Непатызм
Непаты́зм (ад лац.: nepos, Р. скл. nepotis — унук, пляменнік), таксама кумаўство́ — фаварытызм (напрыклад, пры найманні на працу), які падаецца сваякам або сябрам, па-за залежнасцю ад прафесійных добрых якасцей. У больш вузкім сэнсе — раздача Рымскімі Папамі дзеля ўмацавання сваёй улады прыбытковых пасад, вышэйшых царкоўных званняў або земляў блізкім сваякам. Быў шырока распаўсюджаны ў XV—XVI стст.
Гісторыя
правіцьУ каталіцкай царкве
правіцьНепатызм з'явіўся ў Сярэднявеччы, калі Папы Рымскія, клапоцячыся пра ўмацаванне сваёй улады, сталі раздаваць вышэйшыя царкоўныя пасады, у першую чаргу кардынальскія шапкі, сваім сваякам. Імі былі спачатку пляменнікі, адсюль і назва непатызм. Пазней, асабліва ў XV—XVI стст., імі былі незаконнанароджаныя дзеці[1]. Напрыклад, Аляксандр VI зрабіў кардыналам свайго сына Чэзарэ, а Папа Павел III — сваіх унукаў. Непатызм пачынае зжываць сябе да XVIII стагоддзя. Па распараджэнні Папы Інакенція XII, у кардынальскай калегіі мог быць толькі адзін непат. Да XIX стагоддзя непатызм у царкоўнай іерархіі паступова сышлі на нішто[2].
У палітыцы
правіцьНайвышэйшага размаху непатызм дасягнуў у эпоху Адраджэння, калі Папы Рымскія ператварыліся ў італьянскіх князёў і імкнуліся набыць для свайго шматлікага нашчадства княствы і герцагствы. З'явіліся цэлыя «папскія» дынастыі, такія як сем'і Арсіні, Конці, дэла Роверэ, Медычы, Борджыя, Пікаламіні, Савелі. Пазней з'явіўся тэрмін «чорная знаць»: гэта нашчадкі непатаў, якія сталі княжацкімі ці герцагскімі фаміліямі, такія, як Банкампаньі, Баргезэ, Барберыні, Памфілі, Кіджы, Адэскалькі, Людавізі, Альбані, Русполі, Руфа і шматлікія іншыя.
У сучаснай палітыцы
правіцьУ сучасным свеце эксперты таксама адзначаюць існаванне непатызму. У той ці іншай форме ён уласцівы пераважнай большасці краін. Вышэйшыя чыноўнікі, як правіла, не могуць перадаць сваю ўладу дзецям непасрэдна, аднак яны выкарыстоўваюць магчымасці для прадастаўлення сваім блізкім сваякам, напрыклад, кіруючых пасад у буйных бізнес-структурах. Шкода ад непатызму складаецца ў тым, што чалавек, які прызначаецца на новую пасаду, не праходзіць прафесійны адбор і часта не з'яўляецца добрым спецыялістам. У адпаведнай канвенцыі ААН непатызм — разнавіднасць карупцыі.
Гл. таксама
правіцьЗноскі
- ↑ Adam Bellows. In Praise of Nepotism
- ↑ Article Nepotism . New Catholic Dictionary. ???. Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2011. Праверана 12 ліпеня 2007.
Спасылкі
правіць- Прызначэнне сваякоў на важныя пасады, або «непатызм»: спроба першых асоб пашырыць сваю сям'ю да маштабаў дзяржавы Архівавана 5 ліпеня 2007. (руск.)
- Непатызм, або Усемагутныя Папскія Пляменнікі(недаступная спасылка) (руск.)