 гадах — «Wiadomości Brukowe».

Памёр 11 мая 1838 года. Пахаваны ў вёсцы Гароднікі (Ашмянскі раён Гродзенскай вобласці) на сямейных могілках.

Літаратура

• Снядэцкі Анджэй (Енджэй) // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 72. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).

Спасылкі

• «Początki chemii. t.2» Архівавана 6 снежня 2017.
• «M. Baliński, Życie Jędrzeja Śniadeckiego, Leszno i Gniezno, 1840» Архівавана 1 лютага 2019.