Вялікая Грамадзянская вуліца (Магілёў)
Вялікая Грамадзянская вуліца (руск.: Большая Гражданская улица) — вуліца ў цэнтральнай частцы Магілёва, на тэрыторыі Пакроўскага пасада (Падміколля).
| Вялікая Грамадзянская Магілёў | |
|---|---|
| Агульная інфармацыя | |
| Краіна | Беларусь |
| Рэгіён | Магілёўская вобласць |
| Горад | Магілёў |
| Раён | Ленінскі раён |
| Гістарычны раён | Пакроўскі пасад (Падміколле) |
| Ранейшыя назвы | Вялікая Мяшчанская |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Гісторыя
правіць
Гістарычная назва Вялікая Мяшчанская вуліца[1].
.jpg)
У канцы 1930-х гадоў знішчана драўляная Халодная сінагога[2].
Па вул. Вялікая Грамадзянская, 66 знаходзілася кватэра Карпінскіх, якая ў час Вялікай Айчыннай вайны была асноўнай яўкай падпольшчыкаў. Тут камсамолка Таня і яе маці В. М. Карпінская друкавалі ўначы на пішучай машынцы падпольную газету «За Родину» (пазней — «За Советскую Родину»), лістоўкі і зводкі Саўінфармбюро, захоўвалі боепрыпасы і медыкаменты для партызан, данясенні разведкі. У сакавіку 1943 г. нацысты арыштавалі Карпінскіх і пасля жорсткіх катаванняў расстралялі. В. М. Карпінская пасмяротна ўзнагароджана ордэнам Леніна, Таня — ордэнам Айчыннай вайны 1-й ступені[3].
У жніўні 2014 года быў знішчаны цокальны паверх гістарычнага дома, які да вайны ўяўляў сабой двухпавярховы будынак з драўляным 2-м паверхам.
Увесну 2015 года пачалося аднаўленне будынка малой сінагогі XIX стагоддзя (дом № 13) з ансамбля сінагагальнага двара на Школішчы[4].
.jpg)
26 жніўня 2016 года быў знесены 2-павярховы будынак яўрэйскай школы, які быў апошнім цэлым аўтэнтычным будынкам на гістарычнай тэрыторыі паселішча яўрэяў у раёне Школішча[5].
.jpg)
Размяшчэнне
правіцьАрыентавана з паўднёвага захаду на паўночны ўсход. Пралягае ўздоўж падножжа карэннага правага берага р. Дняпро. Пачынаецца ад Дняпроўскага моста, з поўдня прымыкаюць вуліцы Праванабярэжная і Гогаля. Пераходзіць у Малую Грамадзянскую недалёка ад скрыжавання апошняй з 1-м Рабочым завулкам. Раней працягвалася на поўнач ад Малой Грамадзянскай да вуліцы Катоўскага.
Забудова
правіць- № 13 — малая сінагога (ХХ стагоддзе) —
Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 513Г000018 - № 13 — ешыбот.
- Свята-Пакроўская царква са званіцай (адбудоўваецца).
Па вуліцы Вялікай Грамадзянскай размешчаны галоўны ўваход у парк Падміколле і каскадная лесвіца да плошчы Арджанікідзэ з фантанамі.
Зноскі
- ↑ Список дореволюционных и современных названий улиц г. Могилева
- ↑ Барысенка М. С. Магілёўшчына — мой любы і невядомы край. Зборнік экскурсій у 2-х частках. Ч.1. Магілёў, 2003. 190 с.: іл(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 18 снежня 2019. Праверана 18 снежня 2019.
- ↑ 26. Забудова Першамайскай вуліцы // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1986. — Магілёўская вобласць. — С. 65. — 408 с., іл.
- ↑ У Магілёве пачалі рэканструкцыю будынка былой сінагогі (фота) // Еўрарадыё, 29.04.2015.
- ↑ Фотофакт. В Могилеве на месте будущего парка в Подниколье снесли дореволюционное здание Архівавана 18 снежня 2019.
- ↑ «Бутылочный домик» всё. В Могилёве начали снос популярной городской достопримечательности