Віторыа Альф’еры
Граф Віторыа Альф'еры[5], Віторыо Альф'еры[6] (італ.: Vittorio Alfieri; 16 студзеня 1749, Асці княства П'емонт, Італія — 8 кастрычніка 1803) — італьянскі паэт і драматург-класіцыст, «бацька італьянскай трагедыі».
| Віторыа Альф'еры | |
| Vittorio Alfieri | |
 партрэт працы Фабра, 1793 | |
| Асабістыя звесткі | |
|---|---|
| Дата нараджэння: | 16 студзеня 1749[1][2][…] |
| Месца нараджэння: | |
| Дата смерці: | 8 кастрычніка 1803[1][2][…] (54 гады) |
| Месца смерці: | |
| Пахаванне: | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці: | драматург, паэт, пісьменнік, акцёр, перакладчык, тэатральны акцёр, філосаф |
| Кірунак: | класіцызм |
| Валодае мовамі: | італьянская мова[1][2] |
| Грамадская дзейнасць | |
| Член у | |
| Подпіс: |
 |
| fondazionealfieri.it | |
| Творы на сайце Lib.ru | |
 Выявы на Вікісховішчы | |
БіяграфіяПравіць
Нарадзіўся ў багатай арыстакратычнай сям'і. Рана страчвае бацьку, вучыцца ў Турынскай ваеннай акадэміі. Пасля яе заканчэння падарожнічае па Еўропе, па вяртанні ў Турын займаецца самаадукацыяй, шмат чытае, вывучае лацінскую і грэчаскую мовы, захапляецца тэатрам. У 1775 піша сваю першую трагедыю «Клеапатра», пасля трагедыю «Філіп» (надр. 1783) на сюжэт з іспанскай гісторыі, апрацаваны пазней Ф. Шылерам у «Доне Карласе». У гэты ж перыяд ствараюцца трагедыі «Палінік», «Арэст», «Антыгона».
У 1777 годзе В. Альф'еры пераязджае ў Таскану, каб вывучыць тасканскі дыялект, жыве ў Сіене і Фларэнцыі, дзе знаёміцца з графіняй Луізай д'Олбані, жонкай прэтэндэнта на англійскі трон Карла-Эдуарда Сцюарта, пад уплывам якой працягвае свае літаратурныя заняткі. Вывучае літаратуру эпохі Адраджэння, перш за ўсё творы Дантэ і Нікало Макіявелі, якія паўплывалі на фармаванне яго поглядаў. У тым жа годзе піша трактат «Аб тыраніі» (надр. 1789), дзе адлюстроўвае ідэал грамадзяніна і тыранаборцы, а таксама трагедыю «Віргінія».
У тасканскі перыяд творчасці В. Альф'еры стварае 14 трагедый, сярод якіх «Змова Пацы» і «Тымаліён», «Марыя Сцюарт», «Дон Гарсія», «Саўл», прасякнутыя тыранаборчым пафасам. У 1778—86 працуе над трактатам «Пра ўладара і літаратуру» (надр. 1789), у якім выкладае свае погляды на ролю літаратуры і мастацтва.
У 1784 пераязджае ў Францыю; жыве спачатку ў Кальмары (Эльзас), пасля ў Парыжы, дзе стварае 5 трагедый. У 1788 пасля смерці Карла-Эдуарда Сцюарта бярэ шлюб з Луізай д'Олбані. Захоплена вітае Французскую рэвалюцыю, аднак тэрор мяняе яго стаўленне. У 1792 вяртаецца ў Фларэнцыю, а яго маёмасць у Францыі канфіскуецца. У апошнія гады вядзе замкнёнае жыццё, аддаецца навуковым заняткам, перакладае старажытнагрэчаскія і лацінскія тэксты. У 1799 стварае зборнік вершаў і прозы «Мізагал» («Франканенавіснік»), дзе асуджае рэвалюцыю ў Францыі, у 1800—03 піша 6 вершаваных камедый.
Пахаваны ў царкве Санта-Крочэ ў Фларэнцыі паміж Мікеланджэла і Нікало Макіявелі. Зрабіў вялікі ўплыў на наступныя пакаленні літаратараў, сярод якіх Уга Фоскала і Джакома Леапардзі, што лічылі яго папярэднікам італьянскага Рысарджымента — руху за аб'яднанне краіны. Крытыкі адзначаюць, што яго творчасць адлюстравала крызіс Асветніцтва ў Італіі перыяду Французскай рэвалюцыі і пошукі новых ідэалагічных і мастацкіх арыентыраў напярэдадні эпохі рамантызму.
Асобныя часткі з трактата «Пра ўладара і літаратуру» на беларускую мову пераклала Аксана Данільчык.
Зноскі
- ↑ 1,0 1,1 1,2 data.bnf.fr: платформа адкрытых дадзеных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 60. — ISBN 978-2-221-06888-5
- ↑ 3,0 3,1 Vittorio Alfieri // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ 4,0 4,1 Альфьери Витторио // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ правілы 2008
- ↑ Напісанне імя і прозвішча Віторыо Альф'еры ў адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах. Т.1., Мн., 1996, С.287.
