Вікіпедыя

Геаграфія Бангладэш

Бангладэш займае ўсходнюю ўскраіну Інда-Ганскай нізіны , нізоўі і дэльту рэк Ганг і Брахмапутра — найвялікшую дэльту ў свеце. Тэрыторыя ўяўляе сабой плоскую алювіяльную раўніну, рассечаную густой сеткай рэк. На паўднёва-ўсходнім узбярэжжы знаходзіцца найвялікшы ў свеце мангравы лес Сундарбан. Нягледзячы на татальнае ператварэнне прыродных ландшафтаў, Бангладэш здолеў захаваць відавае багацце жывёл. Нацыянальны сімвал краіны — бенгальскі тыгр.

Фізічная карта Бангладэш

Геаграфічнае становішча правіць

 
Кокс-Базар

Бангладэш знаходзіцца на поўначы ад Бенгальскага заліву ва ўсходняй частцы старажытнай Бенгаліі. Цераз краіну праходзіць Паўночны тропік. Практычна па ўсім сваім перыметры ў 4000 км абкружаны Індыяй, на паўднёвым усходзе праходзіць невялічкая мяжа з М'янмай (193 км). Бенгальскае ўзбярэжа цягнецца на 580 км. Да поўдня ад Чытагонга раскінуўся самы доўгі пляж у свеце - Кокс-Базар , які распасціраецца на сто дваццаць кіламетраў. Густа засеяная астраўкамі і каралавымі рыфамі акваторыя Бенгальскага заліва, што належыць Бангладэш, прыблізна роўная яго сухапутнай тэрыторыі.[1]

Бангладэш размешчаны ў дэльце рэк Брахмапутра і Ганг(мясцовыя назвы — Джамуна і Падма адпаведна), Мегхна і іх прытокаў. Падма зліваецца з Джамунай і затым, зліўшыся з Мегхнай, упадае ў Бенгальскі заліў. Бангладэш мае 58 трансгранічных рэк і таму пытанні, якія ўзнікаюць пры выкарыстанні водных рэсурсаў, з'яўляюцца вельмі вострымі пры абмеркаванні з Індыяй.

На паўднёвым усходзе краіны, пачынаючы з шасцідзесятых гадоў дваццатага стагоддзя, праводзяцца работы па ўзвядзенні дамбаў, што разам з наносамі прыводзіць да з'яўлення новых участкаў сушы. У канцы сямідзесятых гадоў мінулага стагоддзя пры садзейнічанні інвестыцыйных фондаў Нідэрландаў урад Бангладэш пачатак распрацоўваць гэтыя атрыманыя ўчасткі. Гэтыя намаганні прывялі да бурнага росту будаўнічай галіны на гэтым напрамку, уключаючы будаўніцтва дарог, вадаправодаў, набярэжных, загараджальных насаджэнняў, вадасховішчаў, туалетаў і перадачу земляў жыхарам. Да восені 2010 года па праграме асваення тэрыторый выдзелена 27 000 акраў (10927 гектараў) для 21 000 сем'яў [2].

Рэльеф і карысныя выкапні правіць

Большая частка краіны ўяўляе сабой алювіяльную нізіну, створаную адкладамі рэк (іх каля 700). Дэльта Ганга - шырокая паласа алювію ўздоўж берага Бенгальскага заліва. Алювіяльныя адклады ствараюць у дэльце найбольш угноеныя плантацыі ў свеце. Большая частка краіны размешчана ніжэй за дванаццаць метраў над ўзроўнем мора і паводле разлікаў 10% краіны будзе затоплена пры павышэнні ўзроўню мора на адзін метр [3]. Паўночны захад і цэнтр краіны зайнятыя плато Мадхупар і Барынд. Найвышэйшым пунктам Бангладэш з'яўляецца гара Маўдок вышынёй 1052 метры над узроўнем мора на паўднёвым усходзе краіны ў горным ланцугу на мяжы з М'янмай.[4]. Бангладэш знаходзіцца ў сейсманебяспечнай зоне. У нетрах Бенгаліі выяўленыя даволі вялікія запасы прыроднага газу (385 млрд куб м., 37 месца ў свеце ў 2016).[5]. Маюцца радовішчы нафты, каменнага вугля, вапняку.

Клімат правіць

У Бангладэш пануе субэкватарыяльны мусонны клімат з мяккаю зімою з кастрычніка па сакавік і гарачым, вільготным летам з сакавіка па чэрвень. Гарачы і вільготны сезон мусонаў, у ходзе якога выпадае вялікая колькасць ападкаў, працягваецца з чэрвеня па кастрычнік. Самы халодны месяц — студзень, самы гарачы — красавік. Сярэднегадавыя тэмпературы павышаюцца ў напрамку з паўночнага ўсходу на паўднёвы захад. Па колькасці ападкаў краіна займае адно з першых месцаў у свеце. У сярэднім за год выпадае звыш 1900 мм ападкаў, асабліва вялікая іх колькасць на паўночным усходзе (больш за 3000 мм).

Раслінны і жывёльны свет правіць

 
Бенгальскі тыгр

У краіне растуць вільготныя трапічныя і мангравыя лясы; цік , сал , бамбук, баньянавае дрэва, архідэі. Жывёльны свет багаты: бенгальскія тыгры , леапарды , азіяцкія сланы , мангусты , кракадзілы , пітоны і інш. У 1997 годзе была зроблена заява, згодна з якой рэгіён мангравых зараснікаў Сундарбан знаходзіцца пад пагрозай знікнення [6]. Шырока ўжываным «птушыным» нацыянальным сімвалам краіны з'яўляецца дрозд, які выкарыстоўваецца на банкнотах і ў гонар якой названая адна з славутасцяў ў Дацы - Doyel Chatwar. Нацыянальным «кветкавым» сімвалам краіны з'яўляецца водная лілея, вядомая як Шапла (Shapla), а «пладовым» сімвалам з'яўляецца джэкфрут - усходнеіндыйскае хлебнае дрэва, вядомае як Катхал (Kathal) у бенгальскай мове. У 2010 ўрад краіны выбраў мангавыя дрэвы ў якасці драўнянага сімвала [7].

Экалагічныя праблемы правіць

Краіна пастаянна падвяргаецца ўздзеянню стыхійных бедстваў, такіх як паводкі, трапічныя цыклоны, тарнада і бары, якія ўзмацняюцца эфектам абезлясення (высечка лясоў), размывам глебаў і эрозіяй [8]. У 1991 годзе ад наступстваў цыклона загінула парадку 140 000 чалавек [9]. У верасні 1998 года Бангладэш падвергнуўся самай разбуральнай паводцы ў найноўшай гісторыі. Падчас разліву рэк Ганга, Брахмапутры і Мегхны было затоплена 300 000 дамоў, 9700 кіламетраў дарог і 2700 кіламетраў набярэжных, 50 км² было цалкам разбурана, а 11 000 кіламетраў дарог часткова пашкоджана або разбурана. У выніку паводкі загінула каля 1000 чалавек, каля 30 мільёнаў (!) засталіся без жылля. Загінула парадку 137000 галоў буйной рагатай жывёлы. Дзве траціны краіны апынуліся пад вадой. Да такіх разбуральных наступстваў прывяло некалькі прычын - незвычайна моцныя мусонныя дажджы, раставанне ледавікоў ў Гімалаях і высечка ахоўных насаджэнняў і дрэў для ацяплення, падрыхтоўкі ежы і вызвалення тэрыторый для жывёл [10].

У цяперашні час Бангладэш лічыцца найбольш уразлівай да змены клімату краінай у свеце.[11][12][13]. Ёсць меркаванне, што ў будучым дзесяцігоддзі павелічэнне ўзроўню мора прывядзе да з'яўлення 20 млн [14] "кліматычных бежанцаў  (англ.) (бел." [15]

Водныя рэсурсы Бангладэш часта падвяргаюцца атручванню мыш'яком з-за яго высокага ўтрымання ў глебе. Да 77 млн чалавек падвяргаюцца атручванню мыш'яком праз ужыванне забруджанай вады [16][17].

Зноскі

  1. ↑ https://thediplomat.com/2016/12/the-bay-of-bengal-naval-arms-race/
  2. ↑ "Bangladesh fights for survival against climate change," by William Wheeler and Anna - Katarina Gravgaard, The Washington Times(недаступная спасылка). Pulitzercenter.org. Архівавана з першакрыніцы 17 жніўня 2011. Праверана 3 ліпеня 2010.
  3. ↑ Ali, A (1996). "Vulnerability of Bangladesh to climate change and sea level rise through tropical cyclones and storm surges". Water , Air , & Soil Pollution. 92 (1–2): 171–179. doi:10.1007/BF00175563. Архівавана з арыгінала 18 лютага 2020. Праверана 25 верасня 2018. {{cite journal}}: Невядомы параметр |deadurl= ігнараваны (прапануецца |url-status=) (даведка) Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 18 лютага 2020. Праверана 25 верасня 2018.Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 18 лютага 2020. Праверана 25 верасня 2018.
  4. ↑ # keok Summit Elevations : Frequent Internet Errors Архівавана 25 ліпеня 2013.. Retrieved 2006-04-13
  5. ↑ https://bdnews24.com/economy/2018/01/15/bapex-pins-hopes-on-new-gas-field-in-bhola
  6. ↑ IUCN (1997). "Sundarban wildlife sanctuaries Bangladesh". World Heritage Nomination - IUCN Technical Evaluation.
  7. ↑ Bangladeshi gov't selects mango tree as national(недаступная спасылка). Xinhuanet.com. Архівавана з першакрыніцы 15 лістапада 2016. Праверана 15 лістапада 2010.
  8. ↑ Alexander, David E. (1999) [1993]. "The Third World". Natural Disasters. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers. p. 532. ISBN 0412047519. OCLC 27.974.924 43.782.866. Праверана 2008-05 - 02. {{cite book}}: Праверце значэнне |oclc= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |accessdate= (даведка); Шаблон цытавання мае пустыя невядомыя параметры: |origmonth=, |chapterurl=, |origdate=, і |month= (даведка)
  9. ↑ "Beset by Bay's Killer Storms , Bangladesh Prepares and Hopes". Los Angeles Times. February 27, 2005
  10. ↑ Haggett, Peter (2002) [2002]. "The Indian Subcontinent". Encyclopedia of World Geography. New York: Marshall Cavendish. pp. 2, 634. ISBN 0761473084. OCLC 46.578.454. Праверана 2008 - 05/02. {{cite book}}: Праверце значэнне |oclc= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |accessdate= (даведка); Шаблон цытавання мае пустыя невядомыя параметры: |origmonth=, |chapterurl=, |month=, і |origdate= (даведка)
  11. ↑ Bangladesh Climate Change Strategy and Action Plan 2008 Архівавана 7 кастрычніка 2009. Ministry of Environment and Forests Government of the People's Republic of Bangladesh, September, 2008.
  12. ↑ cyclone relief effort hampered updated 11/17/2007 associated press
  13. ↑ Country Emergency Situation Profile : Bangladesh prone areas
  14. ↑ [ http://www.reliefweb.int/rw/rwb.nsf/db900sid/JBRN-7R4G47?OpenDocument The Climate refugee Challenge ] , ReliefWeb , 2009-04-14
  15. ↑ bangladesh_03-28.html "Another Major Cyclone, Bangladesh Worries About Climate Change" Архівавана 28 лютага 2012., PBS News Hour, 2008
  16. ↑ By Brian Walker , CNN (2010-06-21). .arsenic.poisoning/index.html ? hpt = T1 "Study: Millions in Bangladesh exposed to arsenic in drinking water". CNN.com. Праверана 2010-07-03. {{cite news}}: Праверце значэнне |url= (даведка)
  17. ↑ "Bangladesh : 77m poisoned by arsenic in drinking water". BBC News. 2010-06-19. Праверана 2010-07-03.

Літаратура правіць

  • Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1996. — 480 с.: іл.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Геаграфія_Бангладэш&oldid=4600133"