Каадай

Каадай або каа-даі, каадаізм (в’етн.: Cao Đài, поўная назва Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, літаральна "вялікае вучэнне трэцяга перыяду адкрыцця і выратавання") — сучаасная сінкрэтычная рэлігія ў В’етнаме.

Гісторыя

Заснавальнікам каадай з'яўляецца Ле Ванг Чунг, в'етнамскі чыноўнік на службе каланіяльнай французскай адміністрацыі. Пасля заканчэння службы ён пераехаў у горы, дзе займаўся медытацыяй. У 1926 г. Ле Ванг Чунг абвясціў сябрам, што ўвайшоў у кантакт з найвышэйшай істотай каадай і атрымаў ад яе праўдзівае паведамленне. У горадзе Тэйнінь на поўдні В’етнама быў заснаваны галоўны храм каадай. Колькасць прыхільнікаў хутка расла. Вернікі каадай падтрымлівалі вызваленне В'етнама ад французскай каланіяльнай акупацыі, а потым у гады В'етнамскай вайны — аб'яднанне краіны.

У наш час каадай з'яўляецца рэлігіяй, афіцыйна прызнанай у В'етнаме, налічвае некалькі мільёнаў вернікаў, пераважна на поўдні краіны, а таксама сярод в'етнамскіх эмігрантаў у ЗША, Аўстраліі і Францыі.

Вучэнне

У аснове каадай палягаюць традыцыйныя будысцкія культы, даасізм, канфуцыянства і хрысціянства. Згодна вучэнню прыхільнікаў гэтай рэлігіі, бог каадай нарадзіўся ў выніку вялікага выбуху і стварыў з мужчынскага і жаночага пачаткаў вядомы нам сусвет. Мужчынскі пачатак часцяком атаесамляецца з Будай або Богам-бацькам, а жаночы з Маці-Будай або Богам-маці. На працягу гісторыі існавалі тры перыяды распаўсюджвання каадай — два ў форме будызму, а апошні — у форме вучэння Ле Ванг Чунга. Цікава, што другая форма таксама ўключала вучэнні Канфуцыя, Ісуса, Лаа-Цзы. Прыхільнікі каадай шануюць Жанну д'Арк, Віктора Гюго, Льва Талстога, Сунь Ятсена і інш.

У выніку прытрымлівання рэлігіі каадай набожны вернік можа дасягнуць стадый святога, мудраца і Буды. Каадаісты вераць у цыклы перараджэнняў, ад якіх вызвалены толькі Буда.

Арганізацыя

Каадай не мае адзінай арганізаванай царквы, фактычна падзяляецца на 6 буйных сект, але галоўную ролю адыгрывае арганізацыя храма ў горадзе Тэйнінь. На чале яе стаіць духоўны правадыр зяя-тонг. Яго звычайна прызнаюць і прыхільнікі з іншых сект. Сама арганізацыя падзяляецца на заканадаўчыя, выканаўчыя і судовыя органы, чым нагадвае дзяржаву. Духоўная іерархія запазычана з каталіцызму. У каадаістаў ёсць свой папа, кардыналы, біскупы і г. д.

Культ

Важнай часткай культу каадай з'яўляецца шанаванне Бога-бацькі і Бога-маці перад алтарамі ў форме малітваў, рытуальных паклонаў і ахвярапрынашэнняў (кветак, свечак, духмяных рэчываў, садавіны). Наведванне храмаў абавязковае, хаця пры іх адсутнасці дазволена маліцца ў іншых месцах. Кожны каадаіст прытрымліваецца вегетарыянскага посту, як мінімум 6 дзён на месяц.

Спасылкі

Афіцыйная старонка Архівавана 27 красавіка 2013.
Рытуалы каадай Архівавана 1 чэрвеня 2013.