Месцы будыйскага паломніцтва

Найважнейшыя месцы будыйскага паломніцтва размешчаны па шырокай раўніне рэчышча Гангі ў Паўночнай Індыі і Паўднёвым Непале, на прасторах паміж Нью-Дэлі і Раджгірам. Гэта край, дзе жыў і вучыў Гаўтама Буда і дзе знаходзяцца асноўныя храмы і святыні, звязаныя з яго жыціем. Апроч Індыі, множныя месцы паломніцтва знаходзяцца таксама і ў цэлым шэрагу іншых краін, насельніцтва якіх ёсць ці гістарычна было пераважна будыйскім.

Месцы, звязаныя з жыццём Буды

Паломнікі ў гомпе Цурпху, Тыбет, 1993 год.

Чатыры асноўныя месцы паломніцтва, пералічаныя самім Будай

Сам Гаўтама Буда вызначыў наступныя чатыры месцы, найбольш дастойныя паломніцтва яго паслядоўнікаў, заўважыўшы, што іхняе наведванне выкліча пачуццё неадкладнасці духоўных пошукаў^[1]:

Лумбіні (Непал): месца нараджэння царэвіча Сідхартхі Гаўтамы.
Бодх-Гая, храм Махабадхі (Біхар, Індыя): з’яўляецца найважнейшым рэлігійным аб’ектам і месцам паломніцтва. Лічыцца, што ў храме Махабадхі знаходзіцца свяшчэннае дрэва бодхі, пад якім царэвіч Сідхартха дасягнуў прасвятлення і стаў вядомы як Гаўтама Буда.
Сарнатх (Варанасі, Утар-Прадэш, Індыя), дзе Гаўтама Буда прамовіў сваю першую пропаведзь, вядомая як «Пропаведзь на Аленевым гаі», і даў настаўленне пра Сярэдні шлях, Чатыры высакародныя ісціны і Высакародны васьмярковы шлях. Падзея апісана ў «Сутры запуску колы дхармы» (Dharmacakrapravartana Sūtra).
Кушынагар (Утар-Прадэш, Індыя): месца, дзе Гаўтама Буда памёр і дасягнуў парынірваны.

Восем вялікіх месцаў паломніцтва

У дадатак да чатырох асноўных месцаў, згаданых раней (Лумбіні, Бодх-Гая, Сарнатх і Кушынагар), будыйскія тэксты, напісаныя паслядоўнікамі Буды пазней, згадваюць яшчэ чатыры свяшчэнныя месцы, дзе ў Індыі адбылася пэўная цудоўная падзея, уваходная ў спіс «Атха-махатханані»:

Шравасці: месца падвойнага цуду. Шравасці быў буйным горадам у старажытнай Індыі, дзе Буда праводзіў больш за ўсё часу.
Раджгір: месца, дзе з дапамогай прыязнасці Буда пакарыў раз’юшанага слана Налагіры. Раджгір быў яшчэ адным буйным горадам старажытнай Індыі, за 14 км ад яго знаходзіўся Наланда, буйны цэнтр будыйскага вучэння махаяны.
Санкіса: месца спуску Буды на зямлю з Нябёсаў трыццаці трох багоў^[en] (дзе ён знаходзіўся на працягу трох месяцаў і навучаў сваю маці Вышэйшаму вучэнню^[ru]).
Вайшалі: месца прыёму мёду ад малпы. Вайшалі быў сталіцай Ваджыянскай рэспублікі старажытнай Індыі.

Восем вялікіх свяшчэнных месцаў будызму (Чатыры вялікія месцы адзначаны чырвоным колерам).

Іншыя месцы, звязаныя з вандраваннямі Буды

Тыбецкі паломнік, возера Рэвалсар, Хімачал-Прадэш.

Некаторыя іншыя месцы паломніцтва ў Індыі і Непале, звязаныя з жыццём Гаўтамы Буды, у асноўным размешчаны на прасторах Гангскай раўніны.

Паводле штатаў у алфавітным парадку

Андхра-Прадэш: Амараваці, Нагарджуна Конда
Біхар: Гая, Кесарыя, Наланда, Паталіпута, Вікрамашыла
Мадх’я-Прадэш: Санчы
Утар-Прадэш: Дэвадаха, Капілавасту, Каусамбі, Матхура, Пава (Фазілнагар, Варанасі)
Хар’яна (у парадку руху шляху Буды): пагада Аастха-Пугдал у Камашпуры (месца, дзе Буда прачытаў Сутру пра асновы ўсвядомленасці)^[2]^[3], ступа Курукшэтра, Топра^[en], Шругхна^[en] (курган Сугх^[en]), ступа Чанеці ля Джагадхары і, урэшце, горад Матхура^[en], пасля якога ён падарожнічаў уздоўж Вялікага колавага шляху.

Храналагічна, ідучы па шляху Буды

Утар-Прадэш — Хар’яна
- З Матхуры ва Утар-Прадэшы Буда падарожнічаў па Вялікім колавым шляху ў Хар’яну.
- Пагада Камашпура-Аастха-Пугдал (Кумашпур) у горадзе Саніпат, месцы, дзе Буда прачытаў Смрт’юпастхана-сутру).
- Ступа Курукшэтра на набярэжнай свяшчэннага вадаёма Брахма-Саровар^[en] у горадзе Курукшэтра^[2]^[3].
- Топра^[en] паміж Курукшэтрам і Ямунанагарам, дзе сёння маецца вялікі парк-музей пад адкрытым небам, у якім таксама захоўваюцца некалькі рэльефаў з указамі цара Ашокі.
- Шругхна, на месцы якога захаваўся старажытны курган Сугх, на ўскраіне горада Ямунанагар.
- Ступа Чанэці на ўскрайку горада Ямунанагар.

Іншыя месцы паводле краін

Пажылая паломніца, храм Цурпху, Тыбет, 1993 г.

Іншыя вядомыя месцы будыйскага паломніцтва ў розных краінах:

Гл. таксама

Крыніцы

↑ Махапариниббана сутта: Великое окончательное освобождение. Дигха Никая 16 (нявызн.). www.theravada.ru. Архівавана з першакрыніцы 22 сакавіка 2019. Праверана 9 студзеня 2021.
↑ ^а ^б Dhamma patthana, dhamma.org.
↑ ^а ^б SDBST - Society for the Development & Beautification of the Sonepat Town (англ.). sdbst.org. Архівавана з першакрыніцы 7 жніўня 2020. Праверана 10 студзеня 2021.

Звязаная літаратура

(англ.) Chan, Khoon San, Buddhist Pilgrimage (пра восем асноўных свяшчэнных месцаў будызму)
(англ.) Coluzzi, Paolo (2021). Buddhism and Pilgrimage: A Journey to the Four Sites. Mud Pie Slices.

Знешнія спасылкі

(англ.) Віртуальны тур па месцах будыйскага паломніцтва па картах Google (інтэрактыўны агляд на 360 °) Архівавана 19 кастрычніка 2020 года.
(англ.) Будыйскае паломніцтва ў Індыі і Шры-Ланцы, спіс і апісанне свяшчэнных месцаў.
(англ.) Калекцыя прадметаў будыйскага паломніцтва на сайце Музея Вікторыі і Альберта
(англ.) Чаму будысты паломнічаюць? Будызм для пачаткоўцаў // tricycle.org

[1] Махапариниббана сутта: Великое окончательное освобождение. Дигха Никая 16 (нявызн.). www.theravada.ru. Архівавана з першакрыніцы 22 сакавіка 2019. Праверана 9 студзеня 2021.

[kamas2-2] а ^б Dhamma patthana, dhamma.org.

[kamas1-3] а ^б SDBST - Society for the Development & Beautification of the Sonepat Town (англ.). sdbst.org. Архівавана з першакрыніцы 7 жніўня 2020. Праверана 10 студзеня 2021.

[1]

[2]

[3]