Белыя каскі (англ.: White Helmets), або Сірыйская грамадзянская абарона (араб. الدفاع المدني السوري‎‎, англ.: Syria Civil Defence) — няўрадавая добраахвотніцкая арганізацыя, якая дзейнічае ў Сірыі на тэрыторыях, якія кантралююцца апазіцыйнымі групоўкамі. Дэклараваныя мэты дзейнасці з’яўляецца медыцынская дапамога насельніцтву і выратаванне мірных жыхароў, якія пацярпелі падчас баявых дзеянняў. Дзейнасць СГА стала прадметам спрэчак: у заходніх і некаторых іншых СМІ арганізацыя пазіцыянуецца з станоўчага боку, робячы акцэнт на яе гуманітарных місіях і дапамогі пацярпеламу ад вайны насельніцтву краіны, у той час як у сірыйскіх дзяржаўных крыніцах, а таксама Расіі і Іране, «Белыя каскі» вядомыя ў ролі памагатых ісламарадыкалаў і арганізатараў пастановачных відэаролікаў.

Белыя каскі
Краіна
Адміністрацыйны цэнтр
Афіцыйныя мовы Levantine Arabic[d]
Заснаванне
Дата заснавання 2014[1]
Абарот
  • 200 тыс. £ (2015)[2]
Узнагароды
syriacivildefense.org
whitehelmets.org/en
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Члены СГА спрабуюць дастаць людзей з-пад завалаў.

Гісторыя правіць

Арганізацыя была заснавана ў пачатку 2013 года Джэймсам Ле Мезур’е, былым афіцэрам брытанскай арміі французская паходжання і прыватным саветнікам па пытаннях бяспекі[3][4].

Каманды добраахвотнікаў-ратавальнікаў з’явіліся ў Сірыі на тэрыторыях, падкантрольных сірыйскім паўстанцам, у 2012 годзе. У 2012—2013 гадах гэтым камандам дапамагалі грашыма, рыштункам, тэхнікай і медыкаментамі еўрапейскія ўрады, Турцыя, Японія, ЗША і многія няўрадавыя арганізацыі, уключаючы Mayday Rescue, таксама заснаваную Ле Мезур’е. У 2014 годзе каманды ратавальнікаў аб’ядналіся ў агульнанацыянальную арганізацыю «Сірыйская грамадзянская абарона». «Белыя каскі» — гэта іх неафіцыйная назва.

Па даных арганізацыі, у 2016 годзе было задзейнічана каля 2850 добраахвотнікаў, якія працавалі ў 114 пунктах у Дамаску, правінцыях Алепа, Ідліб, Латакія, Хама, Хомс, Дамаск і Дар’а[5].

Па паведамленні арміі Ізраіля, у ноч на 22 ліпеня 2018 года ізраільскія вайскоўцы па просьбе ЗША, Канады і шэрагу еўрапейскіх краін эвакуіравалі з паўднёвых раёнаў Сірыі актывістаў СГА і членаў іх сем’яў у сувязі з «пагрозай іх жыцця» і перавезлі іх у Іарданію[6]. Першапачаткова гаворка ішла аб эвакуацыі 827 чалавек, аднак, як заявіў МЗС Іарданіі, у краіну прыбылі 422 актывісты і члены іх сем’яў. Іарданія папярэдне запатрабавала гарантыі таго, што эвакуіраваныя не застануцца на яе тэрыторыі. Толькі пасля таго, як Вялікабрытанія, Германія і Канада ўзялі на сябе юрыдычныя абавязацельствы на працягу трох месяцаў забраць да сябе актывістаў «Белых касак» і іх сем’і, урад краіны пагадзіўся на гэтую аперацыю. У дасягненні дамоўленасцей актыўна ўдзельнічалі ЗША[7].

Дзейнасць правіць

Як сказана на афіцыйным сайце арганізацыі, добраахвотнікі Сірыйскай грамадзянскай абароны выратавалі больш за 100 тысяч жыццяў; там жа паведамляецца, што 252 добраахвотнікі загінулі пры выкананні сваіх абавязкаў[8]. Паводле ацэнкі брытанскага выдання The Telegraph (пачатак мая 2018 года) СГА выратавала не менш за 60 тысяч жыццяў[9].

Акрамя выратавальнай і медыцынскай работы, «Белыя каскі» займаюцца дакументаваннем таго, што адбываецца ў Сірыі з выкарыстаннем відэакамер[10].

Адначасова з гэтым, арганізацыя цесна супрацоўнічае з паўстанцкім рухам, у тым ліку і джыхадзістамі (паведамлялася пра сувязь з «Фронт аль-Нусра»[11]) працуючы, па сцвярджэннем сірыйскіх, іранскіх і расійскіх СМІ, у іх інтарэсах. Некаторыя актывісты нават складаліся ў узброеных групах апазіцыі[10]. «Белыя каскі» абвінавачваліся ў распаўсюджанні ілжывай інфармацыі і стварэнні пастановачных відэа, дзе яны аказваюць дапамогу насельніцтву пасля авіяўдару або хімічнай атакі[12][13].

Узнагарода правіць

  • 2016: Прэмія «За правільны лад жыцця»[14][15].
  • 2016: нямецка-французская прэмія «За правы чалавека і вяршэнства закона» — спецыяльная прэмія міністэрстваў замежных спраў Францыі і Германіі.

У культуры правіць

  • Netflix апублікаваў 16 верасня 2016 года дакументальны фільм «Белыя каскі» брытанскага рэжысёра Арланда фон Айнсідэля[16][17]. На цырымоніі ўручэння ўзнагарод Акадэміі ў 2017 годзе фільм атрымаў «Оскар» за лепшы дакументальны кароткаметражны фільм[18].
  • У кампутарным шутэры ад першай асобы Call of Dyty: Modern Warfare 2019 года ў адной з місій сустракаюцца ратавальнікі вельмі падобныя на актывістаў арганізацыі[19].

Зноскі правіць

  1. а б The White Helmets — 2016.
  2. https://beta.companieshouse.gov.uk/company/08825761/filing-history/MzE1ODA3NjM1NWFkaXF6a2N4/document?format=pdf&download=0
  3. James Le Mesurier (англ.)(недаступная спасылка). Mayday Rescue (26 жніўня 2015). Архівавана з першакрыніцы 26 мая 2017.
  4. Maria Jan. Q&A: Syria’s White Helmets (англ.). Al Jazeera (21 жніўня 2015). Архівавана з першакрыніцы 18 лістапада 2015. Праверана 1 красавіка 2019.
  5. Moving clip shows the last moments of a heroic volunteer in Syria (англ.). Daily Mail (31 мая 2016). Праверана 24 жніўня 2016.
  6. Надежда Карнаухова, Анна Трунина. Израиль эвакуировал из Сирии членов «Белых касок» (руск.). РБК (22 ліпеня 2018). Праверана 1 красавіка 2019.
  7. Марианна Беленькая. Россия выпустила «Белые каски» из Сирии. Израиль эвакуировал активистов этой организации в Иорданию (руск.). «Коммерсантъ» (23 ліпеня 2018). — Статья опубликована в газете «Коммерсантъ» № 128 от 23.07.2018, стр. 6. Праверана 1 красавіка 2019.
  8. Support the White Helmets (англ.). WhiteHelmets.org. Праверана 1 красавіка 2019.
  9. Q&A | Syrian Civil Defence, aka The White Helmets Our Foreign Staff. White Helmets rescue group have US funding frozen (англ.). The Telegraph (4 мая 2018). Архівавана з першакрыніцы 5 мая 2018. Праверана 1 красавіка 2019.
  10. а б Olivia Solon. How Syria’s White Helmets became victims of an online propaganda machine (англ.). The Guardian (18 снежня 2017). Праверана 1 красавіка 2019.
  11. Владимир Ардаев. Один штаб на двоих. Что общего у террористов и «Белых касок» (руск.). РИА «Новости» (12 мая 2018). Праверана 1 красавіка 2019.
  12. Флешмоб под бомбами: активистов «Белых касок» снова обвинили в постановке видео в Сирии
  13. Появилось видео "Белых касок" с инсценировкой "химатаки" в Сирии
  14. Alternativer Nobelpreis für syrische Weißhelme (ням.). Süddeutsche Zeitung (22 верасня 2016). Архівавана з першакрыніцы 14 снежня 2016. Праверана 1 красавіка 2019.
  15. Alternativer Nobelpreis geht an „Weißhelme“ und „Cumhuriyet“ (ням.). Tagesschau. Праверана 22 верасня 2016.
  16. Netflix to Unveil Four Original Documentaries at the 2016 Toronto International Film Festival (англ.). Netflix (9 жніўня 2016). Праверана 1 красавіка 2019.
  17. White Helmets | Official Trailer [HD] на YouTube
  18. Alexandra Larkin and Sophie Lewis. Netflix’s 'The White Helmets' takes home the company’s first Oscar win (англ.). CNN (27 лютага 2017). Праверана 1 красавіка 2019.
  19. Создателей игры Call of Duty: Modern Warfare обвинили в русофобии. Пользователей возмутил образ «плохих русских»

Спасылкі правіць