Вікіпедыя

Джэймс Уайт Блэк

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Блэк.

Джэймс Уайт Блэк (англ.: James Whyte Black, 14 чэрвеня 1924 года, Адынгстан, Шатландыя — 22 сакавіка 2010, Лондан) — шатландскі фармаколаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1988 годзе разам з Дж. Х.Хітчынгсам і Г. Б. Элаян.

Джэймс Уайт Блэк
англ.: James Whyte Black
Дата нараджэння 14 чэрвеня 1924(1924-06-14)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 21 сакавіка 2010(2010-03-21)[3] (85 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Род дзейнасці урач, фармаколаг, фармацэўт, вынаходнік, кардыёлаг, выкладчык універсітэта, хімік
Навуковая сфера фармакалогія
Месца працы
Альма-матар
Член у
Узнагароды
рыцар-бакалаўр

InBev-Baillet Latour Health Prize[d] (1979)

прэмія Ласкера — Дэбейкі за клінічныя медыцынскія даследаванні[d] (1976)

міжнародная прэмія Фонда Гайрднера (1979)

прэмія Вольфа па медыцыне (1982)

 Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне

Каралеўскі медаль[d] (2004)

прэмія Шэеле[d] (1983)

 ордэн Заслуг

Cameron Prize of the University of Edinburgh[d] (1980)

ганаровы доктар Саламанкскага ўніверсітэта[d] (1996)

член Каралеўскага таварыства Эдынбурга[d]

FRCP[d]

член Лонданскага каралеўскага таварыства[d]

Ellison–Cliffe Lecture[d] (1994)

ганаровы член Каралеўскай калегіі хірургаў Англіі[d] (1993)

медаль Джона Скота[d] (1981)

Mullard Award[d] (1978)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

правіць

Джэймс Уайт Блэк нарадзіўся 14 чэрвеня 1924 года ў Адынгстане (Ланакшыр). Ён быў чацвёртым з пяці сыноў баптысцкай сям’і, вытокі якой прасочваюцца да Balquhidder у Пертшыры.[7] Яго бацька быў горным інжынерам.[7] Ён вырас у Файф, адукацыю атрымаў у сярэдняй школе Beath у Каўдэнбіце (англ.: Cowdenbeath) і ва ўзросце 15 гадоў выйграў стыпендыю для навучання ва ўніверсітэце Сент-Эндруса, дзе вывучаў медыцыну.[7] Яго сям’я была занадта бедная, каб адправіць яго ва ўніверсітэт. Яго настаўнік па матэматыцы пераканаў Блэка, каб ён здаў уступныя экзамены ва ўніверсітэт.[8].

Да 1967 года ўніверсітэцкі каледж Данды быў месцам для ўсёй клінічнай медыцынскай дзейнасці ва ўніверсітэце Сент-Эндруса. Ён паступіў ва ўніверсітэцкі каледж (які ў выніку стаў універсітэтам Данды) у 1943 годзе і скончыў яго ў 1946 годзе.[9]

Пасля заканчэння ён застаўся ва ўніверсітэцкім каледжы, каб далучыцца да аддзела фізіялогіі ў якасці асістэнта, а пасля заняць пост выкладчыка ва ўніверсітэце Малая.[9][10] Але ён вырашыў не займацца кар’ерай практыкуючага ўрача[10].

Блэк зрабіў значны ўнёсак у фундаментальныя навуковыя і клінічныя веды ў галіне кардыялогіі як урач і як вучоны. Яго вынаходства прапраналола, бэта-адрэнаблакатара, які зрабіў рэвалюцыю ў медыцынскім упраўленні стэнакардыяй, лічыцца адным з самых важных укладаў у клінічнай медыцыне і фармакалогіі 20-га стагоддзя.[11][12] Прапраналол быў апісаны як найбольшы прарыў у лячэнні хвароб сэрца з моманта адкрыцця наперстаўкі ў 18 стагоддзі і прынёсшы карысць мільёнам людзей.[10] Метад даследавання Блэка, яго адкрыцці ў галіне адрэнергічнай фармакалогіі і яго ўдакладненне механізмаў сардэчнай дзейнасці з’яўляюцца моцнымі бакамі яго працы[13].

Аўтар навуковых прац па стварэнні і выкарыстанні новых проціпухлінных і процівірусных прэпаратаў для лячэння сардэчна-сасудзістых хвароб і язвавай хваробы страўніка.

Прафесар Лонданскага ўніверсітэта (1973).

Член Лонданскага Каралеўскага таварыства (1976).

Асабістае жыццё

правіць

Блэк сустрэў Хілары Джоан Воан (1924—1986) на балі ва ўніверсітэце ў 1944 годзе. Яны пабраліся шлюбам у 1946 годзе пасля заканчэння ўніверсітэта. Ён апісаў яе як «рухаючую сілу» свайго жыцця, пакуль яна не памерла ва ўзросце 61 гадоў у графстве Сурэй.[7][14] У 1951 годзе ў ніх нарадзілася дачка Стэфані.[7] Блэк зноў ажаніўся ў 1994 годзе з прафесарам Ронай Мак-Кі.[10] Блэк не быў публічным чалавекам, таму ён са здзіўленнем успрыняў навіну, што ён атрымаў Нобелеўскую прэмію.[10]

Блэк памёр раніцай 22 сакавіка 2010 года ва ўзросце 85 гадоў пасля працяглай хваробы. Яго смерць была абвешчана ўніверсітэтам Данды, дзе ён быў канцлерам з 1992 па 2006 год.[15] Яго пахаванне адбылося 29 сакавіка ў царкве Св. Калумба ў Лондане.[16] Ён пахаваны на могілках Ardclach прыхода, створанага ў 1655 годзе, побач з Нэрнам, Шатландыя.

Узнагароды

правіць

Зноскі

  1. ↑ Sir James Black // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ Sir James Black // ISFDB — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ Sir James Black SCOTTISH PHARMACOLOGIST // (unspecified title) Праверана 13 кастрычніка 2018.
  4. ↑ а б Find a Grave — 1996. Праверана 28 чэрвеня 2024.
  5. ↑ NNDB — 2002.
  6. ↑ www.ae-info.org
  7. ↑ а б в г д Black, Sir James W. Autobiography. The Nobel Foundation. Праверана 23 March 2010.
  8. ↑ "Scottish Nobel prize winner Sir James Black dies at age 85". The Daily Record. 23 March 2010. Праверана 25 March 2010.
  9. ↑ а б Death of Sir James Black(недаступная спасылка). Archives, Records and Artefacts at the University of Dundee. Архівавана з першакрыніцы 4 верасня 2011. Праверана 13 June 2011.
  10. ↑ а б в г д "Sir James Black, OM". The Telegraph. 23 March 2010. Праверана 25 March 2010.
  11. ↑ Stapleton, Melanie P. (1997). "Sir James Black and Propranolol". Texas Heart Institute Journal. 24 (4): 336–342. PMC 325477. PMID 9456487.
  12. ↑ "anTAGonist" and "ciMETidine". American Chemical Society (2005). Праверана December 25, 2005.
  13. ↑ Alan Taylor (25 January 2004). "Or is this our national hero?". Sunday Herald. Праверана January 25, 2004.
  14. ↑ Deaths England and Wales 1984—2006 Архівавана 4 лістапада 2015.
  15. ↑ "Nobel Prize-winning scientist Sir James Black dies". BBC News. BBC. 22 March 2010. Праверана 25 March 2010.
  16. ↑ "Heart disease treatment pioneer James Black dies". Associated Press. 22 March 2010. Праверана 25 March 2010.(недаступная спасылка)

Літаратура

правіць
  • Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1996. — 511 с.: іл.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Джэймс_Уайт_Блэк&oldid=4755817"