Дом прыродазнаўчага таварыства (Гданьск)
Дом прыродазнаўчага таварыства (польск.: Dom Towarzystwa Przyrodniczego) — гістарычны будынак у Гданьску на тэрыторыі Галоўнага горада, у 1846—1936 гадах сядзіба прыродазнаўчага таварыства, з 1958 года сядзіба археалагічнага музея.
| Славутасць | |
| Дом прыродазнаўчага таварыства | |
|---|---|
| польск.: Dom Towarzystwa Przyrodniczego | |
 | |
| 54°20′57″ пн. ш. 18°39′23″ у. д.HGЯO | |
| Краіна | Польшча |
| Горад | Гданьск, вул. Марыяцкая 26 |
| Архітэктурны стыль | нідэрландскі маньерызм |
| Архітэктар | Антоній ван Оберген |
| Дата заснавання | 1598 |
| Будаўніцтва | 1599 |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Гісторыя
правіцьКамяніца ў стылі маньерызму (таксама вядомага як паўночнае ці галандскае Адраджэнне) знаходзіцца па адрасе вул. Марыяцкая 26, побач з Марыяцкай брамай, з бакавым фасадам на баку Доўгай набярэжнай. Будынак быў пабудаваны ў 1597—1599 гадах для купца Ганса Кёпэ, верагодна, паводле праекта Антонія ван Обергена.
Вельмі высокі (30 м да грэбня) парадны фасад атрымаў даволі стрыманае мураванае аздабленне са сціплым парталам. Верх упрыгожаны характэрным для маньерызму арнаментам з перасякаючыхся прамых і круглых палос. Бакавы фасад узбагачаны шматпавярховым эркерам, завершаным падвойным франтонам. Ліставы дах хвалістай формы паўтарае лініі франтонаў пярэдняга і тыльнага фасадаў. Да параднага фасада была прыбудавана 36-метровая вежа (уключаючы шпіль), увянчаная прыгожым купалам з ліхтаром.
Гісторыя камяніцы ў XVII-XVIII стагоддзях не вельмі вядомая. Верагодна, будынак сумяшчаў функцыі жылога і складскога характару, асобныя пакоі здаваліся ў арэнду. Згодна з запісамі, сабранымі ў ХІХ стагоддзі, тут таксама размяшчаліся кватэры і майстэрні шавецкай гільдыі. У 1846 годзе камяніца была набыта Таварыствам прыродазнаўчых навук, якое размясціла ў яго інтэр’ерах залы для пасяджэнняў, навукова-даследчыя лабараторыі, невялікі музей і бібліятэку. У 1866 годзе на вежы размясцілі астранамічную абсерваторыю — тады з яе знік шлем, заменены на купал. У высокім склепе быў рэстаран.
У 1945 годзе будынак быў сур’ёзна пашкоджаны, але парадны фасад і вежа захаваліся. Ён быў перабудаваны ў 1956—1958 гадах для размяшчэння археалагічнага музея. На вежы быў адноўлены шлем у форме да 1866 года. Сёння вежа функцыянуе як аглядальная пляцоўка, адкрытая для наведвання. З вяршыні адкрываецца панарама гістарычнага цэнтра Гданьска.