Цнатлівасць

Цнатлі́васць, таксама цно́та, цно́тнасць, няві́ннасць, дзяво́цтва — стан чалавека да моманту першага сексуальнага кантакту^[1]^[2]. Тэрмін нявінніца першапачаткова адносіўся толькі да сексуальна нявопытных жанчын, але эвалюцыянаваў, каб ахапіць цэлы шэраг азначэнняў, якія сустракаюцца ў традыцыйных, сучасных і этычных канцэпцыях^[3]^[4]^[5]^[6]. Гетэрасексуальныя людзі могуць лічыць страту цнатлівасці толькі праз пеніса-вагінальнае пранікненне^[3]^[5]^[7]^[8], у той час як людзі іншай сексуальнай арыентацыі часта ўключаюць аральны секс, анальны секс або ўзаемную мастурбацыю як прычыну страты цнатлівасці^[3]^[6]^[9].

У некаторых грамадствах існуюць рэлігійныя і культурныя традыцыі, паводле якіх цэніцца статус нявінніцы, асабліва ў поглядах на сексуальныя паводзіны да шлюбу. Як і цнатлівасць, паняцце некранутасці традыцыйна прадугледжвае сексуальнае ўстрыманне. Канцэпцыя некранутасці звычайна закранае маральныя або рэлігійныя праблемы і можа мець наступствы з пункту гледжання сацыяльнага статусу і адносін у грамадстве^[3]^[10]. Хаця некранутасць мела значныя прававыя наступствы ў некаторых грамадствах у мінулым, у бальшыні сучасных грамадстваў яна не мае юрыдычных наступстваў. Сацыяльныя ж наступствы некранутасці дагэтуль застаюцца ў многіх грамадствах і могуць мець розны ўплыў на сацыяльную ролю чалавека.

Існуе распаўсюджаны міф, што анатамічнай прыкметай жаночай цнатлівасці ёсць наяўнасць дзявочай плявы, аднак у сапраўднасці варыяцыйнасць форм дзявочай плявы такая, што яна можа не быць пашкоджаная ў час вагінальнага сексу, альбо ўвогуле адсутнічаць з нараджэння^[11].

Цнатлівасць у культуры

У многіх культурах захаванне нявіннасці (пад якой звычайна мелася на ўвазе захаванне цэласнасці дзявочай плявы) да шлюбу лічылася неабходным. Жаночая цнатлівасць у некаторых культурах цесна пераплятаецца з асабістым «дзявочым гонарам» і нават з «сямейным гонарам». У многіх традыцыйных рэлігіях распаўсюджаны погляд, што страта дзявочай нявіннасці да шлюбу ёсць ганьбаю.

У некаторых культурах (напрыклад, Банту ў Паўднёвай Афрыцы) праверка на цнатлівасць ёсць звычаем. Як правіла, праверку на цнатлівасць ажыццяўляе найстарэйшая жанчына. Паводле хрысціянскіх апокрыфаў, праверыць на цнатлівасць спрабавалі і Дзеву Марыю. Падобная праверка, якую ажыццяўляе манахіня ў адносінах да галоўнай гераіні, ёсць адной з ключавых сцэн мастацкага фільма Люка Бесона пра Жанну д'Арк.

Сучасная (асабліва Заходняя) культура звычайна больш не разглядае дашлюбную цнатлівасць як добрую якасць. Цнатлівасць у сталым узросце часта ўспрымаецца як адмоўная з’ява, якая можа лічыцца вынікам непрывабнасці і сексуальнай нясталасці чалавека.

Міфалогія

У старажытнагрэчаскай міфалогіі і шэрагу рэлігій цнота лічыцца прыкметаю асаблівай духоўнай чысціні, нявіннасці. Нявінніца (грэч. παρθένος) — адзін з эпітэтаў багіні Афіны, адсюль і назва храма ў яе гонар — Парфенон. Цнота часта разглядалася як дабрачынная чысціня і фізічнае самавалоданне і была важнаю якасцю некаторых міфічных персанажаў, такіх як багіні Артэміда і Гестыя. Вясталкі былі жрыцамі багіні Весты і строга ўстрымліваліся ад сексуальных кантактаў.

Страта нявіннасці

Страта цнатлівасці, як першы сексуальны вопыт, часта разглядаецца як важная жыццёвая падзея. Гістарычна, гэта ўспрыманне было пад моцным уплывам гендарных роляў. Напрыклад, для мужчыны першыя сексуальныя зносіны часцей звязваліся з гонарам, а для жанчыны — часцей з сорамам. Але ў сучаснасці ўплыў традыцыйных гендарных ролей аслаб.

Зноскі

↑ Virginity (нявызн.). Merriam-Webster. Архівавана з першакрыніцы November 11, 2020. Праверана December 21, 2013.
↑ Virginity (нявызн.). TheFreeDictionary.com. Архівавана з першакрыніцы February 13, 2021. Праверана December 21, 2013.
↑ ^а ^б ^в ^г See here Архіўная копія (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 1 снежня 2016. Праверана 18 кастрычніка 2022. and pages 47–49 Архівавана 1 снежня 2016 года. for views on what constitutes virginity loss and therefore sexual intercourse or other sexual activity; source discusses male virginity, how gay and lesbian individuals define virginity loss, and how the majority of researchers and heterosexuals define virginity loss/"technical virginity" by whether or not a person has engaged in penile-vaginal sex. Laura M. Carpenter (2005). Virginity Lost: An Intimate Portrait of First Sexual Experiences. NYU Press. pp. 295 pages. ISBN 978-0-8147-1652-6. Архівавана з арыгінала April 28, 2021. Праверана October 9, 2011.
↑ Carpenter, Laura M. (2001). "The Ambiguity of "Having Sex": The Subjective Experience of Virginity Loss in the United States – Statistical Data Included". United States: The Journal of Sex Research. Архівавана з арыгінала May 8, 2013. Праверана June 5, 2012. Архіўная копія (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 8 мая 2013. Праверана 18 кастрычніка 2022.Архіўная копія (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 31 кастрычніка 2013. Праверана 18 кастрычніка 2022.
↑ ^а ^б Bryan Strong; Christine DeVault; Theodore F. Cohen (2010). The Marriage and Family Experience: Intimate Relationship in a Changing Society. Cengage Learning. p. 186. ISBN 978-0-534-62425-5. Архівавана з арыгінала July 24, 2020. Праверана October 8, 2011. Most people agree that we maintain virginity as long as we refrain from sexual (vaginal) intercourse. But occasionally we hear people speak of 'technical virginity' [...] Data indicate that 'a very significant proportion of teens ha[ve] had experience with oral sex, even if they haven't had sexual intercourse, and may think of themselves as virgins' [...] Other research, especially research looking into virginity loss, reports that 35% of virgins, defined as people who have never engaged in vaginal intercourse, have nonetheless engaged in one or more other forms of heterosexual sexual activity (e.g., oral sex, anal sex, or mutual masturbation).
↑ ^а ^б Hanne Blank (2008). Virgin: The Untouched History. Bloomsbury Publishing USA. pp. 304 pages. ISBN 978-1-59691-011-9. Праверана October 8, 2011.
↑ Friedman, Mindy (September 20, 2005). "Sex on Tuesday: Virginity: A Fluid Issue". The Daily Californian. Архівавана з арыгінала 2009-05-06. Праверана October 6, 2011.
↑ Richard D. McAnulty; M. Michele Burnette (2000). Making Healthy Decisions. Allyn & Bacon. p. 229. ISBN 978-0-205-19519-0.
↑ Joseph Gross, Michael (2003). Like a Virgin. Here Publishing. p. 45. 0001-8996. Праверана 2011-03-13. {{cite book}}: |work= ігнараваны (даведка)
↑ Linda Rae Bennett (2005). Women, Islam and modernity: single women, sexuality and reproductive health in contemporary Indonesia. Psychology Press. pp. 19–21. ISBN 978-0-415-32929-3. Праверана October 9, 2011.
↑ Renaming the Hymen: Vaginal Corona (нявызн.). ourbodiesourselves.org. Архівавана з першакрыніцы 11 снежня 2019. Праверана 11 снежня 2019.

Спасылкі

	Цнатлівасць на Вікісховішчы

[Virginity-1] Virginity (нявызн.). Merriam-Webster. Архівавана з першакрыніцы November 11, 2020. Праверана December 21, 2013.

[Virginity2-2] Virginity (нявызн.). TheFreeDictionary.com. Архівавана з першакрыніцы February 13, 2021. Праверана December 21, 2013.

[Carpenter-3] а ^б ^в ^г See here Архіўная копія (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 1 снежня 2016. Праверана 18 кастрычніка 2022. and pages 47–49 Архівавана 1 снежня 2016 года. for views on what constitutes virginity loss and therefore sexual intercourse or other sexual activity; source discusses male virginity, how gay and lesbian individuals define virginity loss, and how the majority of researchers and heterosexuals define virginity loss/"technical virginity" by whether or not a person has engaged in penile-vaginal sex. Laura M. Carpenter (2005). Virginity Lost: An Intimate Portrait of First Sexual Experiences. NYU Press. pp. 295 pages. ISBN 978-0-8147-1652-6. Архівавана з арыгінала April 28, 2021. Праверана October 9, 2011.

[consent-4] Carpenter, Laura M. (2001). "The Ambiguity of "Having Sex": The Subjective Experience of Virginity Loss in the United States – Statistical Data Included". United States: The Journal of Sex Research. Архівавана з арыгінала May 8, 2013. Праверана June 5, 2012. Архіўная копія (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 8 мая 2013. Праверана 18 кастрычніка 2022.Архіўная копія (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 31 кастрычніка 2013. Праверана 18 кастрычніка 2022.

[Intimate-5] а ^б Bryan Strong; Christine DeVault; Theodore F. Cohen (2010). The Marriage and Family Experience: Intimate Relationship in a Changing Society. Cengage Learning. p. 186. ISBN 978-0-534-62425-5. Архівавана з арыгінала July 24, 2020. Праверана October 8, 2011. Most people agree that we maintain virginity as long as we refrain from sexual (vaginal) intercourse. But occasionally we hear people speak of 'technical virginity' [...] Data indicate that 'a very significant proportion of teens ha[ve] had experience with oral sex, even if they haven't had sexual intercourse, and may think of themselves as virgins' [...] Other research, especially research looking into virginity loss, reports that 35% of virgins, defined as people who have never engaged in vaginal intercourse, have nonetheless engaged in one or more other forms of heterosexual sexual activity (e.g., oral sex, anal sex, or mutual masturbation).

[Blank-6] а ^б Hanne Blank (2008). Virgin: The Untouched History. Bloomsbury Publishing USA. pp. 304 pages. ISBN 978-1-59691-011-9. Праверана October 8, 2011.

[Friedman-7] Friedman, Mindy (September 20, 2005). "Sex on Tuesday: Virginity: A Fluid Issue". The Daily Californian. Архівавана з арыгінала 2009-05-06. Праверана October 6, 2011.

[McAnulty-8] Richard D. McAnulty; M. Michele Burnette (2000). Making Healthy Decisions. Allyn & Bacon. p. 229. ISBN 978-0-205-19519-0.

[Virgin-9] Joseph Gross, Michael (2003). Like a Virgin. Here Publishing. p. 45. 0001-8996. Праверана 2011-03-13. {{cite book}}: |work= ігнараваны (даведка)

[Bennett-10] Linda Rae Bennett (2005). Women, Islam and modernity: single women, sexuality and reproductive health in contemporary Indonesia. Psychology Press. pp. 19–21. ISBN 978-0-415-32929-3. Праверана October 9, 2011.

[11] Renaming the Hymen: Vaginal Corona (нявызн.). ourbodiesourselves.org. Архівавана з першакрыніцы 11 снежня 2019. Праверана 11 снежня 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]