Грац

горад у Аўстрыі

Грац (ням.: Graz, славенск.: Gradec) — горад на паўднёвым усходзе Аўстрыі, цэнтр федэральнай зямлі Штырыя. Грац — другі па велічыні горад Аўстрыі, налічвае больш 290 тысяч жыхароў (2010 год).

Горад
Грац
Graz
Герб Сцяг
Герб Сцяг
Ратуша Граца
Ратуша Граца
Краіна
Каардынаты
Кіраўнік
Першая згадка
1128
Плошча
127,6 км²
Вышыня цэнтра
353 м
Водныя аб’екты
Мура[d]
Насельніцтва
257 898 чалавек (2010)
Часавы пояс
Тэлефонны код
+43 316
Паштовы індэкс
A-801x, A-802x, A-803x, A-804x, A-805x
Аўтамабільны код
G
Афіцыйны сайт
graz.at
(ням.)(англ.)
Грац на карце Аўстрыі
Грац (Аўстрыя)
Грац
Грац (Аўстрыя)
Грац

Стары горад Граца належыць да найлепш захаваных цэнтраў гарадоў у Еўропе, у 1999 годзе ён быў уключаны ЮНЕСКА ў Спіс сусветнай спадчыны.

Гісторыя

правіць
 
Graz, Georg Matthäus Vischer (1670)

Назва горада пайшла ад славенскага слова Gradec, якое азначае «малы замак». Гэта даказвае, што горад узнік на месцы старажытнага славянскага паселішча. Першыя згадкі аб Грацы адносяцца да 881 года, які ў гэты час быў уласнасцю ўладароў Штырыі. У 1281 годзе Грац атрымаў гарадскія правы ад Рудольфа I Габсбурга. З першай паловы ХV стагоддзя і да XVII стагоддзя Грац быў сталіцай штырыйскай веткі дынастыі Габсбургаў. Пад іх уладай горад атрымаў значнае развіццё, у XVI стагоддзі на гары Шлосберг быў пабудаваны замак для абароны ад туркаў. У 1586 годзе ў Грацы ўзнік першы універсітэт. У 1809 годзе горад быў абложаны, але не ўзяты напалеонаўскімі войскамі.

Дзякуючы свайму геаграфічнаму становішчу, горад Грац апынуўся на скрыжаванні адразу некалькіх культур: нямецкай, балканскай і міжземнаморскай. Шмат стагоддзяў архітэктары і мастакі з гэтых рэгіёнаў мянялі аблічча горада, які стаў своеасаблівым «плавільным катлом» для розных нацыянальных традыцый. У час знаходжання пад уладай Габсбургаў Грац прадстаўляе сабою адначасова тыповы і ўнікальны горад Цэнтральнай Еўропы. Кожная эпоха і кожная культура знайшла на яго вуліцах сваё архітэктурнае ўвасабленне, і часта гэта не шараговыя пабудовы, а шэдэўры. Тут готыка суседнічае з мадэрнам, а барока не супярэчыць ракако. У горадзе можна адчуць атмасферу Сярэдневякоўя, заплутаўшы ў яго вузкіх завулках ці трапіўшы ў арсенал, дзе захоўваецца адна з самых вялікіх у свеце калекцый зброі. Гадзіннікавая вежа, якая засталася ад замка Шлосберг, разбуранага напалеонаўскімі войскамі, як і раней адбівае гарадскі час, пры гэтым маленькая стрэлка паказвае хвіліны, а вялікая — гадзіны.

У нашы дні Грац з'яўляецца важным прамысловым, культурным і турыстычным цэнтрам. У горадзе знаходзяцца 4 універсітэты і 2 вышэйшыя школы, у якіх вучацца каля 40 тыс. студэнтаў. Грац быў культурнай сталіцай Еўропы ў 2003 годзе і горадам кулінарных задавальненняў у 2008 годзе. У горадзе атрымалі развіццё веласіпедная, машынабудаўнічая, хімічная, харчовая і тэкстыльная галіны прамысловасці. Міжнародны кірмаш Граца з'яўляецца важным камерцыйным і прамысловым мерапрыемствам паўднёва-ўсходняй Еўропы.

Насельніцтва

правіць
Год Колькасць
1968 253 000 [2]
1991 238 000 [3]
Год Колькасць
2015 273 838
2015 282 479 [4]
Год Колькасць
2016 286 686 [5]
2018 286 292 [6]
Год Колькасць
2018 289 440 [7][8]
2022 292 630 [9]

Адукацыя

правіць

Памятныя мясціны

правіць

Транспарт

правіць

У горадзе працуе трамвайная сістэма — Грацкі трамвай.

Гарады-пабрацімы

правіць

Вядомыя асобы

правіць
 
Панарама Граца

Крыніцы

правіць
  1. а б Elke Kahr ist neue Grazer BürgermeisterinÖsterreichischer Rundfunk, 2021. Праверана 19 лютага 2022.
  2. Грац // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. — Т. 7. — С. 267.
  3. Грац // Большой словарь географических названий / под ред. В. М. КотляковЕкатеринбург: Русское географическое общество, 2003. — С. 182. — 832 с. — ISBN 5-94799-148-9
  4. http://www1.graz.at/Statistik/Bev%C3%B6lkerung/Bevoelkerung_2015_final.pdf
  5. http://www1.graz.at/Statistik/Bev%C3%B6lkerung/Bevoelkerung_2016_final.pdf
  6. Einwohnerzahl 1.1.2018 nach Gemeinden mit Status, Gebietsstand 1.1.2018Statistics Austria. Праверана 9 сакавіка 2019.
  7. http://www1.graz.at/Statistik/Bev%C3%B6lkerung/aktuelles_quartal.pdf
  8. https://data.graz.gv.at/daten/package/a6791cd8-db8e-4b3d-a560-c43804c68507
  9. https://de.statista.com/statistik/daten/studie/217757/umfrage/groesste-staedte-in-oesterreich/

Літаратура

правіць