Васілька Валадаравіч
Васілька Валадаравіч (паміж 1135—1150 — пасля 1196, магчыма, да 1222) — князь лагожскі (зг. 1186), магчыма, князь полацкі (1216—1222).
| Васілька Валадаравіч | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Уладзімір | ||||||
| Пераемнік | Святаслаў Мсціславіч | ||||||
| Нараджэнне | паміж 1135—1150 | ||||||
| Смерць | да 1222 | ||||||
| Род | Ізяславічы Полацкія | ||||||
| Бацька | Валадар Глебавіч | ||||||
| Маці | Рыкса Баляславаўна | ||||||
| Веравызнанне | праваслаўе | ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Сын Валадара Глебавіча і, магчыма, Рыксы, імаверна, малодшы брат полацкага князя Уладзіміра.
Упершыню згаданы пад 1186 годам, калі разам з князямі смаленскім Давыдам, наўгародскім Мсціславам і друцкім Усяславам удзельнічаў у паходзе на Полацк[1]. Прычыны паходу не вядомы, але палачане дамагліся мірнага развявання канфлікту, сустрэлі князёў на мяжы і далі багатыя дары — князі згадзіліся на мір. Магчыма, як вынік — васількаў брат Уладзімір стаў полацкім князем, а Васілька заняў сталец у Менску[2]. Паводле Пятнова, прычынай паходу мог быць канфлікт палачан з Уладзімірам, які ўжо 1184 годзе быў полацкім князем, а вынікам стала замацаванне стальца за Уладзімірам[3].
Па гэтым Васільку працяглы час не згадваюць крыніцы, імаверна, ён дзейнічаў узгоднена з братам. У 1191 годзе не названыя імёнамі полацкія князі, напэўна, Уладзімір і Васілька, сустракаліся ў Вялікіх Луках з ноўгарадскім князем Яраславам Уладзіміравічам і дамовіліся пра сумесны паходзе на літоўцаў або чудзь наступным годам. Пазней, 12 сакавіка 1196 года нейкі Васілька разам з чарнігаўцамі і друцкім князем Барысам разграміў смаленскае войска[4], пра гэта паведамляе Сіманаўскі летапіс. Паводле Мікалая Карамзіна, Троіцкі летапіс называў гэтага Васільку полацкім князем, а вядома, што тым часам полацкім князем быў Уладзімір[5]. Імаверна, і далей Васілька дзейнічаў узгоднена з братам, браў удзел у паходах, у тым ліку супраць немцаў у Ніжняе Падзвінне. У 1216 годзе Уладзімір задумаў вялікі паход на Рыгу, сабраў вялікае войска з «Русі і Літвы», імаверна, мусіў удзельнічаць і Васілька.
Уладзімір нечакана памёр і паход на Рыгу не адбыўся. Паводле Яна Длугаша, тым часам смаленскі князь Мсціслаў Давыдавіч разбіў літоўцаў, якія рабавалі ваколіцы Полацка[6]. Паводле Васіля Тацішчава, у 1217/1218 годзе нейкі полацкі князь Васілька разам з Мсціславам Удатным і Уладзімірам Рурыкавічам удзельнічаў у паходзе на Галіч[7]. У свой час Мацей Стрыйкоўскі пісаў, што ў гэтым паходзе бралі ўдзел і літоўцы, хоць полацкага князя Васільку не згадваў. Магчыма, згаданая Длугашам сутычка смаленцаў з літоўцамі каля Полацка адбылася пасля смерці Уладзіміра менавіта з войскамі Васількі, дзе маглі быць літоўцы, якіх ён потым ён павёў і пад Галіч. У такой версіі няма аднак пэўнасці, яна выключна гіпатэтычная. У кожным разе, калі Васілька Валадаравіч і быў полацкім князем пасля Уладзіміра, то толькі да 1222 года, калі смаленскія князі захапілі Полацк.
У мастацтве
правіць-
Скульптура Заіра Азгура «Князь Васілёк Мінскі» (1943), захоўваецца ў Мемарыяльным музеі-майстэрні З. І. Азгура.
Зноскі
Літаратура
правіць- Алексеев Л. В. Полоцкая земля // Древнерусские княжества Х-XIII вв. — М., 1975.
- Белорусская ССР: Краткая энциклопедия в 5 т. (руск.) / Ред. колл.: П. У. Бровка и др. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. Биографический справочник. — 737 с. — 50 000 экз.
- Володихин Д. Еще раз о княжеской власти в средневековом Полоцке // Вопросы истории, № 4-5, 2000. — С. 173—175.
- Загарульскі Э. М. Заходняя Русь: ІХ-ХІІІ ст.: Вучэб. дапам. — Мн., 1998, − 260 с.
- Пятнов А. П. Полоцкая земля в последней четверти XII в. // Rossica Antiqua. 2010. Вып. 1. — С. 135—138.
- Татищев В. История Российская. — Т. 2. — М., 1962.