Яблыневая моль (Yponomeuta malinellus) — дробная моль з сямейства гарнастаевых молей (Yponomeutidae), небяспечны шкоднік яблыневых дрэў.

Яблыневая моль
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Yponomeuta malinellus


Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
NCBI  33466

Апісанне правіць

Цела яблыневай молі белага колеру, з аксаміцістым бляскам. Вусікі ніткападобныя, закінутыя ў спакойным стане назад; ніжнегубныя шчупальцы выдаюцца наперад. Пярэднія крылы белыя, з 18-20 чорнымі кропкамі, размешчанымі трыма няправільнымі падоўжнымі радамі; у вяршыні крыла гэтыя 3 рады злучаныя вельмі дробнымі чорнымі крапінкамі; заднія крылы з абодвух бакоў, гэтак жа як і пярэднія з ніжняй боку, — попельна-шэрыя; даўжыня каля 20 мм. Сустракаецца ў Сярэдняй і Паўднёвай Еўропе. Матылькі пачынаюць з'яўляцца ў першай палове чэрвеня і першыя дні трымаюцца звычайна ў траве, а затым днём сядзяць нерухома на ніжнім баку лісця, а ўвечары і ноччу ажыўлена лётаюць. Самкі адкладаюць яйкі пераважна на 2-4-летнія галіны яблынь, выбіраючы для гэтай мэты кару з гладкай паверхняй.

Пашырэнне правіць

Распаўсюджана ў Еўропе, на Брытанскіх астравах, у Фінляндыі, Швецыі; у Азіі — у Карэі, Японіі, сібірскай частцы Расіі, Манчжурыі (Кітай), Іране, Пакістане; у Паўночнай Амерыцы — у Брытанскай Калумбіі (Канада) і ЗША (штаты Вашынгтон і Арэгон).

Жыццёвы цыкл правіць

Яечкі прыкрытыя жоўтай сліззю (выдзяленне даданых палавых залоз), утваральнай над купкай яечкаў род шчытка, які прымае пасля шаравата-буры колер; купкі гэтыя даўгаватай формы, 4-5 мм у дыяметры і заключаюць 15-65 падоўжана-авальных жаўтлявых яек. Праз 3,5—4 тыдні пасля кладкі вылупляюцца жаўтлявыя вусені з цёмна-бурай галавой, якія застаюцца зімаваць пад шчытком, з'ядаючы харыён яек і падгрызаючы трохі пад сабой кару. Вясной вусені пасяляюцца ў парэнхіме маладых лісточкаў яблыні, пераходзячы з адных лісточкаў у іншыя; пры гэтым скурка лісця як зверху, так і знізу застаецца некранутай. Паражаныя лісточкі бурэюць, засыхаюць і ападваюць з дрэў.

Праз некаторы час вусені выходзяць вонкі, пакрываючы верхні бок лісця павуцінневай тканкай, пад якой і жывуць грамадамі. У другой палове мая вусені пасяляюцца на вяршынях галін, уладкоўваючы вялікія гнёзды з павуціння; гняздо паступова пашыраецца і захоплівае ўсё новае і новае лісце, так што колькасць вусеняў у гняздзе можа даходзіць да 1000; часам гусеніцы ахутваюць усё дрэва запар павуціннем.

Дарослыя вусені, вядомыя ў некаторых мясцовасцях пад назвай майскага чарвяка, дасягаюць 1,8 см даўжыні, бруднавата-жоўтага колеру з чорнай галавой і чорнымі груднымі нагамі; на спінным баку знаходзяцца 2 падоўжных шэрагі чорных плям, побач з якімі знаходзіцца па 2 чорных кропкі; такія ж кропкі знаходзяцца з  бакоў вусеня. У канцы мая — пачатку чэрвеня вусені акукляюцца ў даўгаватых белых коканах, якія размяшчаюцца групамі (да некалькіх соцень і нават 1500 штук) у пазухах разгалінаванняў яблыні; кукалкі жаўтлява-чырвонага колеру. Пры моцным размнажэнні можа наносіць вельмі значную шкоду яблыням; моцна пацярпелыя дрэвы зусім не прыносяць пладоў на працягу двух гадоў.

Хімічныя сродкі не з'яўляюцца эфектыўным спосабам барацьбы пры распаўсюдзе на шырокіх тэрыторыях.

Меры барацьбы правіць

  • Збіранне вясной пабурэлых маладых лісточкаў (у якіх знаходзяцца вусені);
  • Апырскванне дрэў інсектыцыдамі: парыжскай зелянінай, бардоскай вадкасцю або растворам мыш'яку пры дапамозе апарата Вермарэля і інш.; апырскванне вырабляецца да або пасля, а не падчас цвіцення;
  • Збіранне коканаў рукамі або шастамі з развілкам на канцы.

Зноскі

Літаратура правіць

  • Римский-Корсаков М. Н.,. Яблонная моль // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
  • Яблоневая моль и способы борьбы с ней. — Алма-Ата : изд. и тип. Изд-ва Акад. наук Казах. ССР, 1950. — 66 с. : илл. ; 20 см. — (Науч.-попул. серия / Акад. наук Казах. ССР). — Перед загл. авт.: А. И. Петров, канд. с.-х. наук. Библиогр.: с. 65. — 1000 экз. — 4 р. — 50-18753
  • Как уничтожить яблоневую моль. — Алма-Ата : Изд-во Акад. наук Казах. ССР, 1950. — 17 с. : илл. ; 14 см. — (Науч.-попул. серия / Акад. наук Казах. ССР). — Перед загл. авт.: А. И. Петров, канд. с.-х. наук. — 3000 экз. — 50 к. — 51-7814