Дэкларацыя аб незалежнасці Рэспублікі Малдова
Дэкларацыя пра незалежнасць Рэспублікі Малдова (рум.: Declarația de independență a Republicii Moldova) ці Дэкларацыя незалежнасці Малдовы — дакумент, зацверджаны 27 жніўня 1991 года Парламентам Малдаўскай ССР у законе №691 «Пра дэкларацыю пра незалежнасць» пасля правалу Жнівеньскага путчу ДКНС і аб'яўляў пра выхад Малдовы са складу СССР[1].
Змест правіць
Парламент Рэспублікі Малдова абвяшчаў у гэтай дэкларацыі незалежнасць Рэспублікі Малдова, прымаючы да ўвагі тысячагадовае мінулае малдоўскага народа і яго бесперапынную дзяржаўнасць (пачынаючы з часоў Малдаўскага княства), а таксама падкрэсліваючы поўнае права на падобны крок. Дэкларацыя аб'яўляла несапраўднымі рашэнні Кючук-Кайнарджыйскага (1775) і Бухарэсцкага мірных дагавораў (1812) паміж Расіяй і Турцыяй, вінавацячы абодва бакі ў рассячэнні нацыянальнай тэрыторыі; несапраўднымі таксама былі абвешчаны закон Вярхоўнага Савета СССР ад 2 жніўня 1940 «Пра ўтварэнне саюзнай Малдаўскай ССР» і Пакт Молатава-Рыбентропа ад 23 жніўня 1939 года, бо яны былі прыняты без уліку думкі насельніцтва Бесарабіі, Букавіны і вобласці Герца.
Дэкларацыя незалежнасці спасылалася на дэкларацыю пра суверэнітэт Рэспублікі Малдова ад 23 чэрвеня 1990 года і шэраг апошніх дакументаў Вялікіх Нацыянальных Сходаў у Кішынёве, прынятых у 1989—1991 гадах, а таксама прызнавала поўнае права насельніцтва рэспублікі на байкот рэферэндуму пра захаванне СССР ад 17 сакавіка 1991 года. Гэтыя дакументы складалі глебу для прызнання суверэнітэту і дзяржаўнасці Малдавіі. На глебе Хартыі ААН, у якой гаварылася пра раўнапраўе народаў і іх права на самавызначэнне, а таксама Хельсінкскага апошняга акта Парламент Малдовы афіцыйна абвясціў Рэспубліку Малдову як суверэнную, незалежную і дэмакратычную дзяржаву. Афіцыйнай мовай, паводле Дэкларацыі, аб'яўлялася румынская мова на лацінскай графіцы, прынятая як афіцыйная яшчэ 31 жніўня 1989 года Парламентам Малдовы[2].
Афіцыйныя наступствы правіць
278 дэпутатаў падпісалі гэты дакумент у 1991 годзе, і 27 жніўня стала дзяржаўным святам краіны пад назвай Дзень незалежнасці Рэспублікі Малдова. Прызнанне незалежнасці Малдавіі афіцыйна было адзначана 2 сакавіка 1992 года, калі краіна стала членам ААН.
Арыгінальны дакумент згарэў у 2009 годзе падчас хваляванняў у Малдове, аднак у 2010 годзе тэкст Дэкларацыі атрымалася аднавіць[3][4].
Зноскі
- ↑ Закон Республики Молдова о Декларации о независимости Республики Молдова Nr.691-XII от 27.08.91 Архівавана 15 мая 2009. (руск.)
- ↑ A Field Guide to the Main Languages of Europe - Spot that language and how to tell them apart Архівавана 4 сакавіка 2016., on the website of the European Commission
- ↑ Moldova restores Declaration of Independence Архівавана 8 жніўня 2014.
- ↑ Text of Moldova's Declaration of Independence recovered Архівавана 22 сакавіка 2016.
Спасылкі правіць
- Текст декларации на официальном сайте Президента Молдавии Архівавана 16 красавіка 2020. (руск.)