Ян Тадэвуш Біспінг

Ян Тадэвуш Кароль Біспінг (Бішпінг, Бішпінк, польск.: Jan Tadeusz Bisping; каля 1741 — 28 верасня 1822, Струбніца) — вялікалітоўскі дзяржаўны дзеяч.

Ян Тадэвуш Біспінг
Біспінг[d]
гараднічы старадубскі[d] 10 красавіка 1765 — 21 красавіка 1767
Папярэднік	Антоні Лапа[d]
Пераемнік	Рафал Слізень
падстолі старадубскі[d] 21 красавіка 1767 — 27 лютага 1773
Папярэднік	Элігіуш Асецкі[d]
Пераемнік	Юзаф Біспінг[d]
11-ы пісар земскі старадубскі[d] 27 лютага 1773 — 26 лютага 1781
Папярэднік	Тадэвуш Слізень[d]
Пераемнік	Антоні Ігнацы Храпавіцкі
харунжы старадубскі[d] 26 лютага 1781 — 12 сакавіка 1786
Папярэднік	Ігнацы Пшаздзецкі[d]
Пераемнік	Міхал Радзішэўскі[d]
11-ы маршалак земскі старадубскі[d] 12 сакавіка 1786 — 12 студзеня 1793
Папярэднік	Баляслаў Біспінг
дэпутат Трыбунала Вялікага Княства Літоўскага[d]
1-ы кашталян старадубскі[d] 12 студзеня 1793 — 1795
Нараджэнне	каля 1741
Смерць	28 верасня 1822(1822-09-28) Струбніца, Ваўкавыскі павет, Гродзенская губерня, Літоўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя
Месца пахавання	Струбніца
Род	Біспінгі[d]
Бацька	Баляслаў Біспінг
Маці	Ружа з Адамовічаў[d]
Жонка	Ганна з Мікульскіх[d]
Дзеці	Адам Біспінг[d], Тэкля з Біспінгаў[d], Пётр Біспінг[d] і Разалія з Біспінгаў[d]
Узнагароды

Біяграфія

Паходзіў з нямецкага рода Біспінгаў уласнага герба (прыдомак фон Гален), прадстаўнікі якога ў канцы XVI — пачатку XVII ст. перасяліліся ў Вялікае Княства Літоўскае. Сын Баляслава, маршалка старадубскага. Падпісаў акт аб элекцыі Станіслава Аўгуста Панятоўскага ў 1764 годзе. Пасля займаў урады старадубскага гараднічага (1765—1767), падстолія (1767—1773), земскага пісара (1773—1781), харужага (1781—1786), маршалка (1786—1793). Пасол на сойм 1782 года, дзе быў выбраны для рэвізіі Кароннай скарбовай камісіі. У 1776 годзе ўзнагароджаны ордэнам св. Станіслава. Дэпутат Трыбунала Вялікага Княства Літоўскага 1784 (маршалак Трыбунала духоўнага), 1789 гадоў. На моцы соймавай пастановы ў 1793 годзе стаў, як і ўсе павятовыя маршалкі, кашталянам (старадубскім).

Ян Біспінг бы найбагацейшым са шляхты ў Ваўкавыскім павеце. Яму належалі: Азярніца, Конна, Вішнёўка, Янаўшчызна, Сядзельнікі, Манцякі, Струбніца і Галоўчыцы. Гэта дазваляла весці жыццё магната і бавіць час у каштоўных паляваннях. Маёнткі пускаліся ў заставу, а калі не хапала грошай, каб іх выкупіць, яны паступова выпадалі з рук Біспінга. Існавала нават выслоўе «Прайграў ты Азярніцу, Пратрубіш і Струбніцу», або «Bispinga psy zjadły».

Магіла Яна Біспінга перад касцёлам у Струбніцы

Памёр 28 верасня 1822 года ў Струбніцы, пахаваны там жа каля жонкі. Яго надмагільны помнік захаваўся перад Струбніцкім касцёлам. Надпіс, выбіты на камяні, ужо слаба чытэльны, канчаецца словамі: «Nagrobek wystawiony Rodzicom przezwdzięczne dzieci, którzy przechodniów proszą o troje pozdrowienia Anielskie».

Сям’я

У шлюбе з Ганнай з Мікульскіх меў сыноў Адама, палкоўніка войскаў польскіх, і Міхала, маршалка ваўкавыскага.

На два гады перажыў сваю жонку, справіўшы ёй пышнае пахаванне ў Струбніцы. Так яго апісваў тагачасны «Кур’ер Літоўскі»:

У час кандукту, якому асіставалаў фамілія і сто капланаў з запаленымі свечкамі, прамаўляў цэлеброваў кс. Стургалеўскі і Стэфан Мікульскі, капітан польскіх войска, суддзя гранічны слонімскі, родны сыновец Я[сна]В[яльможнай] маршалковай.

Ян Біспінг на 36 гадоў перажыў свайго малодшага брата, які валодаў Вярэйкамі, і прыняў апеку над яго дзецьмі — Аляксандрай і Юзэфай, якія, застаўшыся бяздзетнымі ўдовамі, потым створаць Масальскую ардынацыю.

Літаратура

• Біспінг Ян Тадэвуш Кароль // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — Т. 3: Дадатак. А — Я. — 696 с. — ISBN 978-985-11-0487-7 (т. 3), ISBN 985-11-0315-2.