Ге́тманшчына (укр.: Гетьма́нщина; афіцыйна Войска Запарожскае укр.: Військо Запорозьке) — гісторыяграфічная назва часткі тэрыторый сучаснай Украіны і Расіі (Старадуб'е), на якую распаўсюджвалася ўлада гетмана.

Гістарычная дзяржава
Гетманшчына
Войска Запарожскае
Герб Войска Запарожскага з летапісу Рыгора Грабянкі  (укр.) (бел.[1] Сцяг
Герб Войска Запарожскага з летапісу Рыгора Грабянкі  (укр.)[1] Сцяг
Тэрыторыя Гетманшчыны ў 1649-1657 гг.
Тэрыторыя Гетманшчыны ў 1649-1657 гг.
< 
 >

Сталіца Чыгірын, Гадзяч, Батурын, Глухаў
Найбуйнейшыя гарады Батурын, Брацлаў, Глухаў, Кіеў, Палтава, Нежын, Старадуб, Чарнігаў, Чыгірын
Мова(ы) стараўкраінская мова
Рэлігія хрысціянства праваслаўнага абраду
Плошча Больш за 200 тыс. км²
(сярэдзіна XVII стагоддзя)
Насельніцтва 1,5 млн. чал. (канец XVII стагоддзя)
Форма кіравання Рэспубліка з элементамі манархіі[3]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя Правіць

Гетманшчына бярэ свой пачатак з паўстання Хмяльніцкага, якое ўспыхнула ў 1648 годзе[4][5]. Першапачаткова ахоплівала як Лева- і Правабярэжную Украіну, так і Запарожжа. Пасля паўстання Барабаша і Пушкара ўтварылася Войска Запарожскае Нізавое і Запарожжа стала падпарадкоўвацца гетману толькі фармальна, а пасля падпісання Вечнага міру 1686 года паміж Рускім царствам і Рэччу Паспалітай і ліквідацыяй гетманскага кіравання на Правабярэжнай Украіне, тэрмін стаў ужывацца толькі ў дачыненні Левабярэжжа, Кіева і яго наваколляў.[6]

У 1654 годзе Гетманшчына прыняла пратэктарат рускага цара. З 1663 года Гетманшчына, якая мела ў палітыка-адміністрацыйным стаўленні шэраг асобых правоў у складзе Рускага царства, была падкантрольная Маларасійскаму прыказу[7], а пасля смерці гетмана Скаропадскага — кіравалася Маларасійскай калегіяй[8].

У 1764 годзе падчас ваенных рэформаў званне гетмана Войска Запарожскага было адменена і апошні гетман Кірыл Разумоўскі быў павышаны ў званні да генерал-фельдмаршала. Аднак фармальна старыя адміністрацыйныя адзінкі Гетманшчыны працягвалі існаваць да 1782 года: па ўказу Кацярыны II набыло моц агульнае палажэнне аб губернях Расійскай імперыі 1781 года, з прычыны чаго перажыткі соценна-палкавога адміністрацыйнага падзелу Войска Запарожскага канчаткова выйшлі з юрыдычнага ўжывання Расійскай імперыі.

Гл. таксама Правіць

Зноскі

Літаратура Правіць

Спасылкі Правіць