Гольштэйн

Го́льштэйн (ням.: Holstein [ˈhɔlˌʃtaɪn]) — гістарычная вобласць у Германіі. Размешчана ў паўднёвай частцы зямлі Шлезвіг-Гольштэйн. Да 1945 г. — адна з правінцый федэральнай зямлі Прусіі.

Да VIII стагоддзя заходняя частка Гольштэйна была заселена саксамі, усходняя — славянамі-ваграмі і ўваходзіла ў землі бодрыцкага саюза плямёнаў. У 1110 годзе ў заходняй частцы ўтварылася графства Гольштэйн; у другой палове XII стагоддзя яно падпарадкавала і ўсходні Гольштэйн. У 1203 годзе Гольштэйнам авалодала Данія. Зрэшты, ужо ў 1225 годзе графы Гольштэйна, падтрыманыя мясцовым рыцарствам, ізноў апынуліся ва ўладзе.

У 1386 годзе ад Даніі да гольштэйнскіх графам перайшоў Шлезвіг. У XV стагоддзі ўплыў Даніі ў Гольштэйне зноў узмацнілася. Калі гольштэйнская лінія графаў Шаўенбургскіх згасла ў 1459 годзе, то Гольштэйн і Шлезвіг перайшлі да караля Даніі па дагаворы, складзенаму ў 1460 годзе ў Рыбэ.

У 1474 годзе Гольштэйн стаў герцагствам у складзе Свяшчэннай Рымскай імперыі.

У 1490 годзе Гольштэйн быў падзельны на Гольштэйн-Зондэрбург і Гольштэйн-Готарп. Гольштэйн-Зондэрбург заставаўся ва ўладанні караля Даніі і быў таксама вядомы як Каралеўскі Гольштэйн; потым ён стаў вядомы як Гольштэйн-Глюкштат. Гольштэйн-Готарп, таксама вядомы як Герцагскі Гольштэйн, быў перададзены малодшай галіны Ольдэнбургаў, да роду якіх належалі каралі Даніі.

У 1762 годзе герцаг Гольштэйн-Готарпскі стаў імператарам Расіі пад імем Пятра III. Пётр III планаваў напасці на Данію, каб вярнуць Гольштэйн-Готарпскія ўладанні, далучаныя да Шлезвіга.

Імператрыца Кацярына II у 1767 годзе заключыла з Даніяй дагавор аб саюзе, пацверджаны трактатам у 1773 года (так званы Царскасельскі трактат), які цалкам урэгуляваў «готарпскае пытанне».

Паводле складзенага трактата, спадчыннік расійскага прастола Павел (I), быўшы адначасова гольштэйн-готарпскім герцагам, адмаўляўся на карысць Даніі ад готарпскай спадчыны ў абмен на графствы Ольдэнбург і Дэльменхорст у Паўночнай Германіі, кіраўніком якіх стаў Фрыдрых Аўгуст I Ольдэнбургскі. У выніку такога рашэння ўвесь Шлезвіг-Гольштэйн увайшоў у склад Даніі.

Гл. таксама

Спасылкі

Голштиния // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
Прыклады тытулавання графаў і герцагаў Гольштэйна па сучасных дакументах