Чжоу

Чжоу — назва эпохі ў гісторыі Старажытнага Кітая і кітайскай дынастыі, якая правіла ў 11—3 ст. да н.э.

Гістарычная дзяржава
Чжоу
каля 1046 да н.э. — каля 256 да н.э.
Афіцыйная мова	старажытнакітайская мова[d]
Грашовая адзінка	spade money[d] і knife money[d]
Форма кіравання	манархія
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пры Чжоу пачалося пашырэнне жалеза, развівалася ірыгацыйнае земляробства, аформіліся асноўныя філасофска-рэлігійныя школы: канфуцыянства, даасізм, легізм (фацзя) і інш.

Падзялялася на Заходнюю Чжоу (1122—771 гг. да н.э., сталіца каля сучаснага Сіяня) і Усходнюю Чжоу (770—221 гг. да н.э., сталіца каля сучаснага Лаяна).

Заходняя Чжоу

Першапачаткова старажытна-кітайскае племя Чжоу залежала ад дзяржавы Інь. У 1122 да н.э. (паводле сучаснай гістарыяграфіі 1137—911 да н.э.) правадыр Чжоу У-Ван разграміў Інь, аб’яднаў усе плямёны і стварыў дзяржаву на тэрыторыі басейна рэк Хуанхэ і Янцзы.

Заходняя Чжоу была нетрывалым дзяржаўным утварэннем. Яе правіцелі раздавалі ўдзелы сваякам, прыхільнікам і саюзнікам вана (цара). Удзелы мелі аўтаномію, а вярхоўнаму правіцелю плацілі даніну і аказвалі ваенную дапамогу. Барацьба удзелаў з цэнтральнай уладай і паміж сабою прывяла ў 8 ст. да н.э. да распаду дзяржавы.

Усходняя Чжоу

Усходняя Чжоу дзялілася на перыяды:

• эпоху Вёсен і Восеней (Чуньцю; 770—481 гг. да н. э.),
• эпоху Ваюючых царстваў (Чжаньго; 481—221 гг. да н.э.).

У перыяд Чуньцю улада ванаў была аслаблена барацьбой за гегемонію паміж асобнымі ўладарамі (чжухоў), якія толькі намінальна прызнавалі вяршэнства цара. У перыяд Чжаньго ўзнікла некалькі буйных царстваў, якія змагаліся за панаванне над усім Кітаем.

Апошні цар Чжоу пазбаўлены ўлады ў 256/255 г. да н.э., але фактычна перыяд Чжоу завяршыўся ў 221 г. да н.э., калі краіна была аб’яднана пад уладай дынастыі Цынь.

Літаратура

• Чжоў // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. С. 270—271.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Чжоу