Часлаў Кудаба
Часлаў Францавіч Кудаба, сапр. Худаба (літ.: Česlovas Kudaba; 25 чэрвеня 1932, в. Кабыльнік Пастаўскага павета, цяпер в. Нарач Мядзельскага раёна — 19 лютага 1993) — літоўскі географ-краязнавец, эколаг.
| Часлаў Кудаба | |
|---|---|
| Дата нараджэння | 24 ліпеня 1934[1][2] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 19 лютага 1993[1][2] (58 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | палітык, выкладчык універсітэта, географ, краязнавец, эколаг |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | доктар геаграфічных навук |
| Альма-матар | |
| Узнагароды |
 |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў сям'і беззямельнага селяніна. Адразу пасля Вялікай Айчыннай вайны скончыў прагімназію ў мястэчку Твярачус, у 1957 — Свянцянскую настаўніцкую семінарыю, у 1959 — геаграфічны факультэт Вільнюскага ўніверсітэта. Працаваў спачатку асістэнтам, затым выкладчыкам Вільнюскага ўніверсітэта. Кандыдат геаграфічных навук (1964), доктар геаграфічных навук (1972), прафесар (1974). У 1987—1990 — старшыня Фонду культуры Літвы. У 1990—1992 — дэпутат Вярхоўнага Савета Літвы, сігнатар Акта Незалежнасці.
Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Літвы (1984, 1993).
Навуковая дзейнасць, публіцыстыка правіць
Даследаваў пытанні агульнай фізічнай геаграфіі, геамарфалогіі, аэракасмічнага метаду, гісторыі, геаграфіі і метадалогіі, аховы прыроды. Пад кіраўніцтвам Ч. Кудабы створаны геаграфічны атлас Літвы.
Аўтар манаграфій «Геаграфічныя падарожжы і адкрыцці» (1977), «Марэнныя ўзвышшы Літвы» (1983), навукова-папулярных краязнаўчых выданняў «Ваколіцы Ігналіны» (1967), «Там, дзе цячэ Нёман» (1970), «Узгоркавая Жэмайція» (1972), «Ігналінскі край» (1987), «Узгоркавая Аўкштайція» (1988), «Нёман-Нёман» (1989), «Сем дарог з Варняй» (1993), аўтар тэкстаў да кнігі-альбома «Іду па Літве» (1992). Кніга «Па Віліі: падарожныя запісы» (Мн., 1992) прысвечана Беларусі і ўключае гісторыю, этнаграфію, краявіды, культуру, літаратурнае жыццё вёсак, мястэчак і гарадоў, якія мінае р. Вілія.
Часлаў Кудаба аўтар шматлікіх артыкулаў па пытаннях культуры, прыроды і экалогіі («На таямнічых паваротах Нёмана», «Народжаныя морам і ветрам», «І дрэвы ходзяць», «Прыгожая ты мая», «Мяжа», «Свянцяншчына» і інш.), якія друкаваліся ў польскім двухтыднёвіку «З па-над Віліі», штоквартальным часопісе «Літва».
У калектыўным зборніку «Наш Нёман» (1988) змешчаны нарыс Кудабы «Каля вытокаў крыніцы», у якім аўтар апавядае пра сваё дзяцінства, што прайшло на Нарачы, пра сваіх продкаў, хараство Нарачанскага краю.
Аўтар шэрагу публіцыстычных артыкулаў па пытаннях культуры, прыроды, экалогіі.
Выбраная бібліяграфія правіць
- Kalvotoji Žemaitija. (Vilnius, 1972 m.);
- Kur Nemunas teka (Vilnius, 1972 m.);
- Ignalinos apylinkės (Vilnius, 1975 m.);
- Upelių pakrantėmis (10 turistinių apybraižų) (Vilnius, 1977 m.);
- Geografinės kelionės ir atradimai (Vilnius, 1980 m., 2003 m.);
- Lietuvos aukštumos (monografija, Vilnius, 1983 m.);
- Gamtos ištekliai, jų panaudojimas ir apsauga (Negyvosios gamtos ištekliai) (Vilnius, 1984 m.);
- Nerimi (Vilnius, 1985 m.);
- Kalvotoji Aukštaitija (Vilnius, 1988 m.);
- Apie Lietuvos žemę (su R. Krupicku, Vilnius, 1992 m.);
- Septyni keliai iš Varnių (Vilnius, 1993 m.);
- Lietuvos žemė (su R. Krupicku, išleista 2000 m.);
- Žemės giedra. (sudarytojas Antanas Staponkus) Vilnius, 2004 m;
- Па Віліі: падарожныя запісы / Чэслаў Кудаба. — Мінск: Полымя, 1992.
Зноскі
- ↑ а б Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 15 кастрычніка 2015.
- ↑ а б Bibliothèque nationale de France Česlovas Kudaba // data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011.
Літаратура правіць
- Памяць: Гісторыка-дакументальная хроніка Мядзельскага раёна. — Мінск: «Беларуская Энцыклапедыя» імя Петруся Броўкі, 1998. — С. 433—434.
- Высоцкі А. Кудаба Часлаў Архівавана 21 снежня 2016. // Рэгіянальная газета. — 02.07.2010.