Арнольд Шонберг

Арнольд Шонберг (13 верасня 1874—13 ліпеня 1951) — аўстрыйскі, а потым амерыканскі кампазітар, педагог, дырыжор, музыказнавец, мастак. Заснавальнік атанальнай музыкі і 12-тонавай тэхнікі кампазіцыі. Адзін з найбольш уплывовых кампазітараў 20-га стагоддзя.

Арнольд Шонберг Arnold Schoenberg
Асноўная інфармацыя
Поўнае імя	Arnold Franz Walter Schoenberg
Дата нараджэння	13 верасня 1874(1874-09-13)[…]
Месца нараджэння	Вена, Аўстра-Венгрыя
Дата смерці	13 ліпеня 1951(1951-07-13)[…] (76 гадоў)
Месца смерці	Лос-Анджэлес, акруга Лос-Анджэлес, Каліфорнія, ЗША
Месца пахавання	Цэнтральныя могілкі ў Вене[d]
Краіна	Аўстрыя  ЗША  Аўстра-Венгрыя  Германія
Жонка	Gertrud Schoenberg[d] і Mathilde Zemlinsky[d]
Дзеці	Gertrud Schönberg[d], Georg Schönberg[d], Nuria Schoenberg Nono[d], Ronald Schoenberg[d] і Lawrence Schoenberg[d]
Месца працы	Пруская акадэмія мастацтваў[d]
Музычная дзейнасць
Прафесіі	кампазітар класічнай музыкі, мастак, музыказнавец, тэарэтык музыкі, пісьменнік, дырыжор, кампазітар
Гады актыўнасці	1897—1951
Інструменты	фартэпіяна
Жанры	экспрэсіянізм, атанальная музыка, дадэкафонія(серыйная тэхніка)
Грамадская дзейнасць
Член у	Новая венская школа
schoenberg.at
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Арнольд нарадзіўся ў сям'і нямецкіх яўрэяў, што жылі ў венскім раёне Леапольдштат (былое гета). Ягоная маці была прафесійнай піяністкай, аднак у музыку Арнольд пайшоў сам, адзіным ягоным музычным настаўнікам быў Аляксандр фон Цамлінскі. У 1880-ых гг. ён зарабляў грошы, пішучы аркестровыя аперэты. У той жа час ён піша кампазіцыю «Перайначаная ноч» для струнавага секстэта. Пазней ён зрабіў таксама аркестравую версію «Ночы». Ягоны талент хутка заўважылі Густаў Малер і Рыхард Штраўс. Пазней Штраўс, што пісаў больш кансерватыўную музыку, перапыніў сяброўства з Арнольдам. А Малер застаўся сябрам і пратэжэ Шонберга; нават калі Малер перастаў разумець новыя творы Шонберга, ён працягваў клапаціцца аб ім. Шонберг скептычна ставіўся да музыкі Малера, аднак апошні больш за ўсіх уплываў сваёю творчасцю на яго, і таму Шонберг пазней назаве яго «святым».

У 1898 годзе Арнольд Шонберг перахрысціўся з іудзейства ў лютэранства і заставаўся лютэранцам да 1933 года.

У 1904 годзе Шонберг пачаў настаўнічаць, і сярод ягоных студэнтаў апынуліся Антон Вэберн і Альбан Берг, у будучыні — знакамітыя кампазітары.

Улетку 1908 г. жонка Мацільда кінула Арнольда і пайшла да мастака Рычарда Герстла (што забіў сябе, калі яна вярнулася да Арнольда), і гэта пакінула глыбокі адбітак у творчасці Арнольда. Ён радыкальна пераглядзеў свае погляды на гук, напісаў першую атанальную кампазіцыю — «Ты прыперлася да серабрыстае вярбы» («You lean against a silver-willow»), а таксама атанальны «Другі струнавы квартэт», дзе ў фіналі дадае голас, што пяе вершы нямецкага паэта-містыка Штэфана Георга.

У 1910 годзе ён напісаў працу «Навучанне Гармоніі». У гэты час (1912) ён піша Pierrot Lunaire, op. 21 на вершы Альберта Жыро, дзе ён упершыню выкарыстоўвае метад Sprechstimme (які ён сам і вынайшаў) — вакальны рэчытатыў паміж маўленнем і пяяннем.

У 1920-ых гг. ён стварыў 12-тонавы метад пабудовы кампазіцыі, які потым пераўтварыўся ў серыялізм. Метад знайшоў прыхільнікаў сярод студэнтаў Шонберга, што ўтварылі г.зв. «Другую венскую школу» музыкі. Шонберг піша другую значную тэарэтычную працу — «Асновы музычнай кампазіцыі»

У 1933 годзе з-за прыходу да ўлады нацыстаў Шонберг эмігруе ў Парыж, дзе аднаўляе сваю іудзейскую веру. Потым ён пераязджае ў ЗША, дзе выкладае ў Кансерваторыі Малкіна (Бостан), Універсітэце Паўднёвай Каліфорніі і Каліфарнійскім універсітэце. У 1941 годзе Шонберг зрабіўся грамадзянінам ЗША.

На працягу 1930-ых гг. ён працуе над операй «Майсей і Аран», якую так і не скончыў. У 1951 годзе Арнольд Шонберг памірае.