Энергетыка Арменіі
Арменія вельмі слаба забяспечана паліўнымі карыснымі выкапнямі. Разведаны невялікія паклады нафты і прыроднага газу, але іх распрацоўка нават не пачата. За часам Армянскай ССР паліва пастаўлялася з суседніх рэспублік у абмен на электраэнергію ды іншую прамысловую прадукцыю. Адсутнасць значных паліўных рэсурсаў вынікла ў неабходнасці будаўніцтва АЭС. І толькі парожыстыя армянскія рэкі не пакідаюць краіну без энергіі айчыннага паходжання. Да уласна армянскіх энергарэсурсаў адносяцца і хуткі армянскі вецер, і гарачае армянскае сонца, на якія так актыўна намякаюць праціўнікі атамнай энергетыкі з ЕС. У 2017 армянскімі электрастанцыямі было выраблена 7,8 млрд кВт*гадз электраэнергіі, што на 6,1 % больш чым у папярэднім годзе, але па вытворчасці кВт*гадз на душу насельніцтва Арменія саступае большасці краін СНД.[1]
Сёння і ядзернае паліва, і газ дзя ЦЭС, прадпрыемстваў і камунальнай гаспадаркі імпартуюцца з Расіі (усяго 2 млрд м³ расійскага газу ў 2018). Расіі належаць і многія аб'екты армянскай энергетыкі. Так размеркавальныя электрычныя сеткі, прыватызаваныя яшчэ ў 2002, у 2015 былі набыты групай «Ташыр», якая належыць расійскаму бізнесоўцу армянскага паходжання Самвэлу Карапецяну.[2] У Арменіі няма нафтаперапрацоўчых заводаў, таму імпартуецца не сырая нафта, а выключна нафтапрадукты. У 2008 была скончана нітка газаправода Іран-Арменія, што дэманапалізавала газавы рынак. Аб'ёмы паставак з Ірана нязначныя (370 млн м³ у 2018) і аплачваюцца вырабленай электраэнергіяй.[3]
Атамная энергетыка правіць
Два рэактары Армянскай АЭС магутнасцю 420 МВт кожны былі запушчаны у 1976 і 1980 гадах у Мецаморы, непадалёк ад Ерэвана. У 1989, пасля землетрасення ў Спітаку, праца АЭС была спынена. Нястача электрычнасці і паліва ў выніку блакады з боку Азербайджана выклікала аднаўленне працы АЭС, што дазволіла краіне забяспечыць патрэбы ў электрычнасці і спыніць жорсткую эканомію, але прывяло да адмоўнай рэакцыі з боку Еўрапейскага Саюза. Па стане на 2015 год АЭС давала 40 % ад ўсёй армянскай вытворчасці электраэнергіі. У лютым 2018 было аб'яўлена аб мадэрнізацыі АЭС і павелічэнні яе магутнасці на 10 %.[4] Даследуюцца магчымасці ўсталявання невялікіх рэактараў у іншых раёнах краіны.
Гідраэнергетыка правіць
Гідрапатэнцыял Арменіі выкарыстаны на 43 %, ГЭС у структуры электраэнергетыкі краіны складаюць каля 25 %. У 1962 было завершана будаўніцтва ірыгацыйнага комплекса і каскада з шасці ГЭС на рацэ Раздан, распачатае яшчэ ў 1937, што на сённяшні дзень застаюцца найбуйнейшымі ў Арменіі. У гарах былі пракладзены тунэлі для вяртання вады ў Севан з мэтай папаўнення водных запасаў возера. У 2012 распачата будаўніцтва памежнай з Іранам Мегрынскай ГЭС на рацэ Аракс на самым поўдні краіны. Тэрмін здачы ГЭС праектнай магутнасцю 140 МВт быў адкладзены на 2020. На малых рэках працуюць малыя ГЭС.
Цеплаэнергетыка правіць
У Ерэване, Раздане і Ванадзоры працуюць ЦЭС на прыродным газе, што за савецкім часам паступаў з Азербайджана ў абмен на электраэнергію, а сёння імпартуецца з Расіі і Ірана.
Альтэрнатыўная энергетыка правіць
Урад Арменіі, больш апантаны ідэяй новых атамных магутнасцяў, не выказвае вялікай зацікаўленасці да нетрадыцыйных крыніц энергіі. Тым не менш, за кошт замежных інвестыцый у 2010-х былі здзейснены першыя крокі да чыстай энергіі: нідэрландская кампанія Fotowatio Renewable Ventures і іспанская FSL Solar S.L. будуюць першую вялікую сонечную электрастанцыю (55 МВт) у гарадку Мец Масрык на ўсход ад Севана, што мусіць быць здадзена ў 2020 годзе[5]; на поўдні Арменіі будуецца геатэрмальная станцыя магутнасцю 150 МВт.
Зноскі
- ↑ https://www.indexmundi.com/map/?v=81000
- ↑ https://www.forbes.ru/news/301611-samvel-karapetyan-kupil-u-inter-rao-elektroseti-armenii
- ↑ http://arka.am/en/news/economy/armenian_government_is_looking_into_chances_to_have_gas_price_reduced/
- ↑ http://arka.am/en/news/technology/modernization_to_increase_the_capacity_of_armenian_nuclear_power_plant_by_10/
- ↑ http://arka.am/en/news/technology/frv_masrik_to_invest_28_billion_drams_in_construction_of_masrik_1_solar_power_plant/