Гонта
Го́нта[1], зборнае го́нты[2] (польск.: gont[3] з ням.: gant — «перакладзіны»[4]), таксама дра́нка[5][6], дра́ніцы[7], драні́ца[8], дор[9] — драўляны матэрыял для пакрыцця даху і сцен у форме невялікіх тонкіх дошчачак, востра саструганых з аднаго боку і з пазам з другога. Робіцца з яловай, хваёвай, асінавай і іншай драўніны, даўжынёй звычайна 50—60 см, шырынёй каля 10 см. Дах з гонты служыць 25—35 гадоў. Вядома па ўсёй Еўропе.
Тонкія дошкі, драніцы, дралі пры дапамозе драча (драніка) — масіўнага, шырокага нажа з доўгай перпендыкулярна замацаванай ручкай[10].
Беларусь
правіць
У Беларусі гонта вядома з даўніх часоў, рабілася ўручную (радыяльным расколваннем), пазней — на механізаваных станках (распілоўваннем). Гонтай крылі дахі ўсіх тыпаў будынкаў. Дошчачкі ўваходзілі адна ў адну і прыбіваліся да дахаў. Кожны верхні рад гонты перакрываў ніжэйшы, таму пакрыццё атрымлівалася шматслойнае — да 4 слаёў (касцёл у Койданаве, XVIII ст.). Часам гонту ніжняга, навіслага над карнізам рада рабілі завостранай, што ўпрыгожвала дах (сядзібны дом у Борках, званіцы ў Белагрудзе і Шарашове, касцёл у Жытомлі).
Крыніцы
правіць- ↑ С. А. Сергачоў. Гонта // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5).
- ↑ Го́нты // Этымалагічны слоўнік беларускай мовы / Нацыянальная акадэмія навук Беларусі,. — Мінск: Навука і тэхніка, 1978―.
- ↑ гонта // Тлумачальны слоўнік беларускай мовы : у 5 т. / АН БССР, Інстытут мовазнаўства імя Я. Коласа; пад агульнай рэдакцыяй К. К. Атраховіча (К. Крапівы). — Мінск: Беларуская Савецкая Энцыклапедыя, 1977―1984.
- ↑ Го́нты // Этымалагічны слоўнік беларускай мовы / Нацыянальная акадэмія навук Беларусі,. — Мінск: Навука і тэхніка, 1978―.
- ↑ дранка // Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы: Больш за 65000 слоў / Пад рэд. М. Р. Судніка, М. Н. Крыўко; Афармленне А. М. Хількевіча. — 3-е выд. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2002. — 784 с. — ISBN 985-11-0234-2.
- ↑ дранка // Тлумачальны слоўнік беларускай мовы : у 5 т. / АН БССР, Інстытут мовазнаўства імя Я. Коласа; пад агульнай рэдакцыяй К. К. Атраховіча (К. Крапівы). — Мінск: Беларуская Савецкая Энцыклапедыя, 1977―1984.
- ↑ драніцы // Беларуска-нямецкі слоўнік = Belarussisch-deutsches Wörterbuch : больш за 70 тысяч слоў і выразаў / [У. І. Марцінеўскі і інш.] ; пад рэдакцыяй Мікалая Кур’янкі, Лявона Баршчэўскага і Томаса Вайлера. — Мінск: Зміцер Колас, 2010. — 607 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-985-6783-98-5.
- ↑ драніца // Беларуска-нямецкі слоўнік = Belarussisch-deutsches Wörterbuch : больш за 70 тысяч слоў і выразаў / [У. І. Марцінеўскі і інш.] ; пад рэдакцыяй Мікалая Кур’янкі, Лявона Баршчэўскага і Томаса Вайлера. — Мінск: Зміцер Колас, 2010. — 607 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-985-6783-98-5.
- ↑ дор // Тлумачальны слоўнік беларускай мовы : у 5 т. / АН БССР, Інстытут мовазнаўства імя Я. Коласа; пад агульнай рэдакцыяй К. К. Атраховіча (К. Крапівы). — Мінск: Беларуская Савецкая Энцыклапедыя, 1977―1984.
- ↑ Беларусы. Том 1: Прамысловыя і рамесныя заняткі / рэдкал.: В. К. Бандарчык, М. Ф. Піліпенка, В. С. Цітоў. Мінск: Навука і тэхніка, 1995. 351 с.
Літаратура
правіць- С. А. Сергачоў. Гонта // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5).
- Гонт // Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Гл. ред. Воробьёв Г. И.; Ред. кол.: Анушин Н. А., Атрохин В. Г., Виноградов В. Н. и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1985. — Т. 1. — С. 211. — 563 с. (руск.)
Спасылкі
правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Гонта
