Апуоле

Апуоле
Краіна	Літва
Павет	Клайпедскі
Раён	Скуодаскі
Сянюнія	Александрыйская
Каардынаты	56°14′40″ пн. ш. 21°39′20″ у. д.HGЯO
Вышыня цэнтра	42 м
Насельніцтва	132 чал. (2001);
Часавы пояс	UTC+2, летам UTC+3
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Апуоле — гістарычная вёска ў Скуодаскім раёне (руск.) (бел. Клайпедскага павета Літвы. Уваходзіць у склад Александрыйскай сянюніі (руск.) (бел.. Размешчана прыкладна за 8 км на ўсход ад Скуодаса ў міжрэччы Шаты і Луобы. Насельніцтва складае 132 чалавекі па дадзеных перапісу 2001 года^[1] і 119 чалавек па дадзеных перапісу 2011 года^[2]. Перажыўшае напад вікінгаў у 854 годзе, Апуоле з’яўляецца найстарэйшым літоўскім паселішчам, якое згадваецца ў пісьмовых крыніцах. Пачынаючы з 2004 года гістарычная бітва адзначаецца на штогадовым сярэднявечным фестывалем «Апуоле 854»^[3].

Гісторыя правіць

Курган Апуоле

Апуоле з’яўлялася важным гарадзішчам куршаў, аднаго з балцкіх плямёнаў. На месцы старажытнай крэпасці ў цяперашні час знаходзіцца курган. Археолагі датуюць драўляную крэпасць да I стагоддзем нашай эры^[4]. Паводле археалагічных даследаванняў, побач з крэпасцю існавала буйное паселішча. Гэта сведчыць аб ранняй стадыі развіцця горада^[5].

Рымберт у сваім «Жыціі святога Ансгара» аписвае раннія канфлікты паміж куршами і вікінгамі^[6]. У 854 годзе куршы ўзбунтаваліся і адмовіліся плаціць даніну Швецыі. Мяцежная крэпасць спачатку была атакаваная датчанамі, якія хацелі прымусіць горад плаціць даніну Даніі. Мясцовыя жыхары атрымалі перамогу і захапілі мноства трафеяў^[6]. Пасля вывучэння паразы датчан, шведскі кароль Улаф I арганізаваў вялікі паход на куршскія землі. Перад атакай Апуоле шведы захапілі і спалілі Гробіню. Паводле Рымберта, 15 тысяч жыхароў Апуоле абараняліся на працягу васьмі дзён, але затым вырашылі здацца: куршы заплацілі выкуп срэбрам за кожнага чалавека ў крэпасці, заявілі аб сваёй лаяльнасці ў адносінах да Швецыі, і аддалі 30 заложнікаў, каб гарантаваць, будучыя выплаты^[6].

Апуоле згадваецца зноў толькі ў 1253 годзе ў дамове паміж Рыжскім епіскапам (руск.) (бел. і Лівонскім Ордэнам. Месца было апісана як неапрацоўваемыя землі^[4]. Крэпасць была, верагодна, разбураная, а жыхары перабраліся ў больш бяспечныя месцы. Паселішча згадваецца зноў у XVII стагоддзі. З канца XVIII стагоддзя курган стаў прыцягваць увагу гісторыкаў і археолагаў. Першыя раскопкі былі праведзены Эдуардсом Волтэрсам і Біргерам Нерманом у 1928—1932 гадах^[4].

Спасылкі правіць

↑ Klaipėdos apskrities kaimo gyvenamosios vietovės ir jų gyventojai (PDF) [літоўская]. Vilnius: Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania. 2003. p. 48. ISBN 9986-589-88-6. Архіўная копія (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 23 ліпеня 2011. Праверана 15 красавіка 2017.
↑ Gyventojai gyvenamosiose vietovėse (нявызн.) (Excel). Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania (25 студзеня 2013). Праверана 29 кастрычніка 2014.
↑ В Литве состоится фестиваль – битва викингов и куршей «Апуоле 854» (нявызн.)(недаступная спасылка). «Комсомольская правда» (21 верасня 2009). Архівавана з першакрыніцы 25 сакавіка 2017. Праверана 24 сакавіка 2017.
↑ ^а ^б ^в Simas Sužiedėlis, рэд. (1970–1978). "Apuolė". Encyclopedia Lituanica. Vol. I. Boston, Massachusetts: Juozas Kapočius. pp. 112–113. LCC 74-114275.
↑ Zabiela, Gintautas (1995). Lietuvos medinės pilys [літоўская]. Vilnius: Diemedis. p. 63. ISBN 9986-23-018-7.
↑ ^а ^б ^в Butrimas, Adomas; Jovaiša, Eugenijus; Malonaitis, Arvydas (2002). "Seniausios rašytinės žinios apie Rytų Pabaltijį". Gimtoji istorija. Nuo 7 iki 12 klasės [літоўская]. Vilnius: Elektroninės leidybos namai. ISBN 9986-9216-9-4. {{cite book}}: Невядомы параметр |chapterurl= ігнараваны (прапануецца |chapter-url=) (даведка) Архіўная копія (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 3 сакавіка 2008. Праверана 15 красавіка 2017.

[census-1] Klaipėdos apskrities kaimo gyvenamosios vietovės ir jų gyventojai (PDF) [літоўская]. Vilnius: Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania. 2003. p. 48. ISBN 9986-589-88-6. Архіўная копія (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 23 ліпеня 2011. Праверана 15 красавіка 2017.

[census2011-2] Gyventojai gyvenamosiose vietovėse (нявызн.) (Excel). Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania (25 студзеня 2013). Праверана 29 кастрычніка 2014.

[3] В Литве состоится фестиваль – битва викингов и куршей «Апуоле 854» (нявызн.)(недаступная спасылка). «Комсомольская правда» (21 верасня 2009). Архівавана з першакрыніцы 25 сакавіка 2017. Праверана 24 сакавіка 2017.

[el-4] а ^б ^в Simas Sužiedėlis, рэд. (1970–1978). "Apuolė". Encyclopedia Lituanica. Vol. I. Boston, Massachusetts: Juozas Kapočius. pp. 112–113. LCC 74-114275.

[zabie-5] Zabiela, Gintautas (1995). Lietuvos medinės pilys [літоўская]. Vilnius: Diemedis. p. 63. ISBN 9986-23-018-7.

[cd-6] а ^б ^в Butrimas, Adomas; Jovaiša, Eugenijus; Malonaitis, Arvydas (2002). "Seniausios rašytinės žinios apie Rytų Pabaltijį". Gimtoji istorija. Nuo 7 iki 12 klasės [літоўская]. Vilnius: Elektroninės leidybos namai. ISBN 9986-9216-9-4. {{cite book}}: Невядомы параметр |chapterurl= ігнараваны (прапануецца |chapter-url=) (даведка) Архіўная копія (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 3 сакавіка 2008. Праверана 15 красавіка 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]