5-я асобная механізаваная брыгада (Украіна)

5-я асобная механізаваная брыгада, 5-я амбр (укр.: 5-та окрема механізована бригада, 5 омбр) — вайсковае фармаванне Узброеных Сіл Украіны, створанае спецыяльна для ўдзелу ў ваеннай аперацыі ў Іраку. Місія падраздзялення працягвалася з 11 жніўня 2003 па сакавік 2004.

5-я асобная механізаваная брыгада
Гады існавання	17 жніўня 2003 — сакавік 2004
Краіна	Украіна
Падпарадкаванне	Сухапутныя войскі Украіны
Уваходзіць у	Міжнародныя кааліцыйныя сілы ў Іраку: • Украінскі кантынгент
Тып	Механізаваныя войскі Украіны
Колькасць	1629 чалавек
Дыслакацыя	Эль-Кут
Удзел у	Іракская вайна
Камандзіры
Вядомыя камандзіры	генерал-маёр Сяргей Іванавіч Бязлушчанка

Баец 5-й амбр на борце БТР-80, шаша Эль-Кут—Сувейра, 21 жніўня 2003.

Гісторыя

Сфарміравана на падставе Указа Прэзідэнта Украіны ад 02.06.2003 г. №459 і Пастановы Кабінета Міністраў Украіны ад 05.06.2003 г. №897.

У жніўні з аэрапортаў Барыспаля і Мікалаева ў Кувейт, дзе на амерыканскай перавалачнай базе выраблялася засяроджванне войскаў, адправіліся транспартныя самалёты. Усяго было здзейснена 17 рэйсаў. Неўзабаве 5-я брыгада ўвайшла ў Ірак, размясціўшыся ў горадзе Эль-Кут.

Аснова была размещена ў Эль-Куце, але некаторых сілы накіравалі ў гарады Эс-Сувейра і Бадра.

5-я амбр далучылася да шматнацыянальнай дывізіі «Цэнтар—Поўдзень». На падраздзяленне ўсклалі задачы па падтрыманні бяспекі ў правінцыі Васіт, абароны гуманітарных місій, патруляванні 120-кіламетровага ўчастка мяжы з Іранам і барацьбы з мясцовымі паўстанцамі. Акрамя таго, украінская брыгада садзейнічала Часовай адміністрацыі кааліцыі, якая ажыццяўляла кіраванне акупаванай краінай, у сферы аднаўленні грамадзянскага парадку. Вайскоўцы рыхтавалі кадры для іракскага корпуса грамадзянскай абароны і трох батальёнаў Дэпартамента памежнай аховы.

У ходзе выканання задач асабісты склад брыгады прымаў удзел у шэрагу аперацый сіл кааліцыі, такіх як «Лонг Стрыт», «Сцюарт», «Чэмберлен», «Абмен дынараў», «Лі», «Каскад».

За час выканання задач на падраздзяленні 5-й амбр было здзейснена 22 напада. Вайскоўцы таксама задушылі 2 пратэстныя дэманстрацыі, канфіскавалі некалькі сотняў адзінак стралковай зброі, затрымалі 12 560 парушальнікаў правапарадку і ірана-іракскай мяжы. Адначасова брыгадай распрацавана і рэалізавана 93 сацыяльна важных праекта на агульную суму больш за 3 мільёны долараў. Спецыялістамі-сапёрамі выяўлена і знішчана каля 150 тысяч бомбаў, мін, боепрыпасаў і снарадаў.

У сакавіку 2004 года 5-ю амбр замяніла 6-я амбр.

Структура

Упраўленне падраздзялення складалі штаб (уключаў у сябе аддзел асабістага складу, аператыўны аддзел, разведвальнае аддзяленне, аддзяленне сувязі), аддзел лагістыкі, аддзел узаемадзеяння, фінансава-эканамічная служба і прэс-цэнтр.

У складзе брыгады знаходзіліся 51-ы і 52-і асобныя механізаваныя батальёны (АМБ) разам з 19-м асобным спецыяльным батальёнам (АСБ). Уключаны таксама медыцынская і разведвальная роты.

Першапачаткова меркавалася далучыць да брыгады яшчэ і 19-ы асобны батальён радыяцыйнай, хімічнай і біялагічнай абароны (абРХБА), які з красавіка 2003 года знаходзіўся ў Кувейце. Гэта абумоўлівалася заявамі амерыканскіх уладаў у нібыта наяўнасці ў Іраку зброі масавага знішчэння. Улічваючы гэты факт і было прынята рашэнне аб уключэнні батальёна ў склад брыгады. Пераход 19-га абРХБА пад камандаванне камандзіра 5-й амбр павінен быў адбыцца падчас перадыслакацыі брыгады ў Ірак. Праз месяц пасля ўвядзення батальёна ў Кувейт стала ясна, што зброі масавага знішчэння ў краіне няма, таму неабходнасць у далейшым знаходжанні ўкраінскага падраздзялення адпала, і паўстала пытанне аб яго вывадзе.

Асабісты склад

Асабісты склад быў наступным:

Катэгорыя	Упраўленне	51-ы амб	52-і амб	19-ы асб	Усяго
Афіцэры	82	70	70	46	268
Прапаршчыкі	31	30	30	19	110
Сяржанты	42	72	72	39	225
Радавыя	207	358	345	116	1026
Усяго	362	530	517	220	1629

Камандаванне

Кіраўніцтва фарміравання склалі:

• камандзір брыгады — генерал-маёр Бязлушчанка Сяргей Іванавіч
• начальнік штаба — падпалкоўнік Нікалаенка Юрый Мікалаевіч (з кастрычніка 2003 года — палкоўнік Мужэнка Віктар Мікалаевіч)
• камандзір 51-га АМБ — падпалкоўнік Вішнеўскі Алег Вітальевіч
  • начальнік штаба — падпалкоўнік Коваль Аляксандр Мікалаевіч
• камандзір 52-га АМБ — палкоўнік Масціка Васіль Рыгоравіч
  • начальнік штаба-маёр Кульчанка Генадзь Пятровіч
• камандзір 19-га АСБ — падпалкоўнік Анішчук Юрый Васільевіч
  • начальнік штаба — падпалкоўнік Кіцула Васіль Сцяпанавіч.

Страты

За перыяд сваёй місіі падраздзяленне страціла трох чалавек забітымі, у тым ліку:

• старшы сяржант Юрый Койдан — 30 верасня 2003 года — ДТЗ;
• малодшы сяржант Сяргей Суслаў — 11 лістапада 2003 года — неасцярожнае абыходжанне са зброяй;
• капітан Аляксей Бандарэнка — 18 лістапада 2003 года — самагубства.

Памяць

У жніўні 2010 года запрацаваў сайт пра 5-ю брыгаду. Рашэнне аб яго стварэнні было прынята ў чэрвені 2007 года на сустрэчы таварышаў па службе. Сайт створаны па ініцыятыве камандзіра падраздзялення Сяргечэя Безлушчанка, пры падтрымцы грамадскай арганізацыі «Громадська Єдність».

Спасылкі

• Р. Туровец. 5-я отдельная механизированная бригада // Сайт 5-й отдельной механизированной бригады.