Макс Львовіч Шонфельт
Макс Львовіч Шонфельт (ням.: Max Schönfeldt[1] у дакументах Макс Лявінавіч Шэнфельд; 8 лістапада 1861, Мітава — 2 кастрычніка 1912, Рыга) — расійскі псіхіятр.
| Макс Львовіч Шонфельт | |
|---|---|
| Дата нараджэння | 8 лістапада 1861 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 2 кастрычніка 1912 (50 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Род дзейнасці | псіхіятр |
| Альма-матар | |
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў Мітаве ў сям’і Лейба Рувінавіча (Лявіна Рубінавіча) Шэнфельда (1832—1871) і Рашы Шмуэлеўны (Разаліі Самуілаўны) Феертаг (1836—?), якія заключылі шлюб там жа ў 1858 годзе[2]. Бацька раптоўна памёр, калі будучаму псіхіятру было 10 гадоў, незадоўга да нараджэння свайго малодшага сына Лявіна (Леапольда). Вучыўся ў гімназіях у Мітаве і Дэрпце, у 1882—1887 гг. вывучаў медыцыну ў Дэрпцкім універсітэце, некаторы час быў асістэнтам Э. Крепеліна. У 1887—1893 гадах лекар-асістэнт ў псіхіятрычнай лякарні «Ратэнбэрг» у Рызе пад кіраўніцтвам Тэадора Тылінга. У 1893 годзе пад кіраўніцтвам У. Ф. Чыжа абараніў дысертацыю «аб індукаваным вар’яцтве (folie communiquée)» (ням.: Ueber das inducirte Irresein), прысвяціўшы яе свайму дзядзьку, заснавальніку Яўрэйскай абшчыннай бальніцы ў Бабруйску Ісідару Феертагу (1843—1912)[3]; дысертацыя была апублікаваная асобным выданнем (1893)[4] і ў часопісе Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten (Bd. 26, S. 202—266, 1894)[5], і разглядаецца адной з асноўных работ у галіне індуцыраванных разладаў з трызненнем[6]. Пасля гэтага на працягу года стажыраваўся ў Берліне.
З 1894 года вёў прыватную практыку ў Рызе. Як адзначала «Яўрэйская энцыклапедыя Бракгаўза і Эфрона», «да яго з’язджаліся хворыя з аддаленых канцоў Расіі; асаблівай папулярнасцю дзякуючы сваёй спагадлівасці ён карыстаўся сярод яўрэйскага насельніцтва; адрозніваючыся бескарыслівасцю, Шонфельт аказваў у шырокіх памерах бясплатна медыцынскую дапамогу». У 1897 годзе сумесна з братам, Леапольдам Шонфельтам (1871—1932), заснаваў загарадную лякарню для псіхічнахворых у Рыжскім прыгарадзе Атгазін. Пабудаваў для лякарні некалькі новых будынкаў (архітэктар Вільгельм Бокслаф). Сярод пацыентаў лячэбніцы летам 1903 года быў мастак Міхаіл Урубель[7]. У 1906—1908 гадах асістэнтам «прыватнай псіхіятрычнай лякарні доктара Шонфельта» ў Рызе быў будучы загадчык кафедры псіхіятрыі Томскага медыцынскага інстытута, прафесар Г. О. Гольдблат (1878—1938).
Актыўна ўдзельнічаў у яўрэйскім грамадскім руху: па словах яўрэйскай энцыклапедыі, «прымаў жывы ўдзел не толькі ў справах Рыжскай яўрэйскай абшчыны, шмат у чым абавязанай яму развіццём сваіх культурных і дабрачынных устаноў, але і ў жыцці ўсяго рускага яўрэйства. Асаблівую энергію ён праявіў у якасці члена Цэнтральнага Камітэта Саюза для дасягнення паўнапраўя яўрэйскага народа у Расіі, Таварыства дапамогі бедным хворым яўрэям, а затым так званай „Ковенскай нарады яўрэйскіх грамадскіх дзеячаў“» (1909). Пераклаў на нямецкую мову следчыя матэрыялы па справе Бейліса і перадаў іх на экспертызу вядомым аўстрыйскім псіхіятрам[8].
Доктар Шонфельт быў застрэлены сваім пацыентам, баронам Іаганам Генрыхам Берэнсам фон Раўтэнфельдам (1882—1929), які быў змешчаны ў яго лякарню сваякамі (барон дэманстраваў разнастайныя дзівацтвы паводзінаў і ў рэшце рэшт ажаніўся са служанкай сваёй маці), аднак затым збег з яе і стрэліў у свайго лекара, калі той прыехаў, каб вярнуць яго ў клініку[9][10]. Клініка Шонфельта перайшла да яго брата Леапольда, а ад яго — да сына Макса Аляксандра і была нацыяналізаваная ў 1940 годзе; Аляксандр Шонфельт быў забіты немцамі ў 1942 годзе, яго сястра Ева, таксама псіхіятр, дэпартаваная ў 1941 годзе і загінула ў Сібіры. Раутэнфельд быў прызнаны бессвядомым. Гісторыя кахання Раутэнфельда і забойства доктара Шонфельта стала тэмай некалькіх літаратурных твораў (у тым ліку п’есы Павіла Грузны і рамана Карліса Екабсана) і аднаго з першых латвійскіх нямых фільмаў «Здабыча для ваўкоў» (лат.: Vilkiem mests laupījums; 1922, у галоўнай ролі жонкі Раутэнфельда — Ліліта Берзіня, не захаваўся)[11].
Сям’я правіць
Пляменнікамі М. Л. Шонфельта былі паэты Георгій Раеўскі, Сяргей Горны (Аляксандр Оцуп) і Мікалай Оцуп[12].
Зноскі
- ↑ У некаторых крыніцах паказваецца сапраўднае імя Мозес (ням.: Moses, Майсей).
- ↑ Метрычныя дадзеныя даступныя на сайце яўрэйскай генеалогіі JewishGen.org.
- ↑ Исидор Самуилович Фейертаг
- ↑ Ueber das inducirte Irresein (1893): Посвящение дяде — на титульном листе.
- ↑ Max Schonfeldt «Ueber das inducirte Irresein (folie communiquée)»
- ↑ Dinesh Bhugra, Gin S. Malhi. Troublesome Disguises: Managing Challenging Disorders in Psychiatry (2015)
- ↑ Евдокимов А. Офисы скорби на Виенибас гатве // «Спутник» (Латвия), 23.05.2017.
- ↑ В. П. Сербский. Психиатрическая экспертиза по делу Бейлиса // «Журнал невропатологии и психиатрии имени С. С. Корсакова», 1913, Кн. 2-я, с. 355.
- ↑ Vīksna A. Pacients nošauj ārstu Архівавана 31 студзеня 2020. // Vīksna A. Hercoga kurpes sudraba sprādze. — Rīga: Medicīnas apgāds, 2017.
- ↑ Bērzons I. Barona un kalpones ērkšķainais ceļš // TV NET, 30.7.2010.
- ↑ Pērkone I. Latvijas pirmās filmas. — Rīga: Apgāds Mansards, 2016.
- ↑ Кирилл Финкельштейн. Императорская Николаевская Царскосельская гимназия. Ученики. СПб.: Серебряный век. 2009. — 312 с.
Спасылкі правіць
- Max Schönfeldt. Ueber das inducirte Irresein (folie communiquée) на сайте Тартуского універсітэта