Yucca filamentosa — шматгадовая вечназялёная аднадомная амаль бессцябловая з дравяністым аснаваннем расліна, від роду Yucca сямейства спаржавыя (Asparagaceae).

Yucca filamentosa
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Yucca filamentosa L. (1753)


Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  43140
NCBI  55960
EOL  1083613
GRIN  t:42151
IPNI  543692-1
TPL  kew-291765

Апісанне

правіць

Шматгадовы вечназялёны куст.

Лісце лінейна-ланцэтнае, плоскае, прыкаранёвае, расце з разеткі, сіне-зялёнага колеру, даўжынёй ад 30 да 90 см і шырынёй 2-4 см, з рэзка завостранай мяккай або цвёрдай верхавінай. Па краях лісця звісаюць ніткі, якія з часам могуць ападаць.

Суквецце — мяцёлка вышынёй ад 1 да 3(4). м. Кветкі сметанкова-белыя, жаўтлява-белыя ці белыя з зеленаватым адценнем, паніклыя, ад 5 да 8 см даўжынёй, пялёсткаў 6.

Плод — сухая круглявая каробачка памерам 4-5 × 2 см. Насенне чорнага колеру, насеніны тонкія, 6 мм у дыяметры.

Распаўсюджанне і экалогія

правіць

Арэал віду ахоплівае ўсход і паўднёвы ўсход ЗША ад штатаў Мэрыленд і Нью-Гэмпшыр[3] на поўначы, штата Фларыда на поўдні і да штатаў Тэнэсі, Місісіпі (Небраска, Тэхас[4]) на захадзе.

Расце на сухіх, пясчаных глебах уздоўж ўзбярэжжа або камяністых месцапражываннях, на палях, уздоўж абочын дарог і ў іншых адкрытых месцах.

Кветкі з'яўляюцца ў канцы вясны, пачатку лета. Святлолюбівы ксерафіт і мезатроф.

У прыродзе кветкі апыляюцца Tegeticula yucasella і падобнымі відамі з роду Tegeticula і Parategeticula з сямейства Prodoxidae). Самкі юкавых молей скочваюць пылок у шарык, які пераносяць ноччу ў іншую кветку. Патрапіўшы ў іншую кветку, самка спачатку адкладае яйкі ў завязь, пасля чаго мэтанакіравана змяшчае камяк пылка на ўспрымальную паверхню лычыка песціка. Лічынкі молей харчуюцца насеннем, якое развіваецца, паколькі лічынкі сталеюць перш, чым з'ядуць усё насенне, то ад 60 да 80 % насення захоўвае ўсходжасць. Калі ў плодзе развіваецца занадта шмат лічынак молей, расліна скідае плады. У Еўропе расліна не плоданасіць з-за адсутнасці юкавай молі, атрыманне пладоў магчыма пры штучным апыленні.

Размнажэнне: насеннем, каранёвымі атожылкамі, сцябловымі і каранёвымі тронкамі. Пасеў насення вырабляюць радкамі або ў роскід, у лёгкую пясчаную зямлю з засыпаннем пяском або лёгкай зямлёй на глыбіню 1-2 см.

Значэнне і прымяненне

правіць

У ЗША валокны гэтай расліны па гэты дзень дадаюць да бавоўны пры вытворчасці джынсаў — гэта павышае ўстойлівасць джынсаў да зносу. Таксама валокны выкарыстоўваюць пры вытворчасці лінных вяровак і паперы.

У якасці дэкаратыўнай расліны вырошчваецца ва ўсіх частках света. Расліна здольная расці і зімаваць у Падмаскоўі і сярэдняй паласе Расіі[5]. У сярэдняй паласе Расіі не рэкамендуецца пакідаць расліну без зімовага ўкрыцця. Маладыя расліны асабліва адчувальныя да лішку вільгаці зімой. Зона марозаўстойлівасці USDA: 5-10

Прымяненне ў народнай медыцыне

правіць

Індзейскія плямёны выкарыстоўвалі расліну ў медыцыне, рабілі вяроўкі, з каранёў рабілі мыла. Мазь са здробненых каранёў выкарыстоўвалася для лячэння расцяжэнняў і ран на скуры.

Зноскі

  1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
  2. Пра ўмоўнасць аднясення апісванай у гэтым артыкуле групы раслін да класа аднадольных гл. раздзел «Сістэмы APG» артыкула «Аднадольныя».
  3. Yucca filamentosa ssp. filamentosa Архівавана 5 мая 2015.
  4. Plants Profile for Yucca filamentosa (Adam's needle)
  5. Юкка нитчатая

Спасылкі

правіць