Вікіпедыя

Музей гісторыі польскіх яўрэяў

Музей гісторыі польскіх яўрэяў Полін (польск.: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN) — буйны музей у Польшчы, прысвечаны гісторыі яўрэйскай абшчыны гэтай краіны. Музей адкрыў свае дзверы ў 2013 годзе. Размешчаны ў сталіцы Польшчы, Варшаве, на тэрыторыі былога Варшаўскага гета.

Музей гісторыі польскіх яўрэяў Полін
Выява лагатыпа
Лагатып

Будынак музея.
Магчыма ўбачыць галоўны ўваход у выглядзе яўрэйскай літары «таў».
Заснаваны 25 студзеня 2005
Адкрыты 19 красавіка 2013[1]
Месцазнаходжанне Варшава
Наведвальнікі
  • 450 000 чал.
Адрас Mordechaja Anielewicza ul. 6
Дырэктар Дарыюш Стола
Адкрыты 2013
polin.pl/en (англ.)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
У галоўнай залі

Назва правіць

Слова полін на сучасным іўрыце азначае «Польшча», іўр.: פה לין таксама азначае «спі тут», што суадносіцца з легендай аб прыбыцці ў гэтую краіну першых яўэяў[2].

Гісторыя музея правіць

 
Прэзідэнт Польшчы Лех Качыньскі на цырымоніі закладкі першага каменя будынка музея, 26 чэрвеня 2007

Першы камень у падмурак музея быў закладзены ў 2007 годзе, адкрыццё адбылося 19 красавіка 2013 года[3][4] ў 70-ю гадавіну паўстання ў Варшаўскім гета  (руск.) (бел.. Асноўная экспазіцыя стала даступная для наведвальнікаў у кастрычніку 2014 года[5]. Музей мае вялікую інтэрактыўную калекцыю экспанатаў, прысвечаную тысячагадовай гісторыі яўрэяў Польшчы, да Халакосту[6]. Будынак са шкла, бетону і медзі ў стылі постмадэрн быў спраектаваны фінскімі архітэктарамі Райнэрам Махламекі (en:Rainer Mahlamäki) і Ільмары Ландэльма[7].

Ідэя стварэння ў Варшаве вялікага музея, прысвечанага гісторыі яўрэйскай абшчыны, з’явілася ў 1995 годзе ў супольнасці Яўрэйскага гістарычнага інстытута  (руск.) (бел. ў Польшчы[8]. 17 чэрвеня 2009 года музей запусціў партал «Віртуальны штэтл  (руск.) (бел.» аб яўрэйскім жыцці ў Польшчы да і пасля Халакоста[9].

Асноўная экспазіцыя правіць

Асноўная экспазіцыя займае плошчу 4.000 м². Яна складаецца з васьмі галерэй, прысвечаных тысячагадовай гісторыі яўрэйскай абшчыны Польшчы — адной з найбуйнейшых у свеце — якая была практычна цалкам знішчана падчас Халакоста. У экспазіцыі прадстаўлены інтэрактыўныя экспанаты, пано, малюнкі і агучаныя гісторыі, вырабленыя больш чым 120 куратарамі. Асобнымі экспанатамі з’яўляюцца рэканструкцыя даху і столі Гваздецкай сінагогі 17 стагоддзя[10]. У музеі маюцца наступныя галерэі:

  • Лес — галерэя, прысвечаная з’яўленню ў Польшчы першых яўрэяў, якія пакінулі краіны Заходняй Еўропы з-за пераследаў.
  • Першыя кантакты (960-я—1500) — галерэя, прысвечаная першым яўрэйскім пасяленцам у Польшчы. Наведвальнікі сустракаюць Ібрагіма ібн Якуба  (руск.) (бел., яўрэйскага дыпламата з Кардобы, аўтара знакамітых нататак аб сваім падарожжы па Еўропе. Адзін з экспанатаў — першае прапанова, напісанае на мове ідыш у малітоўніку 1272 года.
 
Рэканструкцыя даху Гвадзецкай сінагогі
 
Рэканструяваныя звод і Біма  (руск.) (бел. Гваздецкай сінагогі ў музеі Палін
  • Paradisus Iudaeorum (гэта значыць Яўрэйскі рай, 1569—1648) — галерэя, якая паказвае, як былі арганізаваныя яўрэйскія супольнасці і якую ролю яны гулялі ў эканоміцы. Маецца інтэрактыўная мадэль Кракава і яўрэйскага Казіміра. Наведвальнікі даведаюцца, што рэлігійная цярпімасць у Польшчы таго часу зрабіла краіну «яўрэйскім раем». Гэты залаты век быў перарваны пагромамі Хмяльніцкага, якія сімвалізуюць сімвалічнае полымя, якое паказвае шлях у суседнюю галерэю.
  • Яўрэйскае мястэчка (1648—1772) — галерэя распавядае пра гісторыю яўрэяў аж да падзелу Польшчы. Рэканструяваны памежны горад, дзе яны складалі значную частку насельніцтва.
 
Галерэя «На яўрэйскай вуліцы»
  • Сутыкненне з новым (1772—1914) — галерэя мовай экспанатаў распавядае пра час пасля падзелаў Польшчы паміж Аўстрыяй, Прусіяй і Расіяй. Польскае грамадства і яўрэйская абшчына пры гэтым таксама апынуліся падзеленыя межамі. Экспазіцыя паказвае ролю яўрэйскіх прадпрымальнікаў, такіх, як Ізраіль Калманавіч Пазнанскі (Izrael Kalmanowicz Poznański), у польскай індустрыяльнай рэвалюцыі. Гаворка ідзе і аб сацыяльных і аб рэлігійных зменах. Таксама ў гэты перыяд адбыўся ўсплёск новага антысэмітызму, з якім сутыкнуліся і польскія яўрэі.
  • На яўрэйскай вуліцы (1918—1939) — экспазіцыя прысвечана Польшчы міжваеннага перыяду, які лічаць другім залатым векам для яўрэяў краіны. Выстава таксама асвятляе яўэйскія кінематограф, тэатр і літаратуру, а таксама палітычную дзейнасць яўрэяў у Польшчы.
  • Вынішчэнне (1939—1945) — галерэя пра Халакост, які ўнёс жыцці прыкладна 90 % з 3.3-мільённага яўрэйскага насельніцтва Польшчы, Другой Сусветнай вайне, дачыненні да неяўрэяў да праводімага генацыду.
  • Пасляваенныя гады (пасля 1944) — галерэя пра храналагічна апошні перыяд гісторыі яўрэяў Польшчы да сённяшняга дня. Большасць з тых, хто выжыў у Халакост, эмігруюць, у асноўным, з-за антысемітызму і пагромаў, у тым ліку у Кельцах, Кракаве і Жэшаве. Тыя, хто вырашыў застацца, былі вымушаныя пакінуць краіну з-за антысеміцкай кампаніі ўладаў ПНР ў сакавіку 1968 года. Сімвалам гэтых падзелаў з’яўляецца чыгуначная станцыя Варшава-Гданьская. Важнай датай з’яўляецца 1989 год, калі пачалося адраджэнне невялікай, але вельмі дынамічнай яўрэйскай суполкі.
 
Мязуза  (руск.) (бел.

Экспазіцыя была створана прафесійнай камандай спецыялістаў з Польшчы, ЗША і Ізраіля, а таксама музейным калектывам пад кіраўніцтвам дырэктара — прафесара Барбары Кіршэнблат-Гімблет (en:Barbara Kirshenblatt-Gimblett).

Галерэя правіць

  •  
    Прыніжэнне яўрэяў падчас Другой сусветнай вайны
  •  
    Экспазіцыя
  •  
    Экспазіцыя Навагрудак
  •  
    Экспазіцыя Шчучын

Гл. таксама правіць

Зноскі

  1. ↑ http://www.polin.pl/pl/aktualnosci/2014/01/22/oficjalna-data-otwarcia-wystawy-glownej-muzeum
  2. ↑ A 1000-Year History of Polish Jews. POLIN Museum of the History of Polish Jews. Праверана 20 ліпеня 2013.
  3. ↑ "Kolejna budowa spóźniona. Czy jakaś powstanie na czas?". Gazeta Wyborcza. April 2012.
  4. ↑ "Little Left of Warsaw Ghetto 70 Years After Uprising". Yahoo!7. April 17, 2013.(недаступная спасылка)
  5. ↑ «About the Museum», POLIN Museum of the History of Polish Jews, accessed December 18, 2014
  6. ↑ The Associated Press (June 24, 2007), Poland’s new Jewish museum to mark community’s thousand-year history.(недаступная спасылка)
  7. ↑ Polish, Jewish leaders break ground on landmark Jewish museum Архівавана 10 верасня 2007. The Associated Press, June 26, 2007
  8. ↑ A.J. Goldmann, «Polish Museum Set To Open Spectacular Window on Jewish Past» The Jewish Daily Forward, April 01, 2013.
  9. ↑ «The Virtual Shtetl»
  10. ↑ «Core Exhibition» Архівавана 10 снежня 2014., POLIN Museum of the History of Polish Jews, accessed December 18, 2014

Спасылкі правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Музей_гісторыі_польскіх_яўрэяў&oldid=4438141"