Вікіпедыя

Наім Фрашэры

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Фрашэры.

Наім Фрашэры (алб.: Naim Frashëri; 25 мая 1846 — 20 кастрычніка 1900) — албанскі паэт і празаік. Выдатны дзеяч Албанскага нацыянальнага адраджэння. Прызнаны нацыянальным паэтам Албаніі[4].

Наім Фрашэры
Naim Frashëri
Асабістыя звесткі
Псеўданімы D. Keto
Дата нараджэння 25 мая 1846(1846-05-25)[1][2]
Месца нараджэння
Дата смерці 20 кастрычніка 1900(1900-10-20)[1][2] (54 гады)
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства
Альма-матар
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці паэт, цэнзар, перакладчык
Кірунак рамантызм, суфійская паэзія,
Жанр лірыка
Мова твораў албанская, персідская, турэцкая, грэчаская
Подпіс Выява аўтографа
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія Правіць

Наім Фрашэры нарадзіўся ў вёсцы Фрашэры на поўдні Албаніі. Ужо ў дзяцінстве складаў вершы. У 1865 годзе разам з сям'ёй пераехаў у Яніну, дзе паступіў у грэчаскую гімназію, выкладанне ў якой асноўвалася на ідэях французскага Асветніцтва[5], і дзе навучыўся пісаць вершы па-персідску (упершыню яны былі апублікаваны ў 1885 годзе ў Стамбуле ў зборніку «Мроі»). Акрамя таго ў гімназіі паэт вывучаў яшчэ і грэчаскую, французскую і італьянскую мовы[6]

Па вяртанні на Радзіму разам з братам Абдзюлем Фрашэры ён удзельнічаў у барацьбе Прызрэнскай лігі, нацыянальнай албанскай арганізацыі, якая першапачаткова была створана пры падтрымцы турэцкага ўрада, але пасля ўступіла з ім ва ўзброены канфлікт. Барацьба арганізацыі скончылася арыштам яе правадыроў. У 1882 годзе Наім Фрашэры пакінуў краіну і адправіўся ў Турцыю, дзе атрымаў пасаду члена цэнзурнай камісіі пры міністэрстве адукацыі Асманскай імперыі. Пры гэтым ён не пераставаў прымаць актыўны ўдзел у жыцці албанскага народа, спрыяў выданню многіх албанскіх кніг, але свае ўласныя публікацыі падпісваў не поўным імем, а выкарыстоўваючы толькі ініцыялы[6]. Наім Фрашэры з'яўляецца аўтарам патрыятычнай паэмы на грэчаскай мове — «Сапраўднае жаданне албанцаў», удзельнічаў у стварэнні нацыянальных школ у Албаніі, яму належаць першыя албанскія азбукі, кнігі для чытання і падручнікі[7]. Пераклаў Іліяду Гамера[8], таксама перакладаў байкі Лафантэна, пісаў артыкулы па дыдактыцы і ісламскай практыцы.

Асновы творчасці Правіць

Агулам Наім Фрашэры напісаў дваццаць дзве буйныя працы на турэцкай, грэчаскай, персідскай і албанскай мовах. На яго раннія патрыятычныя вершы прыкметны ўплыў аказала персідская літаратура, а таксама французская. Аднак увесь яго творчы шлях быў працяты ідэямі суфійскага пантэізму, які казаў пра боскую сутнасць ва ўсім, што існуе ў свеце, яркім пацверджаннем таму могуць служыць яго вершы «Жалейка» і «Свяцільня», у якіх аўтар надзяляе рэчы, які апісвае, нейкай боскай сутнасцю.

Творы Правіць

  1. KavaidiFarisiyyebertarzinevin (бел.: Граматыка персідскай мовы), Стамбул, 1871.
  2. Ihtiraatvekessfiyyat (бел.: Вынаходствы і адкрыцці), Стамбул, 1881.
  3. Fusulierbea (бел.: Поры года), Стамбул, 1884.
  4. Tahayyülat (бел.: Мроі), Стамбул, 1884.
  5. Bagëti e Bujqësija (бел.: Статкі і збожжавыя), Бухарэст, 1886.
  6. E këndimitçunavet (бел.: Спіс чытання для хлопчыкаў), Бухарэст, 1886.
  7. Istori e përgjithshmepërmësonjëtorettëpara (бел.: Агульная гісторыя для першага курсу), Бухарэст, 1886.
  8. Vjershapërmësonjëtorettëpara (бел.: Паэзія для першага курсу), Бухарэст, 1886.
  9. Dituritëpërmësonjëtorettëpara (бел.: Агульныя веды першага курсу), Бухарэст, 1886.
  10. O alithispothostonSkypetaron (бел.: Сапраўднае жаданне албанцаў), Бухарэст, 1886.
  11. Luletë e Verësë (бел.: Колеры лета), Бухарэст, 1890.
  12. Mësime (бел.: Заняткі), Бухарэст, 1894.
  13. Parajsadhefjalafluturake (бел.: Рай і лятучы свет), Бухарэст, 1894.
  14. Gjithësia (бел.: Сусвет), Бухарэст, 1895.
  15. Fletore e bektashinjët (бел.: Запісібекташы), Бухарэст, 1895.
  16. O eros (бел.: Каханне), Стамбул, 1895.
  17. Iliadh' e Omirit (бел.: Іліяда Гамера), Бухарэст, 1896.
  18. Istori e Skënderbeut (бел.: Гісторыя Скандэрбега), Бухарэст, 1898.
  19. Qerbelaja (бел.: Кербела), Бухарэст, 1898.
  20. Istori e Shqipërisë (бел.: Гісторыя Албаніі), Сафія, 1899.
  21. Shqipëria (бел.: Албанія), Сафія, 1902.

Заўвагі Правіць

  1. ↑ а б Naim Frashëri // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  2. ↑ а б Naim Frashëri // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  3. ↑ Фрашери Наим // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  4. ↑ Хто ёсць хто: Наім Фрашэры
  5. ↑ Біяграфія Наіма Фрашэры
  6. ↑ а б «Albanian Literature in Translation» Архівавана 2 лютага 2012.
  7. ↑ Европейская поэзия девятнадцатого века; Библиотека Всемирной Литературы, серия вторая, том 85. — М: Художественная литература, 1977. — 928 с.
  8. ↑ Naim Frasheri was an ethnic Albanian romantic poet(недаступная спасылка)

Літаратура Правіць

  • Европейская поэзия девятнадцатого века; Библиотека Всемирной Литературы, серия вторая, том 85 (руск.). — Москва: Художественная литература, 1977. — С. 928.

Спасылкі Правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Наім_Фрашэры&oldid=4441391"