Сялянскія батальёны
Сялянскія батальёны (польск.: Bataliony Chłopskie, «Батальёны Хлопске»; БХ, польск.: BCh) — узброеныя фарміраванні польскага сялянскага руху (Народная партыя), якія дзейнічалі з 1940 па 1945 год. Атрады былі лаяльны эмігранцкаму ўраду ў Лондане.
| Сялянскія батальёны | |
|---|---|
| Актыўная ў | |
| Сфарміравана | 1941 |
Гісторыя
правіцьПершапачаткова Народная партыя не стварыла ўласнага ваенізаванага крыла і накіроўвала членаў у іншыя падпольныя арганізацыі, напрыклад, Саюз узброенай барацьбы (СУБ). Аднак рост уплыву прыхільнікаў санацыі і пілсудчыкаў сярод кіраўніцтва СУБ, стварэнне канкуруючымі палітычнымі партыямі і ўмацаванне на месцах Нацыянальнай ваеннай арганізацыі, а таксама жаданне атрымаць дамінуючую пазіцыю як у перыяд акупацыі, так і ў момант вызвалення краіны і фарміравання яе палітыка-гаспадарчай мадэлі на прынцыпах аграрызму, выклікалі змяненне пазіцыі цэнтральнага кіраўніцтва сялянскага руху ў пытанні стварэння ўласнай ваенізаванай арганізацыі.
У жніўні 1940 года было прынята рашэнне аб стварэнні ўласнай баявой арганізацыі пад назвай «Хлопска Страж» (польск.: «Chłopska Straż»), канспіратыўны крыптанім «Хлостра» (польск.: «Chłostra»)[1]. У канцы года ў сельскай мясцовасці пачалі дзейнічаць першыя ўзброеныя атрады[2].
Вясной 1941 года па ініцыятыве прадстаўнікоў Келецкай акругі арганізацыя была перайменавана ў сялянскія батальёны, хоць фармальна змена назвы была зацверджана камандаваннем толькі ў маі 1944 года.
У маі 1943 года БХ падпісалі дагавор аб зліцці з АК, аднак дэ-факта зліццё не было завершана да канца акупацыі. У 1944 годзе насуперак загадам частка атрадаў падпарадкавалася Польскаму камітэту нацыянальнага вызвалення і ўвайшла ў склад Арміі Людовай, або ўстанавіла з ёй супрацоўніцтва, а затым на вызваленай тэрыторыі папоўніла шэрагі Грамадзянскай міліцыі і Народнага Войска Польскага.
Большая частка арганізацыі захавала лаяльнасць эміграцыйнаму ўраду ў Лондане. У сакавіку 1945 года загадам камандавання сялянскія батальёны былі расфармаваныя, а байцам рэкамендавана ўступаць у Народнае Войска Польскае.
Структура
правіцьДзейнасць БХ распаўсюджвалася практычна на ўсю тэрыторыю перадваеннай Польшчы, за выключэннем Памераніі, а таксама Віленскага, Навагродскага і Палескага ваяводстваў. Тэрытарыяльная арганізацыйная сетка складалася з акруг (ваяводстваў), падакругаў, абласцей (паветаў), раёнаў (некалькі гмін), гмін і грамад.
Да канца 1943 года існавалі наступныя акругі (у парадку стварэння):
- I — Варшава
- II — Варшаўскае ваяводства
- III — Кельцы
- IV — Люблін
- V — Лодзь
- VI — Кракаў, Жэшаў, Сілезскае ваяводства
- VII — Беласток
- VIII — Валынь
- IX — Львоў, Станіславаў і Тарнопаль
- X — Познань
У агульнай складанасці, у перыяд акупацыі было створана 82 партызанскіх атрада БХ[3]. Каля 80% сіл было засяроджана ў Кракаўскім, Келецкім, Люблінскім акругах і Варшаўскім ваяводстве. Да 1944 года ў шэрагах БХ знаходзілася каля 160 тыс. чалавек, што рабіла яе другой па велічыні польскай падпольнай арганізацыяй.
Крыніцы
правіць- ↑ Польское рабочее движение в годы войны и гитлеровской оккупации (сентябрь 1939 — январь 1945) / М. Малиновский, Е. Павлович, В. Потеранский, А. Пшегонский, М. Вилюш. М., Политиздат, 1968. стр.56
- ↑ Польское рабочее движение в годы войны и гитлеровской оккупации (сентябрь 1939 — январь 1945) / М. Малиновский, Е. Павлович, В. Потеранский, А. Пшегонский, М. Вилюш. М., Политиздат, 1968. стр.61
- ↑ В. С. Парсаданова. Советско-польские отношения в годы Великой Отечественной войны. М., «Наука», 1982. стр.162
Літаратура
правіць- Т. Г. Медоварова. Боевое содружество Батальонов хлопских с Гвардией Людовой в борьбе против гитлеровских оккупантов в 1943—1944 годах // «Вопросы германской истории и историографии». Сборник научных трудов Днепропетровского государственного университета имени 300-летия воссоединения Украины с Россией. Днепропетровск, 1976.