Людміл Стаянаў
Людміл Стая́наў[2], сапр. Георгі Стаянаў Златараў[2] (балг.: Людмил Стоянов, Георги Стоянов Златарев; 6 лютага 1886 — 11 красавіка 1973) — балгарскі пісьменнік, перакладчык, мовазнавец, грамадскі дзеяч, Народны дзеяч культуры Народнай Рэспублікі Балгарыя (1963), Герой Сацыялістычнай Працы Народнай Рэспублікі Балгарыя (1963), акадэмік Балгарскай акадэміі навук (1946).
| Людміл Стаянаў | |
|---|---|
| балг.: Людмил Стоянов, Георги Стоянов Златарев | |
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 6 лютага 1886 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 11 красавіка 1973[1] (87 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Грамадзянства | |
| Жонка | Марыя Грубешліева[d] |
| Месца працы | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | паэт, перакладчык, літаратурны крытык, пісьменнік, навуковец |
| Мова твораў | балгарская мова |
| Грамадская дзейнасць | |
| Партыя | |
| Член у | |
| Узнагароды |
  |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў сяле Кавачэвіца (у сучаснай Благоеўградскай вобласці Балгарыі). Вучыўся ў гімназіі ў горадзе Плоўдзіў. У 1905 годзе пераехаў у Сафію, працаваў на цагельні. Стаў парламенцкім рэпарцёрам газеты «Пряпорец», органа Дэмакратычнай партыі, а затым антыманархісцкай газеты «Балканска трибуна». Удзельнік Першай і Другой Балканскіх войнаў, Пешай сусветнай вайны.
У 1920-х — 1930-х гадах займаўся публіцыстыкай і літаратурнай творчасцю, рэдагаваў шэраг выданняў левага кірунку. Быў арыштаваны, і цэнзура забараніла друкаваць яго тэксты. У 1940—1941 гадах быў інтэрніраваны ў Пазарджык, а затым у Самавіт. З 1946 па 1949 год — старшыня Саюза балгарскіх пісьменнікаў. У 1946 годзе стаў акадэмікам Балгарскай акадэміі навук. У 1948 годзе быў абраны членам Сусветнага савета міру. На працягу 10 гадоў, з 1949 па 1959 год — дырэктар Інстытута літаратуры Балгарскай акадэміі навук[3].
Член Балгарскай камуністычнай партыі з 1944 года[3]. Дэпутат Вялікага народнага сходу (1946), Народнага сходу 3-га склікання[3].
Памёр 11 красавіка 1973 года ў Сафіі.
Творчасць правіць
Літаратурную творчасць пачаў у 1905 годзе[3][2]. Выступіў як паэт-сімваліст у зборніках «Здані на раздарожжы» (1914), «Меч і слова» (1917). Пад уплывам рэвалюцыйнага руху звярнуўся да сацыяльных праблем у зборніку «Святая святых» (1926). Ідэі грамадзянскасці, сцвярджэнне гуманістычных і рэалістычных прынцыпаў адлюстравана ў паэтычных зборніках «Зямное жыццё» (1939), «За жалезнай заслонай» (1953), аповесцях «Срэбнае вяселле палкоўніка Матава» (1933), «Халера» (1935) і інш. Аўтар раманаў «На світанні» (1945), «Вайна» (1973), аўтабіяграфічнай аповесці «Дзяцінства» (1962), зборнікаў апавяданняў, драматычных, крытычных і публіцыстычных твораў.
Перакладаў на балгарскую мову творы рускіх і савецкіх класікаў літаратуры (у тым ліку Сяргея Ясеніна), унёс значны ўклад у развіццё савецка-балгарскіх культурных адносін[3]. Адзін з аўтараў перакладу 10-томнага зборніка твораў А. С. Пушкіна (1941—1942). Пераклаў на балгарскую мову асобныя творы Янкі Купалы, Якуба Коласа, Цёткі.
Некаторыя творы на беларускую мову пераклалі Мікола Гамолка, Мікола Хведаровіч, Ніл Гілевіч[2]. На рускую мову пераклады зрабіла Марына Цвятаева.
Узнагароды правіць
- Народны дзеяч культуры НРБ (1946)
- Герой Сацыялістычнай Працы НРБ (1963)
- 3 ордэны «Георгі Дзімітроў»[3]
- Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга НРБ[3]
- Горкаўская і Дзімітраўская прэміі[3]
- медалі[3]
Крыніцы правіць
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 31 снежня 2019.
- ↑ а б в г БелЭн 2002.
- ↑ а б в г д е ё ж з ВСЭ 1969—1978.
Літаратура правіць
- Стая́наў Людміл // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 184. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
- Стоянов Людмил / Злыднев В. И. // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)
- Енциклопедия «Пирински край», том II. — Благоевград, Редакция «Енциклопедия», 1999. — С. 293. — ISBN 954-90006-2-1. (балг.)
- Захаржевская В. А. Людмил Стоянов. — Киев: Наукова думка, 1982. (руск.)
Спасылкі правіць
- Стоянов, Людмил (Стоянов, Георги Златаров) (1886—1973) — Спіс літаратуры на сайце Дзяржаўнай публічнай гістарычнай бібліятэкі Расіі
- Людмил Стоянов // Електронно издателство LiterNet (балг.)
- Людмил Стоянов /1886—1973/ — писател, публицист, преводач, литературовед / 135 г. от рождението / // Езикова гимназия «Иван Вазов» (балг.)
- Людмил Стоянов // Литература Болгарии на сайте NIV (руск.)