Вярхоўны Савет СССР

Вярхоўны Савет СССР — вышэйшы прадстаўнічы орган дзяржаўнай улады Саюза Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік, які дзейнічаў у перыяд з 1938 па 1991 гады. У 19891991 гады з’яўляўся стала дзеючым парламентам Савецкага Саюза.

Вярхоўны Савет СССР
руск.: Верховный Совет СССР
Герб
Тып
Тып Двухпалатны Савет (1938-1989)
Двухпалатны парламент (1989-1991)
Дзяржава  СССР
Гісторыя
Дата заснавання 1936
Дата скасавання 1991
(Распад СССР)
Папярэднік З'езд Саветаў СССР і Цэнтральны выканаўчы камітэт СССР
Пераемнік

Садружнасць Незалежных Дзяржаў Міжпарламенцкая асамблея СНД і Вярхоўныя Саветы былых саюзных рэспублік:

Структура
Членаў ад 542 (12 скліканне) да 1556 (9 скліканне)
Апошнія выбары прамым тайным безальтэрнатыўным галасаваннем (1937-1989)
адкрытым галасаваннем членаў З'езду народных дэпутатаў (1989-1991)

Паколькі савецкая палітычная сістэма адпрэчвала дактрыну падзелу і незалежнасці ўлад, Вярхоўны Савет валодаў не толькі заканадаўчай, але і часткова выканаўчай і кантралюючай уладай. Законы, якія выдаваліся Вярхоўным Саветам СССР, з’яўляліся крыніцай права, у той час як сам Вярхоўны Савет фармальна лічыўся калектыўным главой дзяржавы (у прамежках паміж сесіямі заканадаўчыя, прадстаўніцкія і іншыя функцыі Вярхоўнага Савета ажыццяўляліся яго Прэзідыумам). Пачынаючы з 1989 года, аднаасобным главой дзяржавы стаў Старшыня Вярхоўнага Савета СССР,[1] а пачынаючы з 1990 — Прэзідэнт СССР.

Будынак Вярхоўнага Савета СССР размяшчаўся ў Крамлі. Прыёмная Старшыні Прэзідыума знаходзілася ў доме № 4/7 на скрыжаванні вуліц Махавой і Камінтэрна.

Гісторыя правіць

Вярхоўны Савет СССР быў заснаваны Канстытуцыяй СССР 1936 года. У якасці вышэйшага прадстаўнічага органа дзяржаўнай улады Саюза ССР ён замяніў З'езд Саветаў СССР і Цэнтральны Выканаўчы Камітэт СССР. Апошні працягваў функцыянаваць да першай сесіі Вярхоўнага Савета СССР, якая была праведзена ў Маскве 12 студзеня 1938 года.

Да 1989 года выбары дэпутатаў у Вярхоўны Савет СССР праводзіліся ўсеагульным, роўным і прамым галасаваннем насельніцтва. Пачынаючы з 1989 года, Вярхоўны Савет СССР абіраўся З’ездам народных дэпутатаў СССР.

Выбары і скліканні правіць

Прылада правіць

Складаўся з дзвюх раўнапраўных палат — Савета Саюза і Савета Нацыянальнасцей[2]. Тэрмін паўнамоцтваў Вярхоўнага Савета па Канстытуцыі 1936 года складаў 4 года, па Канстытуцыі 1977 года — 5 гадоў.

Гл. таксама правіць

Зноскі

  1. Артыкул 120 Канстытуцыі СССР у рэдакцыі Закона СССР ад 1 снежня 1988 г. № 9853-XI «Аб змене і дадатках Канстытуцыі (Асноўнага Закона) СССР»
  2. Савет Нацыянальнасцей быў скасаваны Законам СССР ад 05.09.1991 N 2392-1. Замест яго быў створаны Савет Рэспублік Вярхоўнага Савета СССР, але адпаведныя папраўкі ў канстытуцыю СССР занесены не былі

Літаратура правіць

  • История России. XX век: в 2-х т. / отв.ред. А. Б. Зубов. — Москва : АСТ, 2009. — Т. I. 1894—1939 гг. — 1024 с.

Спасылкі правіць