Кібарты

Кібарты
Герб	Сцяг
Краіна	Літва
Павет	Мар’ямпольскі
Раён	Вілкавішкіскі
Сянюнія	Кібартайская
Каардынаты	54°38′20″ пн. ш. 22°45′20″ у. д.HGЯO
Першая згадка	1561
Горад з	1856
Вышыня цэнтра	70 м
Насельніцтва	▼4 015 чал. (1 студзеня 2023);
Часавы пояс	UTC+2, летам UTC+3
Паштовыя індэксы	LT-70065
Афіцыйны сайт	kybartai.lt
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кіба́рты^[2], таксама Кібарта́й (літ.: Kybartai) — горад у Літве, на рацэ Лепана. Уваходзіць у Вількавішскі раён Мар’ямпольскага павета. Размешчаны за 16 км на захад ад Вількавішак, на граніцы з Калінінградскай вобласцю Расійскай Федэрацыі, граніца ідзе па рацэ. Чыгуначная станцыя на лініі Коўна — Калінінград. У горадзе пешаходны, аўтамабільны і чыгуначны пагранічныя пераходы Літва — Расія.

Кібарты адносяцца да этнаграфічнага рэгіёну Сувалкія.

Гісторыя

Першы ўспамін адносіцца да 1561 года. Пры трэцім падзеле Рэчы Паспалітай 1795 года адышоў Прусіі і быў у яе складзе да 1807 года. З 1807 года ўваходзіў у склад Варшаўскага герцагства.

У выніку Венскага кангрэса, які праходзіў пасля заканчэння вайны з Напалеонаўскай Францыяй, Варшаўскае герцагства было скасавана, і ў 1815 годзе пасад Кібарты быў уключаны ў склад Царства Польскага Расійскай імперыі. У 1856 годзе пасад, размешчаны ля мытнага пункта Вержбалова, атрымаў статус горада. Значны рост горада адбыўся пасля 1861 года, калі была пабудавана чыгунка Санкт-Пецярбург — Варшава. Чыгуначная станцыя, пабудаваная каля Кібартаў, была названа Вержбалова паводле назвы суседняга горада Вержбалова (станцыя Вержбалова).

З 1918 года ў складзе Літвы. Кібарты былі апошнім горадам Літвы, дзе быў літоўскі прэзідэнт Антанас Смятона 15 чэрвеня 1940 года перад эміграцыяй праз савецкую акупацыю.

З 1940 года ў Літоўскай ССР. Падчас Другой сусветнай вайны быў кінуты Чырвонай Арміяй 22 чэрвеня 1941 года. Вызвалены 18 кастрычніка 1944 года войскамі 3-га Беларускага фронту падчас Гумбінен-Гольдапскай наступальнай аперацыі. У 1950—1959 гадах быў цэнтрам Кібартайскага раёна.

З 1990 года ў складзе адноўленай незалежнай Літвы. Герб Кібартаў зацверджаны 24 лістапада 1998 года ўказам прэзідэнта Літвы, створаны паводле праекта мастака Кястуціса Гвалды. У красавіку 2001 года была ўтворана Кібартайская сянюнія, якая ўключае 39 вёсак і горад Кібарты.

Насельніцтва

Год	Колькасць
2001	6 560	^[1]
2002	6 524	^[1]
2003	6 484	^[1]
2004	6 415	^[1]
2005	6 343	^[1]
2006	6 306	^[1]

Год	Колькасць
2007	6 217	^[1]
2008	6 138	^[1]
2009	6 115	^[1]
2010	6 047	^[1]
2011	5 672	^[1]
2012	5 490	^[1]

Год	Колькасць
2013	5 333	^[1]
2014	5 223	^[1]
2015	5 102	^[1]
2016	4 996	^[1]
2017	4 817	^[3]
2018	4 649	^[4]

Год	Колькасць
2019	4 549	^[5]
2020	4 461	^[5]
2021	4 126	^[1]
2022	4 083	^[5]
2023	4 015	^[1]

Славутасці

Царква Святога Аляксандра Неўскага (вул. Басанавічаус, 19). Пабудавана ў 1870 годзе.
Касцёл (1928).
Гімназія імя Данялайціса.
У гарадскім парку ўсталяваны бюст Левітану працы скульптара Бронюса Вішняўскаса.