Пячатка Усевалада Яраславіча
Пячатка Усевалада Яраславіча — свінцовая віслая пломба-пячатка першай паловы XI ст., якая належала сыну Яраслава Мудрага князю тураўскаму і вялікаму князю кіеўскаму Усеваладу Яраславічу (1030—1078), у хрышчэнні — Андрэю. Пломба-пячатка як артэфакт сведчыць пра палітычныя сувязі Полацка з Кіеўскай Руссю, адносіцца да рэдкіх помнікаў сфрагістыкі. Захоўваецца ў Нацыянальным Полацкім гісторыка-культурным музеі-запаведніку ў калекцыі археалагічных знаходак, якая ўнесена ў Спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь.
Гісторыя правіць
Знойдзена на тэрыторыі Верхняга замка ў 1978 г. каля ўсходняй сцяны Сафійскага сабора на глыбіні двух метраў ад паверхні, пад час працы археалагічнай экспедыцыі Ленінградскага дзяржаўнага ўніверсітэта пад кіраўніцтвам кандыдата мастацтвазнаўства Валянціна Аляксандравіча Булкіна.
Апісанне правіць
Выраб мае круглую форму дыяметрам 30 мм, на адным баку ў абрамленні кропкавага абадка — паясная выява святога апостала Андрэя Першазвананага з доўгімі валасамі, барадой, з кропкавым німбам вакол галавы, правая рука святога ў бласлаўляльным жэсце, злева, каля пляча — посах з крыжам у жамчужным абрамленні. Па баках ад выявы — вертыкальныя надпісы грэчаскімі літарамі. На адваротным баку ў абрамленні кропкавага абадка — надпіс у пяць радкоў грэчаскімі літарамі.
Літаратура правіць
- Археалогія і нумізматыка Беларусі. Энцыклапедыя. Мн., «Беларуская энцыклапедыя» імя Петруся Броўкі.- 1993.- С. 506,528.
- Булкін В. А. Кіеўская пячатка ў Полацку// Помнікі гісторыі і культуры Беларусі.-1979, № 4.- С.19-20
- Трофимов А. И. О датировке полоцкой печати Всеволода Ярославича// Гербоведъ. Издаваемый Русской Геральдической Коллегией. — М.,1997.- С. 18-23
- Янин В. Л. Актовые печати древней Руси Х-ХV вв. В двух томах Т.1. Печати Х — начала ХII в. — М.: Наука,1970.- С.15-16,168-170,250-251