Атлас (тканіна)

Атлас (турэцк.: atlas; араб. اطلس‎‎ — «гладкі») — шчыльная тканіна з гладкай бліскучай правай паверхняй. Непаўторны бляск тканіны ствараецца асаблівасцямі пляцення (атласнае перапляценне) і структуры валокнаў нітак. Унутраная паверхня атласу — матавая. Атлас вырабляюць з поліэстэру, ацэтату і шоўку рознай шчыльнасці.

Атлас
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Атлас XVII стагоддзя з каліграфічным надпісам. Бруклінскі музей

Гісторыя атласу

Упершыню гэты матэрыял згадваецца ў II стагоддзі нашай эры. У перакладзе з арабскай ён мае назву «гладкі». Нават у часы Сярэдневякоўя выкарыстоўваць гэтую тканіну маглі дазволіць сабе толькі заможныя людзі.

Вынайдзены такі тып перапляцення ў Кітаі, пасля чаго ён быў вывезены праз Сярэднюю Азію і трапіў у еўрапейскія краіны і на Блізкі Усход. У ХІІ—ХІІІ стагоддзях атлас пачалі імпартаваць у Італію.

На Русі тканіна атлас вядомая з XV стагоддзя.

У перыяд эпохі Адраджэння ўласная вытворчасць атласу з’явілася і ў Еўропе. Але толькі ў XVI—XVII стагоддзях у Іране навучыліся вырабляць гэты матэрыял па-сапраўднаму якасна.

У Маскоўскім княстве ў Сярэдневякоўі гэтая тканіна называлася «отлос». Яна выкарыстоўвалася ў асноўным для вырабу мужчынскага адзення, і толькі з 1920-х гэты матэрыял пачалі шырока выкарыстоўваць у розных мэтах.

Склад

Гэта матэрыял, які складаецца з паўшаўковых або шаўковых нітак з невялікім увядзеннем ільнянога або ваўнянога ўтку. У склад нітак уваходзяць ацэтатныя і віскозныя валокны, што робіць яго на 100 % поліэфірным.

Атлас — матэрыял, які заўсёды мае бліскучую правую паверхню, сподні бок гэтай тканіны заўсёды матавы. Суадносіны нітак утка адносна да асновы не менш 1:5, што надае ёй асаблівую гладкасць.

Разнавіднасць

Самыя распаўсюджаныя віды атласных тканін: крэп-сацін, дзюшэз, антык і абуткавы атлас.

Крэп-сацін — мяккая двухбаковая тканіна з моцным бляскам. Яе робяць з моцна скручаных нітак і гладкіх нітак асновы.

Тканіна дзюшэз адрозніваецца высокай шчыльнасцю нітак. Жорсткі, але лёгкі шаўковы атлас Дзюшэз часта выкарыстоўваецца для пашыву вясельных сукенак.

Атлас антык вырабляюць, выкарыстоўваючы для асновы спецыяльную фасонную нітку, якая чаргуецца з тонкімі і тоўстымі ўчасткамі. Гэта надае тканіны тэкстурны выгляд.

Абутковы атлас — шчыльная атласная тканіна, з якой шыюць абутак, напрыклад, балетныя туфлі для балерын.

Уласцівасці

Атлас — тканіна, якая мае выдатныя эстэтычныя ўласцівасці, павышаную ўстойлівасць да ізаляцыі, высокую трываласць і лёгка драпіруецца.

Але, на жаль, гэты матэрыял вельмі лёгка абсыпаецца і таму даволі капрызны ў працы. Затое ён забяспечвае цудоўную пасадку па постаці.

Атлас ставіцца да разраду сацінавых тканін. У гэтай групе ён вылучаецца характэрным бляскам, іншыя тканіны больш цьмяныя і тоўстыя.

Прымяненне

Атлас — тканіна, якая знайшла сваё прымяненне як у вырабе адзення, так і ў іншых сферах. Шыюць з атласа начныя сарочкі, халаты, спадніцы, блузкі, сарафаны і сукенкі. Даволі часта яго таксама выкарыстоўваюць як падкладачны матэрыял. Таксама з яго вырабляюць пышную пасцельную бялізну. Шырока выкарыстоўваюць гэтую тканіну і ў інтэр’еры як абіўку для вырабу штор.

Догляд

Атлас — тканіна, якую неабходна правільна даглядаць. Сціраць вырабы з гэтага матэрыялу рэкамендуецца пры тэмпературы 30 градусаў уручную з выкарыстаннем мяккага пральнага парашку. Яго нельга церці і выціскаць. Пасля мыцця яго неабходна прапаласкаць у халоднай вадзе з даданнем невялікай колькасці воцату, каб колер не губляў яркасці.

Пры прасаванні матэрыялу неабходна, каб ён заставаўся трохі вільготным. Тэмпература прасу павінна быць 150 градусаў. Выраб прасуюць са сподняга боку ў рэжыме «шоўк».

Спасылкі

• Атлас (тип ткани)
• Ткинина атлас http://bankstatey.com/index.php?newsid=17571 Архівавана 14 красавіка 2021. [Архівовано 14 квітня 2021 у Wayback Machine.]
• История ткани https://web.archive.org/web/20150704232755/http://www.hors.lg.ua/istoriatkani.html
• АТЛАС — ТКАНИНА, ГІДНА ВАС