Якаб Пірлінг
Якаб Пірлінг (ням.: Jakob Pierling, 28 мая 1784, Санкт-Пецярбург — 10 красавіка 1870, Рым) — педагог, буйны дзеяч Ордэна езуітаў.
| Якуб Пірлінг | |
|---|---|
| ням.: Jakob Pierling, лац.: Jakobus Pierling | |
 | |
| Дата нараджэння | 28 мая 1784[1] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 10 красавіка 1870[2] (85 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Род дзейнасці | навуковец, каталіцкі святар |
| Навуковая сфера | архітэктура і багаслоўе |
| Месца працы | |
| Навуковае званне | прафесар |
| Альма-матар | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Сын баварскага купца[3]. 16 верасня 1803 г. у Дынабургу прыняты ў Таварыства Ісуса. У Полацкім езуіцкім калегіуме вывучаў філасофію (1805—1807) і тэалогію (1807—1811). Пасля заканчэння навучання застаўся ў сваёй альма-матэр. Прафесар грамадзянскай і ваеннай архітэктуры (1811—1816) і нямецкай мовы (1813—1819), рэгент канвікта Полацкай езуікай акадэміі. У 1819—1820 гг. — рэгент канвікта і прафесар французскай мовы ў Віцебску.
Ва ўспамінах Атона Слізня, які разам з братамі Рафалам і Мячыславам знаходзіліся ў полацкім канвікце апошнія чатыры гады яго існавання, Я.Пірлінгу даецца вельмі станоўчая характарыстыка: «Старэйшым у канвікце, альбо рэгентам, быў ксёндз Пірлінг, немец па нацыянальнасці, які, аднак, гаварыў на чыстай польскай мове. Тут таксама прысутнічалі некалькі канвіктарскіх ксяндзоў: Гаво, Менэ, Плакен — французы і два палякі: Цеханавецкі і Фелькерзамб. З іх толькі Гаво і Цеханавецкаму мы не сімпатызавалі, а астатніх любілі, а больш за ўсіх рэгента, які быў высокі і хударлявы, яшчэ дастакова малады, з прывабным і ясным тварам і на дзіва лёгка выклікаў да сябе прыхільнасць»[4].
Пасля выгнання Таварыства Ісуса з Расійскай імперыі (1820) перабраўся ва ўкраінскія ўладанні аўстрыйскіх Габсбургаў. Быў прафесарам, а з 1829 па 1831 гг. і рэктарам у Цярнопалі. У 1829 г. распачаў навіцыят у Грацы, а потым заснаваў калегіумы Лінцы і Інсбруку. З 1831 па 1837 гг. і з 1843 па 1846 гг. быў правінцыялам Галіцкай правінцыі Таварыства Ісуса. У 1838—1843 гг. і 1846—1850 гг. — віцэ-правінцыял Аўстрыі[5].
У час цяжкай хваробы генерала Таварыства Ісуса Яна Ротана (1853) быў генеральным вікарыям і старшынстваваў на ХХІІ Генеральнай кангрэгацыі ордэна. Да самай канчыны ў 1870 г. зяўляўся асістэнтам генерала Таварыства Ісуса па Германіі[6].
Зрабіў значны ўнёсак у справу адраджэння Ордэна езуітаў у Аўстрыі, Германіі, Швейцарыі і Нідэрландах. Памёр у Рыме.
Зноскі
- ↑ Dr. Constant v. Wurzbach Pierling, Jacob // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Т. 22. — S. 272.
- ↑ Jakob Pierling // (unspecified title) Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Pinsker, A. Pierling, Jakob (1784—1870), Ordensmann
- ↑ Giżycki, J.M. Materyały do dziejów Akademii Połockiej i szkół odniej zależnych / J.M. Giżycki. — Kraków : Druk. W. Anczyca i spółki, 1905. — s. 121.
- ↑ Инглот, М. Общество Иисуса в Российской Империи (1772—1820 гг.) и его роль в повсеместном восстановлении Ордена во всём мире. М., 2004. — С. 404.
- ↑ BLKÖ: Pierling, Jacob
Літаратура правіць
- Блинова, Т. Б. Иезуиты в Беларуси. Роль иезуитов в организации образования и просвещения / Т. Б. Блинова. — Гродно: ГрГУ, 2002. — 427 с. (руск.)
- Инглот, М. Общество Иисуса в Российской Империи (1772—1820 гг.) и его роль в повсеместном восстановлении Ордена во всём мире. — М., 2004. (руск.)
- Giżycki, J. M. Materyały do dziejów Akademii Połockiej i szkół odniej zależnych / J.M. Giżycki. — Kraków : Druk. W. Anczyca i spółki, 1905. — 288 s. (польск.)
- Grzebień, Ludwik (Ed.): «Encyklopedia wiedzy o Jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564—1995». (польск.)
- Paszenda, Jerzy (2004): «Nauczanie architektury w szkołach jezuickich XVIII wieku». In: Wkład jezuitów do nauki i kultury w Rzeczypospolitej Obojga Narodów i pod zaborami. Ed. by Irena Stasiewicz-Jasiukowa, Wydawnictwo WAM, Kraków, pp. 385—402. (польск.)